Subskrybuj nas na Youtube
Jestem komplementariuszem w spółce komandytowej. Jeden z jej dłużników, Olaf J., jest winien spółce 40 tys. zł, natomiast ja jestem jemu winien 20 tys. zł z tytułu niezwróconej na czas pożyczki. Czy mogę zatem dokonać potrącenia kwoty 20 tys. zł z wierzytelnością spółki w kwocie 40 tys. zł?
W sprawach nieuregulowanych w kodeksie spółek handlowych (dalej: k.s.h.), a dotyczących spółki komandytowej (dalej: sp.k.), odpowiednie zastosowanie znajdują unormowania o spółce jawnej (dalej: sp.j.), chyba że k.s.h. stanowi inaczej. Powyższe wynika z art. 103 k.s.h. Jednym z przepisów o sp.j., który z mocy odesłania zawartego w tej normie znajdzie odpowiednie zastosowanie do sp.k., jest art. 36 k.s.h.
W świetle cytowanej normy, która ma charakter bezwzględnie obowiązujący, w czasie trwania spółki wykluczone jest żądanie od dłużnika przez wspólnika (np. komplementariusza) zapłaty przypadającego na niego udziału w wierzytelności spółki, jak również przedstawienie przez wspólnika (komplementariusza) do potrącenia wierzytelności spółki swojemu wierzycielowi. Dłużnik spółki nie może natomiast przedstawić spółce do potrącenia wierzytelności, jaka mu służy wobec jednego ze wspólników (komplementariuszy).
Zatem odpowiedź na pytanie, czy komplementariusz może przedstawić do potrącenia z wierzytelnością spółki swój osobisty dług z tytułu pożyczki wobec dłużnika spółki, jest negatywna. Skoro więc czytelnik jest dłużnikiem osobistym Olafa J. co do pożyczki w kwocie 20 tys. zł, ten ostatni natomiast ma dług wobec sp.k. w wysokości 40 tys. zł, to – zgodnie z art. 36 par. 1 w zw. z art. 103 k.s.h. – wykluczone jest przedstawienie przez czytelnika swojemu wierzycielowi osobistemu (panu Olafowi) oświadczenia o potrąceniu kwoty 20 tys. zł z wierzytelnością spółki w wysokości 40 tys. zł.
Wzór oświadczenia o potrąceniu wierzytelności
Płock, 1 lutego 2018 r.
Usługi Budowlane Izabela Iksińska
ul. Majowa 34, 09-400 Płock
Pani Ewelina Igrekowska
Przedsiębiorstwo Budowlane Ewelina Igrekowska
ul. Sierpniowa 5, 09-400 Płock
Oświadczenie o potrąceniu wierzytelności
Oświadczam, że potrącam kwotę 10 000,00 zł z tytułu mojej należności względem pani wynikającej z faktury VAT nr 100/2017 z 30 listopada 2017 r. (która stała się wymagalna 31 grudnia 2017 r.) z kwotą 8 000,00 zł z tytułu pani należności względem mnie wynikającej z faktury VAT nr 1/2018 z 2 stycznia 2018 r. (która stała się wymagalna 17 stycznia 2018 r.).
W wyniku dokonania ww. potrącenia obie wierzytelności umorzyły się wzajemnie do kwoty tej niższej, tj. do kwoty 8000,00 zł z tytułu pani należności względem mnie wynikającej z faktury VAT nr 1/2018 z 2 stycznia 2018 r.
.................................
(Izabela Iksińska)
Pismo to wysłano faksem na numer: 00 111 22 33 (w załączeniu potwierdzenie transmisji danych – bez zakłóceń).
Przydatna instytucja
Jeżeli dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, gdy przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze bądź rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a ponadto są one wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym. Skutkiem skorzystania z instytucji potrącenia jest wzajemne umorzenie wierzytelności do wysokości tej niższej należności.
● Forma oświadczenia.
Potrącenia dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Może ono przybrać dowolną postać, np. dopuszczalne jest wysłanie go e-mailem czy faksem na uprzednio podany numer telefonu.
● Ważność.
Omawiane oświadczenie jest złożone adresatowi z chwilą, w której doszło do niego w taki sposób, aby mógł się zapoznać z jego treścią. Gdy zaś jest ono składane w formie elektronicznej, uważa się, że doszło ono do innej osoby w momencie wprowadzenia go do środka komunikacji elektronicznej, tak, aby mogła je przeczytać. Zaistnienie stanu, w którym adresat oświadczenia mógł się zapoznać z jego brzmieniem, to moment, gdy można zasadnie oczekiwać zapoznania się z treścią tego oświadczenia przez osobę, do której je skierowano, znajdującej się w określonych okolicznościach i działającej w zwykły sposób. Nie ma zatem znaczenia rzeczywiste zapoznanie się z tym oświadczeniem.
● Działanie wstecz.
Podkreślić również należy, że ww. oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, gdy jego wyartykułowanie stało się możliwe (czyli od daty wymagalności wierzytelności przysługującej stronie korzystającej z potrącenia).
● Kiedy druga strona się nie zgadza.
W ewentualnym procesie o zapłatę nie będzie wystarczające powołanie się na istnienie podstaw do potrącenia w sensie materialnoprawnym. Konieczne będzie także podniesienie stosownego zarzutu procesowego. Przy czym sformułowanie tego zarzutu będzie równoznaczne ze zgłoszeniem oświadczenia o potrąceniu w sensie materialnoprawnym.
Podstawa prawna
Art. 36 w zw. z art. 103 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 791).
Art. 61 oraz art. 498–499 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.).
