Jakie znaczenie mają SSE dla rozwoju jednostek samorządu terytorialnego? Jaką rolę odgrywają strefy utworzone w ośrodkach akademickich? Co może zyskać na objęciu strefą lokalnych terenów tamtejsze społeczeństwo?
Celem tworzenia w latach dziewięćdziesiątych specjalnych stref ekonomicznych było przyspieszenie rozwoju gospodarczego obszarów szczególnie zagrożonych recesją bądź wymagających podjęcia szybkich procesów restrukturyzacyjnych. Pierwsze strefy powstały w miejscach szczególnie boleśnie dotkniętych zapaścią gospodarczą, która nastąpiła w wyniku transformacji ustrojowej. Jak wiadomo, wiele firm nie wytrzymało procesów dostosowywania gospodarki socjalistycznej do warunków rynkowych, co spowodowało szalejące bezrobocie. Trzeba było szukać specjalnych narzędzi wspierających rozwój gospodarczy.
Z perspektywy lat można ocenić, że najskuteczniejszym i najbardziej trwałym narzędziem wspierającym rozwój gospodarczy okazały się specjalne strefy ekonomiczne. Kilkanaście lat funkcjonowania stref w różnych polskich miastach i gminach dowiodło, że wywierają one ogromny pozytywny wpływ na rozwój gospodarczy danych obszarów. Zostało to dostrzeżone przez władze samorządowe i obecnie to one zabiegają, by tworzyć strefy na ich terenach. Budowane w oparciu o specjalne strefy ekonomiczne sukcesy gospodarcze Mielca, Niepołomic czy Gliwic stały się przykładem dla innych samorządów, których aspiracją stał się dynamiczny rozwój gospodarczy. Dla liderów rozwoju lokalnego i regionalnego stało się oczywiste, że strefy służą tworzeniu przewagi konkurencyjnej poszczególnych obszarów, produktów i usług oraz sprzyjają powstawaniu nowych miejsc pracy, co ma szczególne znaczenie dla gmin dotkniętych bezrobociem.
Prezydenci, burmistrzowie i wójtowie wiedzą, że wraz z etatami tworzonymi przez firmy w strefach powstają kolejne w przedsiębiorstwach budujących nowe zakłady pracy, firmach transportowych, finansowych i edukacyjnych. Nowe etaty oznaczają dla gminy zwiększenie wpływów z podatków. Efekt kuli śnieżnej zaczyna dotyczyć różnych obszarów funkcjonowania lokalnej społeczności. Pojawiają się nowe inwestycje, ponieważ nie ma lepszej rekomendacji dla gminy niż działające zakłady i zadowoleni przedsiębiorcy. Rosną wpływy z podatków od nieruchomości, co umożliwia kolejne inwestycje infrastrukturalne, a po paru latach samorządy mogą się skupić na poprawianiu jakości życia mieszkańców. Jak mówią w Niepołomicach, po okresie wyrzeczeń przyszedł czas na politykę luksusu polegającą na inwestycjach w podnoszenie jakości życia mieszkańców. Bo przecież na końcu chodzi właśnie o to, by wszystkim żyło się lepiej.
Warto podkreślić szczególną rolę specjalnych stref ekonomicznych, które zostały utworzone w ośrodkach akademickich. Krakowski Park Technologiczny czy Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna stały się centrami nowoczesności, które rysują mapy drogowe rozwoju gospodarczego swoich regionów. Umiejętnie korzystają ze środków unijnych, dzięki którym realizują projekty skierowane do innowacyjnych firm. Ich potencjał wiedzy, środków finansowych i motywacji pracowników realnie zmienia rzeczywistość gospodarczą, czyniąc ją dynamiczną i nowoczesną.
Krakowski Park Technologiczny, który zarządza krakowską strefą, stał się instytucją w poważny sposób wspierającą rozwój nowoczesnej gospodarki w całej Małopolsce. KPT stał się partnerem nie tylko samorządów, w których działają podstrefy, lecz także ośrodków naukowych i administracji, co pozwala realizować projekty realnie wpływające na promocję innowacyjnych rozwiązań i transfer technologii. Nadanie statusu specjalnej strefy ekonomicznej parkowi technologicznemu pozwoliło na zbudowanie oddziaływania na gospodarkę regionalną w sposób zintegrowany i kompleksowy. Dzięki takiemu podejściu oferta dla przedsiębiorców dostępna w ramach pakietu specjalnej strefy ekonomicznej, a więc terenów pod inwestycje, powierzchni biurowych do wynajęcia oraz zwolnień podatkowych dla inwestujących tu firm, została uzupełniona przez usługi okołobiznesowe parku technologicznego w formie nowoczesnej infrastruktury i rozmaitych działań na rzecz ich wszechstronnego rozwoju. Małopolska gospodarka w oczywisty sposób na tym korzysta, a rola KPT została doceniona szczególnie po zrealizowaniu projektu Perspektywa technologiczna Kraków – Małopolska 2020, który wyznaczył 10 technologii przyszłości, bedących gwarancją sukcesu małopolskiej gospodarki. Jak widać rola specjalnych stref ekonomicznych współcześnie ulega transformacji. Jednak wciąż w oczywisty sposób ich działalność na rzecz rozwoju gospodarczego jest trudna do przecenienia.