Niektóre zainstalowały go już dawno, a teraz, gdy jest już rozporządzenie, muszą sprawdzić, czy zrobiły to prawidłowo. I niewykluczone, że poniosą przy tym niepotrzebne koszty. Nie ze swojej winy.
W końcu to resort środowiska kazał zainstalować monitoring na składowiskach odpadów już od lutego – mimo braku przepisów wykonawczych. Rozporządzenie ministra ochrony środowiska, które m.in. wskazuje, jaki zasięg powinien mieć obraz rejestrowany przez kamery, jakie powinny mieć parametry te urządzenia oraz na jakich nośnikach i w jakich warunkach przechowywać zarejestrowane obrazy, opublikowano dopiero teraz. I okazuje się, że przedsiębiorcy muszą objąć monitoringiem nie tylko teren magazynowania czy składowania odpadów, ale i pas zewnętrzy wokół niego, a także 15-metrowe odcinki dróg dojazdowych. A czasu na to jest mało, bo rozporządzenie wchodzi w życie 17 grudnia. I do tego terminu niemal wszelkie inwestycje z monitoringiem powinny być gotowe. W przeciwnym razie przedsiębiorcom grożą kary – i to niebagatelne. Sankcja, jaka może być nałożona, wynosi od 5 tys. zł do nawet 1 mln zł.
Ale to niejedyny kłopot firm. Taka sama kara grozi tym przedsiębiorcom, którzy magazynują lub składują odpady łatwopalne, a nie wywiązali się z obowiązku udostępnienia WIOŚ-om wglądu w obraz rzeczywisty rejestrowany przez kamery. Do 6 września br. – zdaniem tych urzędów – powinni byli przekazać loginy i hasła do systemu monitoringu wizyjnego. Tymczasem z informacji uzyskanych w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Warszawie wynika, że jest z tym problem. Większość przedsiębiorców jeszcze informacji nie dostarczyła. Część z nich po prostu obowiązku nie zauważyła, a część – inaczej (zgodnie z odmienną wykładnią niektórych prawników) sądzi, że loginy i hasła muszą przedstawić dopiero na żądanie inspektorów. Mimo to urzędy wzywają wszystkich spóźnialskich do nadrobienia zaległości. Przy czym jak wynika z przepisów – inspektorzy będą mogli korzystać z przekazanych loginów i haseł tylko w określonych sytuacjach, m.in. w razie kontroli albo powzięcia uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa czy ściśle określonego wykroczenia. Przedstawiciele WIOŚ w Warszawie zapewniają, że dane te będą przechowywane w bezpieczny sposób, odpowiednio zabezpieczone przed dostępem osób trzecich.
PROBLEM: Przedsiębiorcy, którzy magazynują i składują odpady, powinni do 17 grudnia br. odpowiednio dostosować swoje systemy monitoringu do wymogów nowego rozporządzenia. Jeśli tego nie zrobią, to grożą im kary w wysokości od 5 tys. zł do 1 mln zł. Taka sama sankcja grozi tym, którzy nie wypełnili obowiązku przekazania Inspekcji Ochrony Środowiska loginów i haseł, dzięki którym może ona na żywo podglądać obraz. A termin na to minął już 6 września.
Obowiązek wizyjnego systemu kontroli miejsc magazynowania odpadów jest wprowadzany na raty, odbyło się to w trzech etapach, co wprowadziło spore zamieszanie i niepewność wśród przedsiębiorców. I tak:
- od 22 lutego 2019 r. – zaczęły obowiązywać znowelizowane przepisy ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 701; dalej w skrócie u.o.) dotyczące prowadzenia monitorowania miejsc magazynowania i składowania odpadów;
- od 6 września 2019 r. – na skutek kolejnej nowelizacji powyższego aktu (przy czym został on zmieniony ustawą z 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 22 sierpnia 2019 r., poz. 1579) na część przedsiębiorców nałożono obowiązek monitorowania w czasie rzeczywistym; przy czym dotyczy to tylko miejsc magazynowania lub składowania odpadów palnych. Wiązało się to z obowiązkiem przekazania loginów i haseł do podglądu wizyjnego;
- od 17 grudnia 2019 r. – wejdzie w życie rozporządzenie ministra środowiska z 29 sierpnia 2019 r. w sprawie wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów (Dz.U. z 2019 r., poz. 1755; dalej: rozporządzenie) – określa ono m.in. minimalne wymagania dla urządzeń technicznych systemu kontroli. Jeżeli przedsiębiorca rozpoczął prowadzenie monitoringu zgodnie ze wskazanymi powyżej datami (informacje pochodzące chociażby od inspekcji ochrony środowiska wskazują, że nie zawsze tak jest), to musi teraz zbadać, czy wprowadzony przez niego system kontroli spełnia warunki rozporządzenia. Niedostosowanie się do wymogów tego aktu będzie bowiem karane w takich samych widełkach (od 5 tys. zł do 1 mln zł), jak nieprowadzenie monitoringu.
Kogo dotyczy obowiązek monitoringu?
Katalog tych podmiotów jest ujęty szeroko. Dotyczy bowiem przedsiębiorców zobowiązanych do uzyskania stosownych decyzji administracyjnych, którzy prowadzą magazynowanie odpadów lub zarządzających składowiskami odpadów. W dużym uproszczeniu magazynowanie odpadów oznacza ich czasowe przechowywanie. Może być ono realizowane przez ich wytwórcę, prowadzącego zbieranie odpadów lub prowadzącego przetwarzanie odpadów. Składowanie odpadów jest zaś procesem unieszkodliwiania odpadów. I tak zgodnie z art. 26 ust. 6a u.o. do prowadzenia wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów są obowiązani:
- posiadacz odpadów obowiązany do uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów, pozwolenia na wytwarzanie odpadów uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów lub pozwolenia zintegrowanego uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów;
- prowadzący magazynowanie odpadów, z wyjątkiem wstępnego magazynowania odpadów przez ich wytwórcę, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. a; lub
- zarządzający składowiskiem odpadów.
Tytułem przykładu, obowiązkiem monitoringu jest objęty przedsiębiorca, który musi uzyskać pozwolenie na wytwarzanie odpadów, a więc u którego powstają odpady w związku z eksploatacją instalacji:
- powyżej 1 Mg (1 tony) rocznie – w przypadku odpadów niebezpiecznych, lub
- powyżej 5000 Mg (5000 ton) rocznie – w przypadku odpadów innych niż niebezpieczne
– a jednocześnie przetwarzającego te odpady. A więc może być to stolarnia, w której powstałe odpady z drewna są spalane na miejscu.
Od kiedy powinien działać?
Przypomnijmy: w myśl przepisów obowiązujących od 22 lutego 2019 r. wizyjny system kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów prowadzi się przy użyciu urządzeń technicznych zapewniających przez całą dobę zapis obrazu i identyfikację osób przebywających w tym miejscu. Taki zapis przechowuje się przez miesiąc od daty powstania nagrania. Podmiot zobligowany do posiadania monitoringu wizyjnego jest zobowiązany do właściwego przechowywania i zabezpieczenia zapisu obrazu wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów przed dostępem osób nieuprawnionych oraz jego utratą, w szczególności wskutek zniszczenia lub kradzieży. Utrwalony obraz lub jego kopię udostępnia się na żądanie organu uprawnionego do kontroli działalności w zakresie gospodarki odpadami, a także sądu, prokuratury, policji, Krajowej Administracji Skarbowej, Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Centralnego Biura Antykorupcyjnego.
Problem w praktyce powstał w związku z tym, że na dzień 22 lutego 2019 r. nie zostało wydane rozporządzenie na podstawie art. 25 ust. 8a u.o., w którym miały zostać określone szczegółowe wymagania dla prowadzenia wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów, minimalne wymagania dla urządzeń technicznych wizyjnego systemu kontroli oraz wymogi przechowywania i udostępniania zapisanego obrazu.
W tej sytuacji przedsiębiorcy stali przed dylematem – czy mają montować systemy, czy też nie? A jeżeli tak, to jakie, bo przecież mogłoby się okazać, że zamontowane przez nich urządzenia nie będą spełniały wymogów rozporządzenia.
Ministerstwo Środowiska w piśmie z 8 lutego 2019 r. (sygn. DGO-I.021.18.2019.ER) opowiedziało się za interpretacją, że monitoring obowiązuje już od 22 lutego 2019 r., pomimo braku rozporządzenia. W piśmie tym zostało także wyjaśnione, że przedsiębiorcy po wejściu w.w. aktu wykonawczego będą musieli dostosować do niego swoje systemy. Zatem teraz, gdy rozporządzenie jest już opublikowane, firmy powinni zweryfikować, czy wprowadzone przez nich systemy monitoringu spełniają wymogi. Czas na to mają, jak już wspominaliśmy, do 17 grudnia.
Kogo dotyczy obowiązek przekazania loginów i haseł?
Ostatnio sporo zamieszania wynikło jednak w związku z obowiązkiem przekazania wojewódzkim inspektoratom ochrony środowiska loginów i haseł do systemu monitoringu odpadów palnych. Nie wszyscy obowiązani przedsiębiorcy zorientowali się, że taki obowiązek wszedł. Efekt? Jak wynika z informacji, jakie uzyskaliśmy w początkach września w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Warszawie, tylko niewielki odsetek zobowiązanych wypełnił ten obowiązek. Inspektoraty zaczęły więc wzywać do składania loginów i haseł. – Szacujemy, że do 10 października zrobiło to tylko ok. 30–40 proc. zobowiązanych – usłyszeliśmy w jednym z wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska. Sam GIOŚ natomiast nie potrafi oszacować, ilu przedsiębiorców w skali kraju nie wypełniło tego obowiązku. [stanowisko]
Nie da się ukryć, że wprowadzając obowiązek monitorowania miejsc magazynowania i składowisk z odpadami palnymi, ustawodawca po raz kolejny zaskoczył przedsiębiorców. Wszystko dlatego, że część przepisów, które były planowane do ujęcia w rozporządzeniu, zostało zamieszczonych w ustawie z 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ta w omawianym zakresie weszła w życie po upływie 14 dni od dnia publikacji, a więc 6 września 2019 r. (przesunięcie części przepisów z rozporządzenia do ustawy nastąpiło pod wypływem słusznej krytyki, że jest to materia ustawowa, a nie wykonawcza). Tym niemniej należy zauważyć, że ustawa weszła w życie ponad trzy miesiące wcześniej niż rozporządzenie. W ramach tej nowelizacji wprowadzono obowiązek takiego prowadzenia wizyjnego systemu kontroli miejsc magazynowania lub składowania niektórych odpadów, aby wgląd w obraz w czasie rzeczywistym miał wojewódzki inspektor ochrony środowiska w (art. 25 u.o. ust. 6f–6j). Jak już wspominano wcześniej, podgląd obrazu „na żywo” dotyczy wyłącznie odpadów palnych.
Co ustawodawca rozumie pod pojęciem odpadów palnych? Zgodnie z art. 25 ust. 6f u.o. są to:
1) paliwo alternatywne oraz odpady przeznaczone bezpośrednio do produkcji takiego paliwa,
2) papier oraz tektura,
3) tekstylia,
4) odpady wielkogabarytowe, z wyłączeniem odpadów metali,
5) tworzywa sztuczne, w tym folia, oraz opony i inne odpady z gumy,
6) drewno i odpady drewnopochodne,
7) odpady pochodzące z przetwarzania odpadów komunalnych, z wyłączeniem odpadów pochodzących z termicznego przetwarzania odpadów,
8) odpady wielomateriałowe złożone z materiałów, o których mowa w pkt. 2, 3, 5 lub 6.
UWAGA! Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Środowiska, zaprezentowanym na jego stronach internetowych, obowiązek ten nie dotyczy wytwórców odpadów magazynujących wyłącznie odpady własne, a zatem takich przedsiębiorców, którzy posiadają np. pozwolenie na wytwarzanie odpadów, które nie uwzględnia ich zbierania lub przetwarzania.
Czy loginy należy przekazać z góry, czy tylko na żądanie WIOŚ?
Z art. 25 ust. 6f wynika, że podmioty zobowiązane (zajmujące się odpadami palnymi) zapewniają wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska właściwemu ze względu na lokalizację miejsca magazynowania lub składowania odpadów dostępność obrazu z wizyjnego systemu kontroli tego miejsca w czasie rzeczywistym przez system teleinformatyczny. Ma to nastąpić przez przekazanie informacji umożliwiających logowanie do wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów w sposób zapewniający zachowanie tych informacji w poufności (art. 26 ust. 6h u.o.). Dostęp do podglądu obrazu „na żywo” (jak wynika z art. 25 ust. 6g) ma być wykorzystywany w ramach wykonywanych przez Inspekcję Ochrony Środowiska czynności, a więc w przypadku:
1) kontroli, o której mowa w art. 9 ustawy z 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1355 i 1501);
2) powzięcia uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa przeciwko środowisku określonego w art. 182, art. 183 lub art. 186 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. z 2018 r. poz. 1600, ze zm.) albo wykroczenia określonego w art. 154 par. 2 ustawy z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2019 r. poz. 821 i 1238), albo wykroczeń, o których mowa w art. 10b ust. 1 pkt 1–15 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska.
Dotyczyć to ma w zamyśle ustawodawcy głównie pilnych kontroli interwencyjnych przeprowadzanych w związku z rozpatrywaniem skarg i interwencji dotyczących zanieczyszczenia środowiska lub podejrzenia wystąpienia takiego zanieczyszczenia, wystąpienia poważnych awarii lub w celu przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia. W takich przypadkach wojewódzki inspektor ochrony środowiska będzie mógł podjąć czynności polegające m.in. na obserwowaniu i rejestrowaniu obrazu zdarzeń przy użyciu środków technicznych wizyjnego systemu kontroli.
Zestawienie tych przepisów zrodziło wątpliwości interpretacyjne. Mianowicie inspektoraty ochrony środowiska uważają, że wszyscy objęci obowiązkiem monitoringu w czasie rzeczywistym powinni przekazać im dane umożliwiające logowanie do monitoringu. Z kolei pogląd drugi głosi, że powinno to nastąpić na żądanie WIOŚ w okolicznościach wskazanych w art. 25 ust. 6g.
Moim zdaniem przepisy te należy wykładać w ten sposób, że obowiązek przekazania danych umożliwiających logowanie jest niezależny od okoliczności wskazanych w art. 25 ust. 6g. Natomiast WIOŚ może skorzystać z tych danych (zalogować się) właśnie tylko w tych okolicznościach. Ma to przeciwdziałać np. sytuacjom, w których istnieje stan zagrożenia życia (płoną odpady), a WIOŚ dopiero stara się zdobyć dane do logowania. Takie jest też stanowisko GIOŚ. [stanowisko]
Jakie wymogi wprowadza rozporządzenie?
Szczegóły dotyczące prowadzonego monitoringu są określone w rozporządzeniu ministra środowiska z 29 sierpnia 2019 r. w sprawie wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów. Jak już wspominałem, obowiązki dostosowania się do tych wymogów wchodzą w życie (z niewielkimi wyjątkami) 17 grudnia 2019 r. Zgodnie z nim przedsiębiorcy powinni mieć na uwadze poniższe kwestie.
- Zasięg obrazu na zewnątrz. System kontroli ma zapewnić rejestrację obrazu obejmującą:
– całą powierzchnię magazynowanych lub składowanych odpadów;
– drogi dojazdowe znajdujące się w miejscu magazynowania lub składowania odpadów do odległości 15 m od krawędzi zewnętrznej magazynowanych lub składowanych odpadów;
– pas zewnętrzny otaczający teren o szerokości 5 m (chyba że przedsiębiorca posiada tytuł prawny do pasa o szerokości mniejszej niż 5 m – wówczas tylko ten pas);
– jeśli magazynowanie lub składowanie odpadów obejmuje obszar powyżej 2 ha, monitoring powinien objąć dodatkowo pas o minimalnej szerokości 15 m liczonych poziomo od krawędzi zewnętrznej magazynowanych lub składowanych odpadów do wewnątrz, a monitoring dróg dojazdowych obejmuje 15 m (a nie 5 m).
- Monitoring w pomieszczeniach zamkniętych. W przypadku magazynowania lub składowania odpadów w pomieszczeniu zamkniętym system kontroli ma zapewniać rejestrację obrazu obejmującą:
– magazynowane lub składowane odpady do granicy ścian wewnętrznych tego pomieszczenia, bez pasa otaczającego magazynowane lub składowane odpady;
– bramę wjazdową i wyjazdową do tego pomieszczenia.
- Parametry techniczne urządzeń. Zostały one określone w par. 3 rozporządzenia. Zgodnie z nim:
– urządzenia powinny spełniać co najmniej wymagania normy PN-EN 62676-4: 2015-06 „Systemy dozoru wizyjnego stosowane w zabezpieczeniach – Część 4: Wytyczne stosowania” (lub normy, którą przedmiotowa norma zostanie zastąpiona);
– do rejestracji obrazu stosuje się kamery stacjonarne typu dzień-noc, a więc dostrajające się automatycznie do panującego oświetlenia;
– obraz wysyłany z kamer powinien być utrwalany w urządzeniu rejestrującym w sposób niewpływający negatywnie na identyfikację, o której mowa w art. 25 ust. 6d u.o.;
– urządzenia techniczne systemu kontroli umożliwiają wykorzystanie zarejestrowanego obrazu do jego odtworzenia z zastosowaniem funkcji zatrzymania obrazu na ekranie podczas jego wyświetlania, a także wykonywanie kopii obrazu i pobieranie zapisu w formie elektronicznej oraz określenia miejsca, daty i czasu zarejestrowanych zdarzeń i czynności;
– urządzenia mają umożliwiać dostęp do obrazu w czasie rzeczywistym, o którym mowa w art. 25 ust. 6f u.o., przez system teleinformatyczny za pomocą odpowiedniego telekomunikacyjnego urządzenia końcowego w rozumieniu art. 2 pkt 43 ustawy z 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1954, ze zm.).
- Obowiązek zabezpieczenia przed przerwami w dostawach prądu. Napięcie zasilające system kontroli zabezpiecza się przed nieoczekiwanym zanikiem z podtrzymaniem przez okres co najmniej 2 godz. Dopuszcza się przerwy w rejestracji obrazu wyłącznie w celu przeprowadzenia prac konserwacyjnych systemu kontroli, nie dłuższe niż 48 godz. w roku kalendarzowym, pod warunkiem wcześniejszego poinformowania właściwego ze względu na lokalizację miejsca magazynowania lub składowania odpadów wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska z przynajmniej trzydniowym wyprzedzeniem.
- Przechowywanie obrazu. Zgodnie z par. 4 rozporządzenia zarejestrowany obraz przechowuje się na elektronicznym nośniku informacji. Nośnik ten ma zapewniać możliwość odczytywania zarejestrowanego obrazu w postaci niewpływającej negatywnie na identyfikację w urządzeniach produkowanych przez różnych producentów, a przeznaczonych do tego rodzaju nośników. Pojemność nośnika ma umożliwiać przechowywanie zarejestrowanego obrazu przez co najmniej miesiąc od daty zapisu.
- Wymagania co do pomieszczeń. Dotyczą pomieszczeń, w których będą przechowywane nośniki, za wyjątkiem „zewnętrznych” serwerowni. Przykładowo:
– pomieszczenie, w którym jest przechowywany nośnik, powinno stanowić odrębną, oddzieloną strefę pożarową;
– elementy oddzielenia przeciwpożarowego pomieszczenia powinny posiadać klasę odporności ogniowej co najmniej REI 120 (w przypadku gdy ściany zewnętrzne nie spełniają tej normy, powinny znajdować się w odległości co najmniej 20 m od miejsca magazynowania lub składowania odpadów).
Przepisy dotyczące bezpieczeństwa pomieszczeń wchodzą w życie od 22 lutego 2021 r.
Jakie sankcje?
Zgodnie z art. 194 ust. 1 pkt 2c u.o. karę pieniężną wymierza się za nieprowadzenie wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów albo prowadzenie tego systemu niezgodnie z przepisami art. 25 ust. 6a. Kara będzie wymierzania w widełkach od 5 tys. zł do 1 mln zł (art. 194 ust. 3 u.o.). Przy czym ustawa przewiduje dwa typy deliktu: nieprowadzenie monitoringu lub czynienie tego niezgodnie z przepisami art. 25 ust. 6a. Dodatkowo w art. 25 ust. 6a jest odesłanie do ustępów 6b–6f, 6h i 6i oraz przepisów wydanych na podstawie ust. 8a. Oznacza to, że karze podlega również ten, kto nie przekazuje loginów i haseł, a począwszy od 17 grudnia 2019 r. karalne będzie także niedostosowanie się do wymogów rozporządzenia.
pytania do eksperta
Inspektorzy mogą poprzestać na pouczeniu
Jaki jest zakres informacji, które przedsiębiorcy powinni przekazać do wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska?
Przekazane przez przedsiębiorców informacje powinny „umożliwiać logowanie”. Wydaje się, że w tym wypadku tak ogólny zapis ustawodawcy jest zrozumiały i jednocześnie przenosi ciężar jego skonkretyzowania na przedsiębiorcę, tj. podmiot, który posiada najszerszą wiedzę na temat parametrów użytkowanego systemu i tego, jakie dane są niezbędne do jego uruchomienia. To przedsiębiorca powinien przekazać takie dane, które umożliwią organowi kontroli dostęp online do systemu kontroli miejsc magazynowania i składowania odpadów palnych. Niemniej jednak część z inspektoratów ochrony środowiska skonkretyzowało ten zakres w komunikatach zamieszczonych na swoich stronach internetowych, wskazując na konieczność przekazania m. in.: adresu dostępu, loginu, hasła oraz instrukcji logowania.
Dane te, zgodnie z zapisem ustawowym, powinny być przekazywane organowi w poufności.
Co oznacza przekazanie danych w poufności?
Tu pojawia się wątpliwość, gdyż ustawodawca nie zdefiniował tego pojęcia. Dlatego w tym przypadku należy posiłkować się wykładnią językową tego pojęcia, które zgodnie ze słownikiem języka polskiego definiowane jest jako „udostępniany tylko niewielu osobom, wymagający dyskrecji”. Zatem należy przyjąć, że przekazanie „w poufności” to udostępnienie danych w taki sposób, aby nie trafiły one do osób trzecich nieposiadających upoważnienia do ich przetwarzania.
Warto zauważyć, że obowiązek zachowania poufności został również nałożony przez ustawodawcę na przedsiębiorcę. To on musi podjąć wszelkie możliwe prawem działania, aby organ otrzymał wymagane dane odpowiednio zabezpieczone przed dostępem osób trzecich. I tu również warto odwiedzić strony internetowe inspektoratów ochrony środowiska, na których możemy znaleźć przykładowe wytyczne dotyczące sposobu dostarczenia i zabezpieczenia przesyłki. Można to wysłać np. listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru, zamieszczając informacje dotyczące logowania w drugiej, osobnej i zamkniętej kopercie oznakowanej napisem: „Poufne, koperta zawiera informacje umożliwiające logowanie do wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów”.
Jak inspekcja przechowuje dane i kiedy po nie sięga?
Przetwarzanie przez inspekcję danych do logowania powinno odbywać się z zachowaniem poufności, tj. powinny być one przechowywane w bezpiecznym miejscu i przetwarzane przez ograniczoną liczbę osób tylko do celów wskazanych przez ustawodawcę, tj. w przypadku
- prowadzonej kontroli zarówno planowej, jak i pozaplanowej (art. 9 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska);
- powzięcia uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa przeciwko środowisku określonego w art. 182, art. 183 lub art. 186 kodeksu karnego albo wykroczenia określonego w art. 154 par. 2 kodeksu wykroczeń albo innych wykroczeń, o których mowa w art. 10b ust. 1 pkt 1–15 ustawy z 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska.
Czy przedsiębiorca, który nie przekazał w terminie loginu, bo nie zorientował się w odpowiednim czasie, że ma taki obowiązek, zawsze powinien liczyć się z karą?
Niewywiązanie się z obowiązków ustawowych w zakresie udostępnienia wizyjnego systemu kontroli miejsc magazynowania lub składowania odpadów inspektorom inspekcji ochrony środowiska zagrożone jest karą administracyjną w wysokości od 5 tys. zł do 1 mln zł. Kara ta miarkowana jest na zasadach wskazanych w ustawie o odpadach. Jednak należy przy tym pamiętać, że organ z urzędu zobowiązany jest do zbadania możliwości odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestania na pouczeniu przedsiębiorcy. Jednym z elementów, które organ bierze pod uwagę, dokonując oceny możliwości odstąpienia od kary, jest to, czy zaprzestano naruszania prawa. Dlatego mając na uwadze powyższe, przedsiębiorcy, którzy zapewnili dostępność do wizyjnego systemu kontroli już po 6 września 2019 r., mogą liczyć wyłącznie na pouczenie. Ale należy zaznaczyć, że każda sprawa ma charakter indywidualnego rozstrzygnięcia i to ostatecznie od organu zależy, jakie w danej sprawie zastosuje sankcje.
Stanowisko Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska z 9 października
PYTANIE DGP: Jak interpretować przepisy ustawy? Czy to przedsiębiorcy mają przesyłać loginy i hasła do oddziałów WIOŚ, czy też oczekiwać na ich żądanie ze strony inspekcji?
ODPOWIEDŹ GIOŚ: Z art. 25 ust. 6f. wynika, że „w przypadku magazynowania lub składowania wymienionych odpadów palnych posiadacz odpadów obowiązany do uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów, pozwolenia na wytwarzanie odpadów uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów lub pozwolenia zintegrowanego uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów, prowadzący magazynowanie odpadów lub zarządzający składowiskiem odpadów zapewnia wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska właściwemu ze względu na lokalizację miejsca magazynowania lub składowania odpadów dostępność obrazu z wizyjnego systemu kontroli tego miejsca w czasie rzeczywistym przez system teleinformatyczny”.
Powyższa treść wskazuje na obowiązek istniejący po stronie przedsiębiorcy, który przekazuje wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska login i hasło do wizyjnego systemu kontroli.
PYTANIE DGP: Ile podmiotów przetwarzających odpady palne przesłało do oddziałów WIOŚ loginy i hasła umożliwiające inspekcji podgląd z kamer?
ODPOWIEDŹ GIOŚ: Według stanu na dzień 4 października 2019 r. obowiązek złożenia wojewódzkim inspektorom ochrony środowiska informacji w postaci loginu i hasła umożliwiających logowanie do wizyjnego systemu kontroli wypełniły 2353 podmioty przetwarzające odpady palne.
PYTANIE DGP: Czy GIOŚ spodziewał się, że zgłaszających się będzie więcej?
ODPOWIEDŹ GIOŚ: Organy Inspekcji Ochrony Środowiska nie posiadają informacji na temat liczby podmiotów magazynujących i składujących odpady palne, które podlegają obowiązkowi wynikającemu z art. 25 ust. 6f ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska informują, że przedmiotowe dane nadal spływają, w związku z powyższym oczekuje się zwiększania liczby przedmiotowych zgłoszeń.
Robert Kolk
główny specjalista, wydział promocji i komunikacji, departament organizacyjno-finansowy
