Subskrybuj nas na Youtube
Jeżeli prezes zadecyduje o nałożeniu kary administracyjnej, to musi do jej wyliczenia zastosować ustawowy wzór. W praktyce zatem sankcje nie będą spektakularnie wysokie. Ale recydywiści zapłacą więcej. O zatorach płatniczych pisze aplikant adwokacki Jakub Sadurski i radca prawny Przemysław Rybicki z Affre i Wspólnicy Sp. K.
Postępowanie prowadzone przez prezesa UOKiK w sprawie zatorów płatniczych może zakończyć się przez wydanie:
- decyzji stwierdzającej nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych i nakładającej karę finansową,
- postanowienia o umorzeniu postępowania,
- decyzji, w której prezes UOKiK odstąpi od wymierzenia kary finansowej.
Jak obliczana jest wysokość kary pieniężnej? Do jej wyliczenia służy ustalony w ustawie wzór. Co istotne, nie ma tutaj możliwości miarkowania kar, jak przy innych typach postępowań. przykład 1
przykład 1
Nie każda faktura będzie brana pod uwagę
Postępowanie przeciwko BBB sp. z o.o. obejmuje trzy miesiące, tj. marzec, kwiecień i maj 2020 r. Przeanalizujemy kolejne faktury, żeby ustalić, czy będą brane pod uwagę przy obliczaniu kary.
1. Faktura 1/2020, z terminem zapłaty 10 stycznia 2020 r. Spółka zapłaciła fakturę 1 lutego 2020 r. Faktura 1/2020 nie będzie brana pod uwagę przy wymiarze kary. Co prawda, została niezapłacona w terminie, ale nie była wymagalna w okresie objętym postępowaniem.
2. Faktura 2/2020 z terminem zapłaty 25 lutego 2020 r. Spółka zapłaciła fakturę 10 marca 2020 r. Faktura 2/2020 będzie brana pod uwagę przy wymiarze kary. Termin zapłaty przypadał przed okresem objętym postępowaniem, ale w okresie objętym postępowaniem faktura nadal była wymagalna, ponieważ została zapłacona po terminie w okresie objętym postępowaniem.
3. Faktura 3/2020 z terminem zapłaty na 20 kwietnia 2020 r. Nie została jeszcze zapłacona przez spółkę. Faktura 3/2020 będzie brana pod uwagę przy wymiarze kary. Termin zapłaty przypadł w okresie objętym postępowaniem i faktura nie została zapłacona w terminie.
/>
Wzór wymaga, by do obliczenia administracyjnej kary pieniężnej prezes UOKiK wziął pod uwagę wszystkie niespełnione oraz spełnione po terminie świadczenia, które były wymagalne w okresie objętym postępowaniem. Innymi słowy, kara obliczana jest na podstawie tych zaległości, które pozostawały niezapłacone w okresie objętym postępowaniem – jeżeli ich termin zapłaty przypadał od 1 stycznia 2020 r. W praktyce prezes UOKiK musi najpierw ustalić wysokość kar tzw. jednostkowych – czyli dla każdej faktury, która jest brana pod uwagę. Następnie zsumuje kary jednostkowe. Wynik stanowi karę administracyjną, którą nakłada na przedsiębiorcę w decyzji kończącej postępowanie. przykład 2
przykład 2
Wysokość jednostkowych naliczeń nie zwala z nóg, ale...
Postępowanie obejmowało marzec, kwiecień i maj 2020 r. Prezes UOKiK wydaje decyzję 30 października 2020 r. Stopa odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych na 30 października 2020 r. wynosi 10,1 proc. Podajemy wyliczenia dla dwóch przykładowych faktur.
Faktura nr 1: Kwota do zapłaty brutto wynosiła 100 000,00 zł (sto tysięcy złotych), termin zapłaty przypadał na 10 stycznia 2020 r., przedsiębiorca zapłacił należność 10 marca 2020 r. Czas opóźnienia wynosił więc 59 dni (okres od 11 stycznia do 10 marca 2020 r.).
Obliczamy jednostkową karę, zgodnie ze wzorem z ustawy:
100 000,00 x 59/365 x 10,1% = 1632,60 zł
Zatem wysokość jednostkowej kary pieniężnej wynosi: 1632,60 zł.
Faktura nr 2: Kwota do zapłaty brutto wynosiła 50 000,00 zł (pięćdziesiąt tysięcy złotych), termin zapłaty przypadał na 10 marca 2020 r., przedsiębiorca zapłacił fakturę 24 czerwca 2020 r.
Rzeczywisty czas opóźnienia w zapłacie faktury wynosił 104 dni (okres od 11 marca do 24 czerwca 2020 r.). Do wyliczenia kary UOKiK może wziąć pod uwagę jedynie okres 80 dni (od 11 marca do 31 maja 2020 r.), ponieważ postępowanie obejmowało marzec, kwiecień i maj.
Obliczamy jednostkową karę, zgodnie ze wzorem z ustawy:
50 000,00 zł x 80/365 x 10,1% = 1106,85 zł
Wysokość jednostkowej kary pieniężnej wynosi: 1106,85 zł. ©℗
Kary jednostkowe obliczane są według ustalonego w ustawie wzoru matematycznego, który odwołuje się do obiektywnych czynników – kwoty zaległości, okresu opóźnienia i stopy odsetek ustawowych obowiązujących w dacie wydania decyzji.
Jednostkowa Kara Pieniężna = W x n/365 x OU
gdzie:
W– wartość brutto faktury, dla której obliczana jest kara jednostkowa
• – liczba dni, która upłynęła od dnia wymagalności faktury do dnia zapłaty lub do ostatniego dnia okresu objętego postępowaniem
OU– stopa odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych obowiązująca w dniu wydania decyzji (obecnie = 10,1 proc.)
Należy pamiętać, że liczą się zaległości wobec wszystkich kontrahentów strony. Trzeba też dodać, że okres postępowania obejmuje tylko trzy następujące po sobie miesiące, które są wybrane przez prezesa UOKiK. Niezapłacone bądź opłacone po terminie zaległości spoza tego okresu nie są podstawą do wyliczenia kary.
odpowiedzi na pytania przedsiębiorców
▶ Kiedy prezes UOKiK może odstąpić od wymierzenia kary?
W razie stwierdzenia przez prezesa UOKiK nadmiernego opóźnienia się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych organ może nie nałożyć kary na przedsiębiorcę jedynie w kilku wskazanych w przepisach ustawy przypadkach.
Po pierwsze, jeżeli generowane przez przedsiębiorcę zatory płatnicze są spowodowane brakiem terminowej zapłaty przez jego dłużników. W takim przypadku prezes UOKiK obligatoryjnie odstępuje od wymierzenia kary. Taka sytuacja będzie miała jednak miejsce jedynie wtedy, gdy wartość niespełnionych lub spełnionych przez tego przedsiębiorcę po terminie świadczeń pieniężnych, które byłyby podstawą obliczenia kary, jest mniejsza lub równa wartości świadczeń nieotrzymanych lub otrzymanych po terminie w okresie objętym postępowaniem.
Po drugie, gdy do nadmiernego opóźnienia się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych doszło na skutek działania siły wyższej, prezes UOKiK obligatoryjnie odstępuje od wymierzenia kary pieniężnej. Wielu przedsiębiorców argumentuje, że siłą wyższą jest pandemia COVID-19 i wynikające z niej dla biznesu konsekwencje (np. obligatoryjne, ustawowe zakazy prowadzenia działalności gospodarczej w niektórych branżach). Takie przypadki będą jednak badane przez urząd indywidualnie.
Po trzecie, prezes UOKiK może odstąpić od wymierzenia kary w uzasadnionych przypadkach. Przepisy nie precyzują jednak, co może stanowić taki uzasadniony przypadek. Każda sprawa będzie rozpatrywana indywidualnie.
▶ Kiedy prezes UOKiK może umorzyć postępowanie?
Może to zrobić, jeżeli w toku sprawy stwierdzi, że przedsiębiorca nie dopuścił się praktyki nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. Na przykład wtedy, gdy po zestawieniu danych pozyskanych przez prezesa UOKiK w trakcie analizy prawdopodobieństwa i informacji otrzymanych od przedsiębiorcy okaże się, że próg sumy zaległości (2 mln zł) nie został jednak przekroczony.
▶ W jaki sposób można obniżyć wysokość kary pieniężnej nałożonej przez prezesa UOKiK?
Strona postępowania przed prezesem UOKiK ma możliwość skorzystania z obniżenia wysokości kary pieniężnej w następujących przypadkach:
- gdy strona uregulowała zaległości (wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie), na podstawie których wyliczono by kary przed wszczęciem postępowania lub najpóźniej w terminie 14 dni od dnia doręczenia postanowienia o wszczęciu postępowania – obniżka z tytułu takiego swoistego wczesnego uregulowania zaległości wynosi 20 proc.;
- gdy strona spełni warunek obniżki o 20 proc., a następnie zapłaci obniżoną karę administracyjną w ciągu 14 dni od dnia doręczenia decyzji prezesa UOKiK oraz zrzeknie się prawa do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy – z tytułu takiego uregulowania kary w krótkim terminie przysługuje jej obniżka o dodatkowe 10 proc.
Zauważmy więc, że przedsiębiorca może albo uzyskać obniżkę o 20 proc., albo o 30 proc. (20 proc. + 10 proc.). Nie jest możliwe uzyskanie samej obniżki w wysokości 10 proc.
▶ Jak wygląda procedura odwoławcza od decyzji nakładającej karę pieniężną?
W razie wydania decyzji nakładającej na przedsiębiorcę karę pieniężną przysługuje mu prawo do złożenia wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy do prezesa UOKiK. Wniosek należy złożyć w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji nakładającej karę pieniężną.
Po ponownym rozpoznaniu sprawy prezes UOKiK wydaje kolejną decyzję. Od ponownej decyzji prezesa UOKiK przysługuje skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Termin na złożenie skargi to 30 dni od dnia doręczenia decyzji.
Uwaga! Skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego można złożyć też bez korzystania z wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy. W takim wypadku termin wynosi 30 dni od dnia doręczenia pierwszej decyzji.
▶ W jakim terminie przedsiębiorca powinien zapłacić karę pieniężną?
Ewentualną karę pieniężną należy zapłacić w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o nałożeniu kary stała się ostateczna, czyli:
- 30 dni od upływu terminu na złożenie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, albo
- 30 dni od otrzymania decyzji po ponownym rozpatrzeniu sprawy przez prezesa UOKiK – jeżeli taki wniosek był składany.
▶Jeśli złożę skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego, to czy mogę wstrzymać się z opłaceniem kary?
Nie. Złożenie skargi do WSA nie wstrzymuje płatności kary nałożonej w decyzji. W przeciwieństwie do innych postępowań prowadzonych przez prezesa UOKiK złożenie odwołania do sądu nie pozwala na odroczenie płatności kary pieniężnej. W konsekwencji już na etapie toczącego się postępowania przedsiębiorca powinien rozważyć stworzenie kapitału rezerwowego na poczet ewentualnej kary pieniężnej.
▶ Czy jeśli spóźnię się z płatnością, to od kary pieniężnej zostaną naliczane odsetki?
Nie. W przypadku nieterminowego uiszczenia kary nałożonej przez prezesa UOKiK odsetki nie są naliczane. Dotyczy to zarówno kary za nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, jak i kary za nieudzielenie informacji na żądanie prezesa UOKiK lub uniemożliwianie lub utrudnianie rozpoczęcia lub przeprowadzenia kontroli w toku postępowania.
▶ Co się stanie w sytuacji gdy przedsiębiorca-strona postępowania nie zapłaci kary?
W takiej sytuacji będzie ona podlegać ściągnięciu w trybie egzekucji administracyjnej.
▶ Jakie są skutki recydywy po stronie przedsiębiorcy, tj. ponownego stwierdzenia przez prezesa UOKiK nadmiernego opóźnienia się przedsiębiorcy ze spełnianiem świadczeń pieniężnych?
Jeżeli w okresie dwóch lat od dnia, w którym poprzednia decyzja stała się ostateczna, prezes UOKiK ponownie wyda decyzję stwierdzającą, że przedsiębiorca dopuścił się nadmiernych opóźnień ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, to kara pieniężna zostaje podwyższona o 50 proc. Co więcej, w takim wypadku przedsiębiorca nie może skorzystać z możliwości obniżki kary (np. z tytułu wcześniejszej spłaty zaległości czy uiszczenia kary w terminie 14 dni) – nawet jeżeli spełnia przesłanki ich uzyskania.
▶ Kiedy decyzja prezesa UOKiK staje się ostateczna?
Decyzja prezesa UOKiK jest ostateczna wtedy, kiedy nie przysługuje od niej wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Jeżeli przedsiębiorca nie składa wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, to decyzja staje się ostateczna po upływie terminu do zgłoszenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy (14 dni od dnia doręczenia decyzji).
Jeżeli przedsiębiorca składa wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, to decyzja wydana po ponownym rozpatrzeniu sprawy będzie decyzją ostateczną.