Niepewna sytuacja rynkowa. Mniej inwestycji zagranicznych w Polsce

Spadła nie tylko liczba ukończonych projektów, lecz także tych w fazie negocjacji.

Polska Agencja Inwestycji i Handlu w I kw. br. zakończyła 13 projektów wobec 20 rok wcześniej. Tym samym ma miejsce kontynuacja trendu z ubiegłego roku, który przyniósł pierwszy od 2019 r. spadek liczby obsłużonych zagranicznych inwestycji – ze 126 do 74.

– Wynika to ze specyfiki aktualnie obsługiwanych inwestycji. Obecnie pozyskiwane są strategiczne o wysokich nakładach, które charakteryzują się wydłużonym czasem analizy lokalizacyjnej – tłumaczy Monika Kisiel, menedżer z departamentu wsparcia inwestycji w PAIH.

Dodaje, że więcej jest projektów z sektora elektromobilności czy mikroelektroniki, mniej natomiast z branży AGD, RTV, czyli prostej produkcji.

Ale to niejedyny powód. To też konsekwencja zamknięcia programu Poland Business Harbour, czyli kompleksowego pakietu ułatwiającego specjalistom z branży IT oraz firmom łatwą relokację do Polski. Program zlikwidował nowy rząd, podejrzewając, że dla przyjezdnych mógł być przepustką nie do pracy w Polsce, ale do dostania się do strefy Schengen. Dzięki programowi rocznie napływało po kilkadziesiąt nowych projektów. Od marca w PAIH jest nowe kierownictwo, które zapewnia, że ściąganie nowych projektów to priorytet.

Rekord Intela

Wartość zakończonych w tym roku projektów to 344 mln euro, wobec 240 mln euro przed rokiem. Trudno będzie pobić ubiegłoroczny rekord, który wyniósł 7,4 mld euro. Taki wynik był zasługą amerykańskiego Intela, który postanowił zainwestować prawie 20 mld zł w Zakład Integracji i Testowania Półprzewodników w Miękini. To największa zagraniczna inwestycja w Polsce, ale też w branży high-tech w naszym regionie Europy.

– Oczekujemy, że inwestycje takie jak te zaplanowane przez Intela będą ściągać podwykonawców do Polski. To jednak plan nie na miesiące, ale na lata – mówi Monika Kisiel. Dodaje, że PAIH rozmawia z firmami zagranicznymi, które mogłyby ulokować swoje projekty w okolicy tego realizowanego przez Intel.

PAIH obsługuje obecnie 143 inwestycje o łącznej wartości 10,5 mld euro. Deklarowane zatrudnienie w związku z tymi projektami to prawie 40 tys. osób w ciągu kilku lat. Jeszcze pod koniec 2023 r. agencja mówiła o 180 aktywnych projektach. Przed rokiem po I kw. było ich z kolei 172.

Niepewna sytuacja rynkowa

Ekspertów taka sytuacja nie zaskakuje. Wskazują, że firmy odkładają decyzje o realizacji projektów ze względu na niepewną sytuację rynkową. – To również efekt spowolnienia gospodarczego oraz wyborów, które będą miały miejsce w wielu krajach Europy oraz USA – mówi Paweł Tynel, partner w EY. Dodaje, że mniej inwestycji napływa nie tylko do Polski, lecz także do innych krajów w UE.

– Inwestycjom nie sprzyja też brak jasności w regulacjach. Polska to jeden z krajów, które nie wprowadziły jeszcze przepisów dotyczących globalnego podatku minimalnego. Będzie on miał wpływ na kształt zachęt inwestycyjnych – zauważa Tynel.

Jak zauważają specjaliści, wszystko wskazuje, że nowe przepisy będą implementowały wprost dyrektywę unijną. Nie są więc wdrażane rozwiązania, które stanowiłyby zachętę do lokowania projektów w kraju. A te są potrzebne, bo Polska przestała już wygrywać w walce o inwestorów niskimi kosztami produkcji. Problemem jest też brak dostępu do gruntów wyposażonych w potrzebną infrastrukturę, co przyspieszy realizację inwestycji.

– W przypadku dużych projektów uzbrojenie działek wiąże się z ogromnymi nakładami. Dlatego stawiamy na rozmowy z dostawcami niezbędnej infrastruktury i typowanie działek, gdzie jej powstanie będzie możliwe w krótkim czasie – słyszymy w PAIH. Agencja wylicza, że dysponuje bazą 1300 terenów pod nowe projekty.

– W długim okresie większym problemem niż nieuzbrojone działki może być jednak wciąż bardzo ograniczony dostęp do energii z OZE, czego wymagają od wielu inwestorów ich klienci – uzupełnia Paweł Tynel.

Jerzy Bombczyński, radca w kancelarii Baker McKenzie, wskazuje, że wyhamowanie inwestycji to efekt sytuacji geopolitycznej, jak również braku środków unijnych, w tym z Krajowego Planu Odbudowy. Dodaje, że Polska wypada też coraz gorzej w światowych rankingach. ©℗