Z dniem wejścia Polski do UE usunięte zostały ograniczenia dotyczące nabywania nieruchomości przez obywateli i przedsiębiorców Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Nie muszą oni posiadać pozwolenia ministra spraw wewnętrznych i administracji na kupno. Wyjątkiem jest nabycie nieruchomości rolnych i leśnych oraz drugiego domu. Natomiast inni cudzoziemcy, mający zamiar nabyć nieruchomość w Polsce, muszą uzyskać zezwolenie ministra spraw wewnętrznych i administracji. Wymóg uzyskania przez cudzoziemców zezwolenia dotyczy nabycia własności nieruchomości oraz prawa użytkowania wieczystego. Nie dotyczy natomiast spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Zezwolenie nie jest konieczne w przypadku nabycia nieruchomości w drodze dziedziczenia przez osoby uprawnione do dziedziczenia ustawowego. Minister SWiA wydaje zezwolenie na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca za zgodą ministra obrony narodowej, a w wypadku nieruchomości rolnej również za zgodą ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej.
Przed wydaniem decyzji w sprawie zezwolenia minister SWiA musi sprawdzić, czy nabycie nieruchomości przez cudzoziemca nie spowoduje zagrożenia obronności, bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego oraz czy będzie zgodne z interesem państwa. W zezwoleniu mogą być określone specjalne warunki, od których spełnienia będzie zależała możliwość nabycia nieruchomości. Zezwolenie jest ważne rok od dnia wydania. Po upływie tego terminu należy od nowa podjąć postępowanie w celu jego uzyskania.
Cudzoziemiec, który zamierza nabyć nieruchomość w naszym kraju, może także zwrócić się o przyznanie wydania zezwolenia na jej nabycie. Podmiotem, który może taki dokument wystawić jest minister właściwy do spraw wewnętrznych. Podejmuje on decyzję w tym przedmiocie za zgodą ministra obrony narodowej. Przyznanie promesy zezwolenia jest równoznaczne z przyrzeczeniem wydania zezwolenia na nabycie określonej w tym dokumencie nieruchomości. O taki dokument może wystąpić każdy cudzoziemiec.
Państwa niestosujące ograniczeń w nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców
Belgia
Belgia pozwala na nabywanie nieruchomości przez osoby fizyczne niebędące obywatelami tego kraju na takich samych warunkach jak belgijskie osoby prawne ifizyczne. Dotyczy to także gruntów rolnych i leśnych. Ograniczeniu podlega sposób wykorzystywania nieruchomości. Jednak i w tym zakresie prawo nie dyskryminuje cudzoziemców - to ograniczenie dotyczy także Belgów.
Finlandia
Fińskie prawo jest dość liberalne, jeżeli chodzi o zakup nieruchomości przez cudzoziemców. Ograniczenia dotyczą nieruchomości wypoczynkowych i rekreacyjnych, a także w strefie przygranicznej. W przypadku chęci ich nabycia, należy uzyskać zezwolenie terytorialnego Ośrodka Ochrony Środowiska Prowincji.
Francja
Ustawodawstwo francuskie nie robi różnic między cudzoziemcami a
obywatelami francuskimi w kwestii nabycia nieruchomości. Osoby niebędące Francuzami mogą nabywać wszystkie nieruchomości, bez względu na ich charakter, położenie i powierzchnię, na takich samych zasadach jak obywatele tego kraju. Francja nie czyni także różnic w tej kwestii, jeżeli chodzi o cudzoziemców pochodzących z krajów UE i innych państw. Wszyscy mają takie same prawa.
Hiszpania
Hiszpania nie stosuje żadnych ograniczeń w stosunku do obywateli UE nabywających nieruchomości. Tak więc obywatel państwa będącego członkiem Unii może nabyć każdą nieruchomość, w tym rolną, leśną i położoną wokół zbiorników wodnych. Jedynie w przypadku, gdy kapitał na zakup pochodzi z rajów podatkowych, należy uzyskać z ministerstwa gospodarki zgodę na kupno nieruchomości.
Holandia
Cudzoziemców zakupujących nieruchomość w Holandii obowiązują takie same zasady, jak obywateli tego kraju. Nie ma znaczenia, jaka jest wielkość gruntu, czy znajduje się on w strefie przygranicznej lub ma charakter rolny. Ustawodawstwo holenderskie wymaga jedynie, żeby grunty wykorzystywane były zgodnie z przepisami prawa krajowego oraz planami zagospodarowania przestrzennego.
Luksemburg
Luksemburg nie stawia dodatkowych wymagań obywatelom innych państw, którzy chcą zakupić nieruchomość. Jedynie w przypadku nabycia gruntów w strefie nadgranicznej wymagane jest, aby cudzoziemiec uzyskał zgodę prefekta prowincji.
Niemcy
W Niemczech cudzoziemcy nabywają nieruchomości na takich samych prawach jak obywatele tego państwa. Jeżeli jakieś ograniczenia występują, to dotyczą one zarówno cudzoziemców, jak i Niemców. Mają one związek przede wszystkim z poprawą struktury rolnej, prawem kopalin oraz obrotem ziemią na terenach nowych landów.
Portugalia
Prawo portugalskie nakazuje, aby cudzoziemiec zgłosił do Instytutu Inwestycji Handlu i Turystyki fakt nabycia nieruchomości w terminie 30 dni od daty transakcji. W przypadku nabycia na podstawie jednej umowy więcej niż trzech domów, trzech działek z zabudową lub trzech budynków miejskich oraz zakupu nieruchomości o powierzchni handlowej powyżej 200 mkw., a także budynków miejskich o powierzchni powyżej 500 mkw., należy ten fakt zgłosić do Narodowego Banku Portugalii.
Wielka Brytania
Wielka Brytania stosuje zasadę równego traktowania obywateli innych państw. Oznacza to, że cudzoziemcy nabywają nieruchomości na takich samych zasadach, jak Brytyjczycy. Nabywanie nieruchomości przez obywateli innych państw nie jest poddane żadnym ograniczeniom.
Włochy
Osoby niebędące obywatelami Włoch korzystają z pełnej swobody nabywania nieruchomości. Ograniczenia dotyczą rodzaju nabywanej nieruchomości. Uzyskanie pozwolenia wymagane jest w przypadku nabycia nieruchomości w strefie nadgranicznej.
Państwa stosujące ograniczenia w nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców
Austria
W Austrii nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców regulowane jest przez przepisy wydawane przez poszczególne landy. Jednak wszystkie te akty traktują obywateli UE na równi z własnymi obywatelami. Wyjątkiem jest Tyrol, gdzie obywatel UE, przed dokonaniem zakupu, musi przedstawić odpowiednim władzom dokumenty, które poświadczą, że nieruchomość nabywana jest na podstawie swobód zagwarantowanych przez regulacje prawne UE.
Bułgaria
Bułgarskie prawo pozwala cudzoziemcom na nabywanie budynków mieszkalnych, apartamentów. Osoby niebędące obywatelami tego państwa nie mogą nabywać ziemi, bo zakazuje tego konstytucja. Ograniczenia nie dotyczą firm zagranicznych zarejestrowanych w Bułgarii, które mogą nabywać ziemię bez przeszkód. Sposobem na obejście tych przepisów jest założenie firmy, a następnie zakup ziemi na firmę.
Cypr
Obywatele UE mogą bez dodatkowych zezwoleń nabywać nieruchomości związane z głównym domem oraz zagraniczną inwestycją bezpośrednią. Natomiast w przypadku chęci nabycia drugiego domu obywatel niemieszkający stale na Cyprze musi uzyskać na to pozwolenie zarządców okręgów.
Czechy
Prawo czeskie zezwala na nabywanie nieruchomości przez obywateli państw UE, którzy otrzymali zezwolenie na pobyt (celem podjęcia pracy, studiów). Grunty rolne mogą nabyć jedynie obywatele UE, którzy posiadają na terenie Czech miejsce stałego pobytu przez co najmniej trzy lata i są ujęci w ewidencji przedsiębiorców rolniczych.
Dania
W Danii cudzoziemcy mogą mieć problemy z zakupem tzw. rezydencji letnich. Osoba niebędąca Duńczykiem może nabyć taką nieruchomość wówczas, gdy udowodni związek z Danią, co może polegać np. na systematycznym spędzaniu urlopów w tym kraju. Na taki zakup trzeba uzyskać pozwolenie od ministerstwa sprawiedliwości. Aby nabyć grunt rolny, trzeba być obywatelem UE, mieć wykształcenie rolnicze, złożyć zapewnienie, że będzie się prowadzić gospodarstwo osobiście oraz zamieszkiwać na jego terenie przez sześć miesięcy od zakupu.
Estonia
Zgodnie z estońskim prawem obywatele UE i Wspólnego Obszaru Gospodarczego mogą swobodnie nabywać nieruchomości; w przypadku nabycia działek, w skład których wchodzi ponad 10 ha ziemi rolnej lub lasu, występują ograniczenia. Obywatele państw trzecich nie mogą bez zgody wojewody nabywać działek, w skład których wchodzi ziemia rolna lub las. Zabronione jest nabywanie działek w strefie przygranicznej.
Grecja
Cudzoziemiec, chcąc nabyć nieruchomość, musi liczyć się z pewnymi ograniczeniami. Dotyczą one przede wszystkim terenów w strefie nadgranicznej oraz na wyspach. Jednakże obywatele UE mogą takie nieruchomości nabyć za zgodą ministra obrony narodowej. W takim przypadku należy także złożyć oświadczenie o celu zakupu. Ograniczeniom podlega także nabycie nieruchomości mających znaczenie dla obrony kraju, kultury i historii Grecji.
Irlandia
Irlandia pozwala cudzoziemcom na nabycie każdej nieruchomości miejskiej, ale pod warunkiem, że posiada on pozwolenie wjazdu do tego kraju. Ograniczeniu podlega zakup gruntów rolnych i leśnych. Bez zezwolenia taką nieruchomość mogą jednak nabyć osoby, które przebywają w Irlandii co najmniej od siedmiu lat oraz takie, które mają miejsce stałego zamieszkania w jedynym z państw UE. Zarówno Irlandczyków, jak i cudzoziemców obowiązuje natomiast limit pięciu arów, jeżeli kupowany grunt jest przeznaczony pod zabudowę mieszkalną.
Litwa
Litewskie prawo pozwala zagranicznym przedsiębiorcom jedynie na zakup budynków związanych z zakładaną działalnością. Ziemia może być wyłącznie przedmiotem wieczystej dzierżawy, która trwa maksymalnie 99 lat i to nawet wtedy, gdy ma być ona wykorzystywana na potrzeby firmy. W żadnym natomiast wypadku cudzoziemcy nie mogą nabywać na Litwie nieruchomości rolnych oraz leśnych.
Malta
Obywatele państw UE mieszkający na Malcie mogą nabywać nieruchomości wykorzystywane w celach letniskowych bez konieczności uzyskiwania zezwolenia. Prawo do nabywania drugiej i kolejnych nieruchomości mają tylko ci obywatele Unii, którzy zamieszkują na Malcie co najmniej pięć lat. Cudzoziemcy mieszkający poza Maltą mogą nabywać drugie domy po uzyskaniu zezwolenia, które umożliwia nabycie tylko jednej nieruchomości.
Rumunia
Nabycie własności gruntów w Rumunii przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne jest możliwe. Może to nastąpić w celach inwestycyjnych oraz gdy nabywcą będzie rumuńska osoba prawna. Prawem własności gruntu taka osoba dysponuje tylko przez okres istnienia spółki. Z chwilą jej likwidacji powstaje obowiązek zbycia nieruchomości.
Słowacja
Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców możliwe jest tylko dla osób prawnych, w formie spółki z o.o. lub spółki joint ventures, mających siedzibę na Słowacji. Nabywanie nieruchomości przez zagraniczne osoby fizyczne jest niedopuszczalne. Od tego zakazu przewidziane są wyjątki, np. przy dziedziczeniu czy nabywaniu nieruchomości w ramach wspólności małżeńskiej. Ograniczenia nie dotyczą rolników indywidualnych, którzy mogą kupować grunty na Słowacji, pod warunkiem uprawiania ziemi przez przynajmniej trzy lata.
Słowenia
Nabywanie nieruchomości przez obywateli UE jest możliwe przy spełnieniu pewnych przesłanek. Tak więc cudzoziemcy mogą nabywać nieruchomości, jeśli taką możliwość przewiduje umowa międzynarodowa albo ustawa. Jedną z takich umów jest Układ Stowarzyszeniowy, który przyznaje prawo do nabywania nieruchomości obywatelom UE, którzy posiadają na terenie Słowenii miejsce stałego zamieszkania przez co najmniej trzy lata. Warunkiem skorzystania z tego prawa jest istnienie wzajemności w tym zakresie. Cudzoziemcy nie mogą nabywać nieruchomości mających znaczenie dla obronności, ochrony środowiska oraz zabytków.
Szwecja
Cudzoziemiec musi uzyskać pozwolenie na nabycie nieruchomości rekreacyjnych, gospodarstwa rolnego oraz gruntu zabudowanego o statusie dzierżawy wieczystej lub czasowej. Zezwolenia może nie zostać wydane, jeżeli zakup nieruchomości godzi w interes społeczny lub położona jest ona w rejonie o wysokim popycie na nieruchomości.
Węgry
Obywatele UE mogą bez ograniczeń nabywać nieruchomości przeznaczone na główny dom. Natomiast zakup tzw. drugiego mieszkania oraz ziemi uprawnej przez cudzoziemców jest zakazane. Wyjątek stanowią obywatele Unii legalnie rezydujący na Węgrzech, którzy w przypadku przynajmniej trzyletniego okresu prowadzenia gospodarstwa rolnego są traktowani na równi z obywatelami.