Subskrybuj nas na Youtube
Wierzyciel wekslowy nadal może dochodzić swoich uprawnień z takiego dokumentu – uznał Sąd Najwyższy.
Spółka C. zawarła umowę z firmą A., której przedmiotem był leasing urządzeń do wykonywania odbitek fotograficznych. Spółka C. była leasingodawcą, a na zabezpieczenie umowy firma A. wystawiła weksel in blanco, podpisany przez jej właściciela, pana T.
Weksel, zawierający m.in. bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty i dane wystawcy, został podpisany oraz opatrzony klauzulą „bez protestu”, a następnie przekazany spółce C. Zgodnie z deklaracją wekslową dołączoną do umowy leasingu wierzyciel wekslowy – spółka C. – był upoważniony do wypełnienia weksla sumą zadłużenia na dzień płatności weksla wraz z odsetkami na ten dzień według umowy, prowizją i kosztami – w razie zwłoki w płatnościach rat leasingowych. Do takiej zwłoki doszło kilka miesięcy po zawarciu umowy, w efekcie czego doszło do rozwiązania umowy leasingu. Mimo wezwań należności z tytułu zaległych rat i opłat nie zostały uregulowane. Po kilkunastu miesiącach weksel został wypełniony na kwotę prawie 870 tys. zł i przedstawiony do zapłaty. Gdy do niej nie doszło, spółka C. wystąpiła z pozwem o zapłatę weksla w postępowaniu nakazowym. Sprzeciw właściciela firmy A. został przez sąd odrzucony i nakaz zapłaty się uprawomocnił.
Sąd Rejonowy w W., przed którym toczyło się postępowanie, uznając, że nakaz zapłaty jest prawomocny, zarządzeniem nakazał skasowanie weksla. Zgodnie z wówczas obowiązującymi przepisami Regulaminu urzędowania sądów powszechnych nastąpiło to poprzez przekreślenie weksla. Skasowany weksel włączono do akt sprawy.
Wskutek zażalenia właściciela firmy A. na postanowienie o odrzuceniu zarzutów, sprawa została wznowiona dalej toczyła się w trybie zwykłym. W I instancji nakaz zapłaty został jednak w zasadniczej części utrzymany. Apelację złożyły obie strony, ale rozpoznający sprawę sąd apelacyjny dostrzegł, istotny problem prawny związany z opisanym wcześniej wekslem – czy został on całkowicie unieważniony wskutek urzędowej czynności sądu w postaci skreślenia. O przekreśleniu całości weksla nie wspominają bowiem przepisy art. 101 i 102 prawa wekslowego, które określają treść i cechy weksla jako papieru wartościowego i dokumentu zawierającego ściśle formalne zobowiązanie dłużnika do zapłaty określonej sumy pieniężnej. Kwestię tę przekazano Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia.
W odpowiedzi SN wydał uchwałę, zgodnie z którą przekreślenie weksla przed zakończeniem postępowania, w którym został wydany nakaz zapłaty, nie wyłącza możliwości realizacji przez powoda praw z tego weksla.
Wynika to głównie z faktu, że prawo wekslowe (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 160) nie przewiduje takiej sytuacji jak skreślenie weksla, co prowadzi do wniosku, iż taka czynność może być uznana tylko za próbę zniszczenia weksla. Jednakże podstawą umorzenia weksla z art. 96 prawa wekslowego jest tylko takie zniszczenie dokumentu, że nie da się ustalić jego treści. A przekreślenie takich skutków nie wywołuje. W tej sytuacji, mimo skasowania weksla przez sąd, wierzyciel nadal może realizować swoje uprawnienia, a więc sam weksel pozostaje ważny.
orzecznictwo
Uchwała Sądu Najwyższego z 12 grudnia 2019 r., sygn. akt III CZP 40/19.
