Ceny hurtowe już są wyższe o 40 proc. w ujęciu rocznym, a detaliczne o ponad 35 proc. Na tym jednak nie koniec. Jesienią będą kolejne podwyżki.
Od stycznia do kwietnia, jak wynika z danych GUS, wyprodukowano w Polsce 362 tys. t cukru. To o niemal 97 proc. więcej niż przed rokiem, choć ubiegły rok też był pod tym względem udany, bo wyprodukowano 2,151 mln t cukru, o 8 proc. więcej niż w 2020 r. Mimo rosnącej podaży cena surowca ciągle idzie w górę. - Prognozujemy, że jesienią ceny hurtowe zanotują kolejną, 20-proc. podwyżkę w stosunku do obecnego poziomu - mówi Jakub Olipra, starszy ekonomista Credit Agricole.
Dlaczego więc wyższa podaż nie chroni przed wzrostem cen? Eksperci zauważają, że dziś produkujemy cukier z surowca zebranego w zeszłym roku. Jesienią buraki będą już z tegorocznej kampanii.
- Tymczasem areał upraw jest niższy o 10 proc. w stosunku do tego z ubiegłego roku. Nie musi to oznaczać niższych plonów. Jednak biorąc pod uwagę suszę, z którą walczy rolnictwo, nie można tego wykluczyć - mówi Roman Kubiak, prezes Pfeifer & Langen Polska. Do tego, jak dodaje, dochodzą wyższe koszty produkcji rolnej i przemysłowej związane z cenami energii, kosztami pracy i transportem. Branża szacuje, że w stosunku do ubiegłego roku tylko koszt uprawy buraków cukrowych wzrośnie o co najmniej 40 proc.
- Dodatkowo w sytuacji, kiedy rosną ceny zbóż i rzepaku, osiągając na giełdach rekordowe poziomy, konieczne jest zrekompensowanie rolnikom wyższych kosztów produkcji, by zachęcić ich do jej kontynuowania w kolejnym sezonie. Inaczej istnieje ryzyko, że przejdą na bardziej opłacalne uprawy. Zatem na jesieni będziemy konsumować cukier wyprodukowany już po innych kosztach niż w 2021 r. - tłumaczy Roman Kubiak i dodaje, że firma podwyższyła dla swoich plantatorów cenę skupu buraków cukrowych do 38 euro za tonę. Jeszcze rok temu było to poniżej 30 euro za tonę.
Jak podkreśla Grzegorz Rykaczewski, analityk sektorowy Santander Bank Polska, wyższe ceny surowca dla zakładów przetwórczych będą miały wpływ na ceny gotowego produktu. W kwietniu kilogram cukru paczkowanego kosztował 2590 zł za tonę. Przed rokiem 1831 zł. Jak podaje GUS, w kwietniu tego roku cena cukru w detalu wyniosła 3,76 zł wobec 3,32 zł przed rokiem. Zbliżenie się do historycznego poziomu 5 zł za kg (2011 r.) wydaje się coraz bardziej realne.
Jest jeszcze jeden czynnik, który może powodować wzrost jego cen - popyt na etanol do produkcji biopaliw. - Wojna w Ukrainie i kolejne sankcje nakładane na Rosję prawdopodobnie spowodują dalszy wzrost cen ropy, w związku z czym zyska rynek biopaliw - tłumaczy Grzegorz Rykaczewski. Wprawdzie w Europie stosunkowo niewiele cukru przeznacza się do produkcji etanolu, ale już na świecie jest to ważna pozycja w strukturze jego zużycia.
- Najwięksi światowi producenci cukru z trzciny przestawiają się na produkcję etanolu, którego ceny wzrosły o 2-3 proc. w ostatnich miesiącach. Jest to jeden z głównych czynników, które wpłyną na znaczny wzrost cen cukru na świecie w najbliższych miesiącach. Wzrost cen światowych odbije się też na Polsce, ponieważ pomimo dużego i wciąż rosnącego wolumenu produkcji nadal importujemy co roku cukier o wartości 400-450 mln euro - wyjaśnia Jakub Jakubczak, analityk sektora Food and Agri w Banku BNP Paribas.
Do tego dochodzi efekt popytowy. Zapotrzebowanie na cukier wciąż jest wysokie. Tymczasem wiele krajów wycofało się lub ograniczyło jego produkcję. Decyzję w tym zakresie podjęły m.in.: Włochy, Rumunia, Węgry czy Finlandia.
- W 2017 r. w UE produkowało się 21 mln t cukru. W ubiegłym roku już tylko 16 mln t. Polska z tego, co wytwarza, na wewnętrzny rynek kieruje 1,6 mln t. Reszta idzie na eksport. A trzeba dodać, że zapotrzebowanie na krajowym rynku też jest większe. W związku z wojną w Ukrainie wiele firm przeniosło swoją produkcję ze Wschodu do naszego kraju. Mamy też więcej konsumentów w Polsce w związku z napływem fali uchodźców - mówi Roman Kubiak.
Potwierdzeniem tego mogą być dane GUS o produkcji sprzedanej przemysłu. Za pierwsze cztery miesiące jest wyższa o 5,8 proc. niż przed rokiem.
