Problemem kas jest topniejąca baza członków, do czego przyczyniają się demografia i program „Rodzina 500 plus”. Upadłe mają 3 mld zł deficytu
Niespełna połowie spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych udało się w 2018 r. wypracować wynik lepszy niż rok wcześniej – wynika z analizy sprawozdań finansowych kas przeprowadzonej przez DGP. Jeszcze mniejszy odsetek SKOK-ów (11 na 28 objętych analizą) zdołał powiększyć przychody. Takie są efekty zmniejszania skali działania przez sektor. Ta tendencja utrzymuje się, odkąd w 2012 r. te instytucje finansowe znalazły się pod pieczą Komisji Nadzoru Finansowego. Jej wyrazem jest wypadanie z rynku najsłabszych podmiotów (w stosunku do 11 kas sądy ogłosiły upadłość, kilka zostało przejętych przez banki, były też przypadki łączenia się pomiędzy kasami) i kurczenie się biznesu funkcjonujących SKOK-ów.
Wzrostem aktywów w ub.r. może się pochwalić tylko siedem kas (w dwóch przypadkach zbiegło się to z dokonanymi przejęciami). Przyrost wartości pożyczek, najważniejszego źródła przychodów, miał miejsce w 16 kasach, ale wzrost wartości depozytów – już tylko w dziewięciu. Duża część podmiotów w swoich sprawozdaniach rocznych narzeka na zmniejszającą się liczbę członków. Tu wypada wyjaśnić, że aby korzystać z usług SKOK, trzeba wykupić udziały członkowskie.
„Rozpoczęty w 2012 r. proces restrukturyzacji sektora SKOK w bieżącym roku w wyniku zmian w kierownictwie KNF uległ spowolnieniu. (…). Nie miało to jednak wpływu na zmianę wizerunku medialnego sektora SKOK. Poza nielicznymi deklaracjami polityków i prezesa KNF o ważnej roli kas w krajowym systemie finansowym w mediach pojawiały się jedynie doniesienia o kolejnych nieprawidłowościach w zarządzaniu ryzykiem kredytowym w poszczególnych SKOK” – informowała swoich członków Zachodniopomorska SKOK.
„Spadek liczby członków o 114 osób w roku 2018 wynika z naturalnych procesów demograficznych zachodzących w społeczeństwie i jest wynikiem stabilizacji bazy członkowskiej. (…) Zarząd poszukuje możliwości zwiększenia bazy członkowskiej przez propagowanie usług w grupach wiekowych poniżej 50 lat” – o demografii wspomina zarząd SKOK Blachnickiego z Zamościa.
W 2017 r. grupa SaltLux wykazała zysk sięgający 66 mln euro
A SKOK Małopolska wskazuje: „…funkcjonowanie rządowego programu 500 plus, które z jednej strony ograniczyło zapotrzebowanie na pożyczki niskokwotowe, a z drugiej w związku ze zjawiskiem rezygnacji z pracy kobiet pobierających ten zasiłek, w wyniku utraty zdolności kredytowej, kasa utraciła potencjalnych klientów”.
Nie wszystkie kasy muszą informować o kwotach wpłacanych i wypłacanych przez członków z funduszu udziałowego. 20, które to robią, odnotowało w ub.r. 4,6 mln zł wpłat i 6,8 mln zł wypłat.
Nasze zestawienie nie uwzględnia wyników SKOK Jaworzno, który na początku roku został przyłączony do Alior Banku. Zgodnie z informacją KNF, na koniec listopada ub.r. ta kasa miała aktywa na poziomie niemal 284 mln zł i prawie 60 mln zł ujemnych funduszy własnych.
DGP przyjrzał się też sytuacji tych kas, w stosunku do których ogłoszono upadłość. Ich aktywa w końcu ub.r. przekraczały 800 mln zł. Ale miały też niemal 3,2 mld zł ujemnych funduszy własnych. Ta kwota pokazuje rzeczywisty „rachunek” za restrukturyzację sektora SKOK-ów. Wartość środków gwarantowanych w upadłych kasach, które pokrył Bankowy Fundusz Gwarancyjny, to ok. 5 mld zł. Warunkiem jest zwrot całości pozostających w bilansach pożyczek oraz spieniężenie innych aktywów i przekazanie tych środków BFG. „Rachunek” będzie wyższy ze względu na dotacje, jakich udziela fundusz na przejmowanie kas będących w trudnej sytuacji. Mają one pokryć dziedziczone przez nabywców straty.
Zanim nadzorcą dla SKOK-ów stała się KNF, tę funkcję pełniła Kasa Krajowa. Nadal jest to centralna instytucja systemu, która ma wspomagać działalność kas – m.in. udzielać wsparcia tym, które nie spełniają wymogów nadzorczych. W ub.r. w ramach tzw. pomocy stabilizacyjnej Krajowa SKOK objęła w szeregowych kasach udziały nadobowiązkowe o wartości 2,4 mln zł, także obligacje podporządkowane największego podmiotu w sektorze – kasy im. F. Stefczyka o wartości 70 mln zł. Przychody ogółem Krajowej SKOK spadły w ub.r. o ponad 30 mln zł, do 83,9 mln zł, a zysk o 10 mln zł, do 6,6 mln zł.
Wokół kas – chodzi głównie o „Krajówkę” i „Stefczyka” – została zbudowana sieć spółek, nie tylko finansowych. Bezpośrednim właścicielem udziałów w dużej części z nich jest luksemburska spółka SaltLux Holding. W ub.r. miała ona 6,2 mln euro jednostkowego zysku netto. Sprawozdania skonsolidowanego (obejmującego wyniki polskich spółek zależnych) za ub.r. jeszcze nie opublikowała. W 2017 r. grupa SaltLux wykazała zysk sięgający niemal 66 mln euro, czyli 280 mln zł.
Wyniki spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w 2018 r.
| Kasa | Siedziba | aktywa | należności | depozyty* | fundusze własne | współczynnik wypłacalnośći | przychody** | wyniki netto | ||||||||||||||||||||||
| w złotych | roczna zmiana (proc.) | w złotych | roczna zmiana (proc.) | w złotych | roczna zmiana (proc.) | w złotych | roczna zmiana (proc.) | proc. | w złotych | roczna zmiana (proc.) | w złotych | roczna zmiana (proc.) | ||||||||||||||||||
| KASY DZIAŁAJĄCE | ||||||||||||||||||||||||||||||
| SKOK im. Franciszka Stefczyka | pomorskie | 6 776 789 809 | -2,5 | 5 813 965 960 | 2,9 | 6 413 809 686 | -2,2 | 296 542 287 | -6,5 | 4,4 | 231 219 053 | - | 75 677 222 | 21,3 | ||||||||||||||||
| SKOK im. Z. Chmielewskiego | lubelskie | 973 214 260 | -7,1 | 656 195 017 | -8,2 | 942 642 910 | -6,7 | 21 889 022 | -8,4 | 3,2 | 49 761 389 | 4,1 | 3 179 456 | 242,5 | ||||||||||||||||
| SKOK im. Unii Lubelskiej w Lublinie | LUBELSKIE | 214 193 040 | 0,2 | 173 958 153 | 1,2 | 207 970 705 | 1,2 | 1 856 304 | -38,5 | 5,1 | 15 338 391 | -4,9 | 75 007 | 150,6 | ||||||||||||||||
| Zachodniopomorska SKOK | ZACHODNIOPOMORSKIE | 133 322 566 | 4,3 | 111 006 573 | 5,4 | 114 151 664 | 4,0 | 16 638 375 | 6,1 | 11,7 | 11 633 075 | -6,4 | 1 012 438 | -46,7 | ||||||||||||||||
| SKOK "Centrum" | ŚLĄSKIE | 114 539 896 | -10,9 | 97 622 148 | -4,2 | 104 990 886 | -9,7 | 5 271 834 | -16,6 | 5,3 | 9 635 604 | -10,0 | 88 050 | - | ||||||||||||||||
| SKOK Ziemi Rybnickiej | ŚLĄSKIE | 105 940 498 | -3,9 | 86 893 033 | 6,2 | 99 528 958 | -2,8 | 2 100 912 | -43,5 | 6,0 | 11 208 650 | -1,9 | 561 292 | 9,3 | ||||||||||||||||
| Krakowska SKOK | MAŁOPOLSKIE | 103 095 202 | 0,0 | 91 843 496 | 1,5 | 97 892 810 | 0,1 | 4 362 432 | -1,9 | 5,7 | 6 091 488 | -3,1 | 54 245 | -74,9 | ||||||||||||||||
| SKOK im. Eugeniusza Kwiatkowskiego | MAŁOPOLSKIE | 91 470 393 | -2,7 | 58 704 331 | 14,9 | 83 718 612 | -2,6 | 5 485 046 | -5,8 | 8,8 | 5 787 183 | -12,4 | 17 214 | -77,1 | ||||||||||||||||
| SKOK "Śląsk" | ŚLĄSKIE | 90 930 667 | -4,6 | 79 692 495 | 0,9 | 80 025 925 | -5,4 | 8 570 059 | 12,3 | 9,6 | 10 186 309 | -2,7 | 415 018 | -39,0 | ||||||||||||||||
| SKOK Kozienice | MAZOWIECKIE | 89 210 505 | 2,9 | 54 540 926 | 3,1 | 81 202 820 | 1,0 | 5 840 857 | 31,7 | 13,3 | 5 443 980 | 6,9 | 162 470 | 269,1 | ||||||||||||||||
| SKOK "Boże Dary" | ŚLĄSKIE | 87 656 120 | 0,0 | 62 064 350 | 1,5 | 70 535 167 | -1,9 | 15 520 731 | 8,9 | 21,8 | 7 423 635 | 4,0 | 1 076 492 | -26,8 | ||||||||||||||||
| SKOK "Wisła" | LUBELSKIE | 82 777 615 | 10,9 | 59 997 106 | -5,2 | 76 474 666 | 11,6 | 4 557 415 | 6,0 | 10,1 | 5 590 168 | -0,3 | 47 763 | -90,5 | ||||||||||||||||
| SKOK Świdnik | LUBELSKIE | 78 796 579 | -3,0 | 59 723 511 | -6,3 | 74 633 373 | -3,3 | 3 026 136 | 5,4 | 8,8 | 3 456 001 | 19,4 | 243 126 | 85,2 | ||||||||||||||||
| SKOK im. Powstańców Śląskich | OPOLSKIE | 60 184 892 | -12,7 | 55 028 903 | -12,9 | 57 305 048 | -12,2 | 2 015 759 | -23,6 | 5,3 | 5 230 123 | -10,9 | -296 017 | 91,3 | ||||||||||||||||
| SKOK Szopienice | ŚLĄSKIE | 49 031 710 | -1,9 | 46 162 946 | -0,2 | 43 246 044 | -3,8 | 4 100 711 | 13,4 | 11,7 | 4 243 118 | 6,6 | 475 938 | 93,3 | ||||||||||||||||
| SKOK im. Stanisława Adamskiego | KUJAWSKO-POMORSKIE | 40 761 537 | -14,6 | 23 541 031 | -21,5 | 39 068 768 | -7,9 | 587 994 | -83,1 | 11,8 | 3 661 305 | -15,8 | -1 796 094 | - | ||||||||||||||||
| SKOK "Poznaniak" | WIELKOPOLSKIE | 38 063 118 | 2,8 | 28 916 690 | -3,7 | 30 321 046 | 3,2 | 6 566 923 | 2,4 | 20,3 | 2 945 519 | -5,0 | 198 451 | -23,2 | ||||||||||||||||
| Regionalna SKOK im. Św. Brata Alberta | WARMIŃSKO-MAZURSKIE | 36 156 922 | -3,0 | 33 192 651 | -0,8 | 33 632 640 | -3,3 | 1 829 366 | 1,2 | 6,3 | 2 842 396 | 13,9 | 8 394 | -96,6 | ||||||||||||||||
| SKOK im. ks. Franciszka Blachnickiego | LUBELSKIE | 34 729 866 | -3,9 | 32 609 947 | 0,2 | 31 872 702 | -3,6 | 2 380 712 | 0,0 | 7,4 | 2 555 110 | -13,0 | 31 268 | 28,5 | ||||||||||||||||
| SKOK Małopolska | PODKARPACKIE | 21 520 739 | -5,1 | 16 420 000 | 2,6 | 21 296 152 | -4,1 | 12 013 | -94,4 | 0,9 | 1 523 981 | -7,1 | -211 107 | -53,6 | ||||||||||||||||
| Rzeszowska SKOK im. bpa J.S Pelczara | PODKARPACKIE | 20 914 492 | -4,8 | 16 325 728 | -9,9 | 19 837 167 | -4,0 | 789 156 | -28,2 | 5,5 | 1 129 687 | -6,7 | -200 280 | - | ||||||||||||||||
| SKOK im Królowej Jadwigi*** | MAŁOPOLSKIE | 19 182 492 | -20,6 | 13 973 223 | -15,1 | 18 851 033 | -18,5 | -356 280 | -299,6 | 4,1 | 1 560 572 | 18,7 | -874 789 | 11,1 | ||||||||||||||||
| SKOK "Beskidy" | ŚLĄSKIE | 17 491 939 | -5,6 | 15 448 740 | 21,3 | 16 359 423 | -5,7 | 887 785 | -6,5 | 6,9 | 1 630 501 | -12,3 | 10 410 | -89,0 | ||||||||||||||||
| SKOK w Kostrzynie nad Odrą | LUBUSKIE | 10 964 704 | -8,2 | 9 912 752 | 13,3 | 9 498 778 | -10,0 | 1 403 847 | 7,9 | 15,1 | 569 951 | 32,0 | 107 435 | 172,9 | ||||||||||||||||
| SKOK przy "Dezamet" SA w Nowej Dębie | PODKARPACKIE | 10 304 295 | 3,6 | 9 960 750 | 4,1 | 9 241 847 | 3,9 | 904 359 | 4,0 | 9,5 | 507 368 | 3,5 | 39 898 | 9,5 | ||||||||||||||||
| Międzyzakładowa SKOK w HPR Dąbr. Górnicza | ŚLĄSKIE | 6 904 708 | -2,7 | 3 985 355 | 8,9 | 6 116 814 | -3,0 | 708 660 | 1,0 | 13,3 | 314 288 | -3,3 | 14 849 | -57,5 | ||||||||||||||||
| SKOK przy ZWCH "Stilon" S.A. w Gorz. Wlkp. | LUBUSKIE | 2 361 167 | 0,9 | 1 986 075 | 2,7 | 2 050 581 | 1,4 | 287 815 | 0,9 | 16,6 | 200 936 | 14,0 | 15 208 | 57,2 | ||||||||||||||||
| SKOK „Świętokrzyska”**** | ŚWIĘTOKRZYSKIE | 863 905 | 0,0 | 829 063 | -0,4 | 838 131 | 10,8 | 19 270 | 40,1 | 3,4 | 21 813 | -10,7 | -59 969 | 140,6 | ||||||||||||||||
| KASY W UPADŁOŚCI | ||||||||||||||||||||||||||||||
| SKOK w Wołominie w upadłości likwidacyjnej | MAZOWIECKIE | 304 256 809 | 39,8 | 90 981 949 | 844,4 | 120 221 805 | 0,0 | -2 073 735 849 | -4,0 | - | 234 631 051 | -7,4 | 3 477 246 | -69,2 | ||||||||||||||||
| Twoja SKOK w upadłości | OPOLSKIE | 112 529 452 | 7,9 | 112 472 600 | 8,0 | -100,0 | -57 353 014 | -13,7 | - | 9 079 130 | -8,7 | 3 539 749 | - | |||||||||||||||||
| Wielkopolska SKOK w upadłości | WIELKOPOLSKIE | 84 827 126 | -58,2 | 45 067 652 | -43,3 | 1 741 352 | -13,5 | -87 557 073 | -6,3 | - | 10 454 456 | -20,8 | -3 352 744 | -121,7 | ||||||||||||||||
| SKOK "NIKE" w upadłości | MAZOWIECKIE | 81 680 310 | -1,6 | 38 880 197 | -27,1 | 114 331 622 | 0,1 | -35 018 288 | 1,1 | - | 5 920 660 | 25,0 | -295 446 | -95,4 | ||||||||||||||||
| SKOK "Wybrzeże" w upadłości | POMORSKIE | 68 015 381 | 0,6 | 21 377 551 | -28,6 | 10 205 | -88,4 | -55 035 422 | -3,4 | - | 5 366 336 | 854,0 | 1 545 466 | 1195,1 | ||||||||||||||||
| SKOK Wspólnota w upadłości likwidacyjnej | POMORSKIE | 57 738 051 | -21,3 | 43 811 866 | -33,5 | 42 366 327 | 0,0 | -483 069 740 | -1,1 | - | 14 701 479 | -42,5 | 5 202 150 | -75,5 | ||||||||||||||||
| SKOK KUJAWIAK w upadłości | KUJAWSKO-POMORSKIE | 36 669 174 | -52,2 | 10 233 041 | -71,9 | 69 870 | 1,0 | -115 782 993 | -1,7 | - | 3 947 146 | -30,8 | 4 030 302 | - | ||||||||||||||||
| SKOK "Jowisz" w upadłości | ŚLĄSKIE | 26 585 793 | -54,7 | 22 034 022 | -59,9 | 3 366 | -0,2 | -24 326 720 | -11,3 | - | 4 415 465 | -10,9 | 2 473 124 | 354,4 | ||||||||||||||||
| SKOK "Polska" w upadłości | MAZOWIECKIE | 24 141 551 | -67,0 | 16 514 167 | -25,9 | 5 191 759 | 12,8 | -138 667 891 | 0,3 | - | 4 328 284 | -48,2 | -1 836 966 | - | ||||||||||||||||
| SKOK "Skarbiec" w upadłości | ŚLĄSKIE | 19 693 199 | -52,7 | 10 039 558 | -68,0 | 332 | 4,6 | -53 725 340 | -5,4 | - | 2 884 186 | -17,3 | 1 766 896 | - | ||||||||||||||||
| SKOK "Arka" w upadłości | ŚLĄSKIE | 19 119 943 | -70,5 | 6 490 348 | -43,5 | -100,0 | -32 513 485 | -2,5 | - | 6 559 179 | 14,0 | 1 424 046 | 224,7 | |||||||||||||||||
*zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, w tym zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu i zobowiązania finansowe wyceniane według skorygowanej ceny nabycia; **wynik działalności kasy; ***w czerwcu połączona ze SKOK im. E. Kwiatkowskiego; ****w maju połączona ze SKOK Kozienice źródło: sprawozdania kas
