Wobec uchylenia paragrafu 4 art. 231 kodeksu spółek handlowych pojawiły się poglądy, że de facto doszło do uchylenia obowiązku odbycia zwyczajnego zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz, że uchwały, które powinny być przedmiotem obrad zwyczajnego zgromadzenia wspólników, mogą być powzięte w trybie obiegowym, a zatem w sposób określony w art. 227 par. 2 k.s.h.
Pogląd o odpadnięciu konieczności odbywania zwyczajnego zgromadzenia wspólników wobec uchylenia par. 4 jest kontrowersyjny, a w mojej ocenie nieuprawniony.
Uchylony przepis miał następujące brzmienie: „W sprawach, o których mowa w par. 2 i par. 3, pisemne głosowanie jest wyłączone”.
Przypomnieć należy, że sprawy, o których mowa w par. 2 i par. 3 art. 231 k.s.h. to: 1) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy; 2) powzięcie uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty, jeżeli zgodnie z art. 191 par. 2 sprawy te nie zostały wyłączone spod kompetencji zgromadzenia wspólników; 3) udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków.
Paragraf 3 nie wskazuje przedmiotu obrad, wskazuje natomiast, że: „Przepis par. 2 pkt 3 dotyczy wszystkich osób, które pełniły funkcję członków zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółki w ostatnim roku obrotowym. Członkowie organów spółki, których mandaty wygasły przed dniem zgromadzenia wspólników, mają prawo uczestniczyć w zgromadzeniu, przeglądać sprawozdanie zarządu i sprawozdanie finansowe wraz z odpisem sprawozdania rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej oraz biegłego rewidenta i przedkładać do nich opinie na piśmie. Żądanie dotyczące skorzystania z tych uprawnień powinno być złożone zarządowi na piśmie najpóźniej na tydzień przed zgromadzeniem wspólników”.
Z faktu uchylenia par. 4 art. 231 k.s.h., niezależnie od intencji ustawodawcy, nie można wywodzić braku konieczności odbycia zgromadzenia wspólników. Uchylenie tego przepisu oznacza jedynie, że pisemne głosowanie nie jest już wyłączone, co jednak nie oznacza, że głosowanie w przedmiocie uchwał wskazanych w art. 231 k.s.h. może się odbyć bez zgromadzenia. Nadal bowiem członkowie organów spółki, których mandaty wygasły przed dniem zgromadzenia wspólników, mają prawo w nim uczestniczyć. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu. W przypadku powołania członka zarządu na okres dłuższy niż rok, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej (art. 202 k.s.h.). Nie sposób przyjąć, że w zakresie tych regulacji miałyby następować zmiany tylko z powodu podjęcia uchwał bez odbycia zgromadzenia wspólników.
Z artykułu 53 ust. 1 ustawy o rachunkowości nadal wynika, że roczne sprawozdanie finansowe jednostki podlega zatwierdzeniu przez organ zatwierdzający nie później niż 6 miesięcy od dnia bilansowego, a z art. 53 ust. 3 i 4 ustawy o rachunkowości nadal wynika, że podział lub pokrycie wyniku finansowego netto może nastąpić po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego przez organ zatwierdzający. Zgodnie zaś z art. 3 ust. 1 pkt 7 ustawy o rachunkowości „przez organ zatwierdzający rozumie się organ, który zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem, umową lub na mocy prawa własności jest uprawniony do zatwierdzania sprawozdania finansowego jednostki. W przypadku spółki osobowej, z wyjątkiem spółki komandytowo-akcyjnej, oraz spółki cywilnej przez organ zatwierdzający rozumie się jej wspólników”. W przypadku spółki z o.o. organem tym nie jest wspólnik czy wspólnicy tej spółki, lecz zwyczajne zgromadzenie wspólników.
Powszechnie przyjmuje się, że sprawy wskazane w art. 231 par. 2 k.s.h. należą do kompetencji zgromadzenia wspólników i uchwały w tym przedmiocie są podejmowane na zgromadzeniu wspólników. Uchylenie dotychczasowego par. 4 art. 231 k.s.h. tego nie zmienia. Uchylony przepis wyłączył jedynie zakaz pisemnego zgłosowania, nie odnosił się zaś do możliwości powzięcia uchwał „jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na postanowienie, które ma być powzięte”. Nikt nie twierdził jednak przed uchyleniem paragrafu 4, że w takim trybie mogły być podejmowane uchwały wskazane w art. 231 par. 2 k.s.h., chociaż w tym zakresie stan prawny nie uległ zmianie. Wynika z powyższego, że uchwały wskazane w art. 231 par. 2 i 3 k.s.h. nadal powinny być podejmowane na zgromadzeniu wspólników.
