Sporządziłem na rzecz gminy dokumentację architektoniczną kompleksu budowlanego. Zamówienie było udzielone w trybie ustawy – Prawo zamówień publicznych, a zawarta umowa opiewała na 40 tys. zł. Po wykonaniu prac gmina jednak nie zapłaciła. Twierdzi, że potrąciła mi należność z kwoty 40 tys. zł, która została naliczona przez nią z tytułu kary umownej za opóźnienie w realizacji zamówienia.
Kwestionuję to, gdyż tak wysoka kwota kary umownej nie była przewidziana w ogłoszeniu o wartości zamówienia, a jedynie w umowie. W ogłoszeniu wysokość kary umownej opiewała bowiem na kwotę 10 tys. zł.
Ponadto nie doszło do żadnych opóźnień uzasadniających zapłatę kary umownej. Czy w zaistniałej sytuacji, wytaczając gminie sprawę o zapłatę, mogę podnieść zarzut nieważności umowy w części dotyczącej obowiązku zapłaty ww. kary umownej w kwocie przekraczającej wspomniane 10 tys. zł?
W stanie faktycznym opisanym w pytaniu czytelnika zasadnym jest podniesienie przez niego w pozwie w sprawie o zapłatę zarzutu nieważności umowy w części dotyczącej obowiązku zapłaty kary umownej za opóźnienie w realizacji zamówienia w kwocie przekraczającej 10 tys. zł. Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
Gdy zaś nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, wówczas pozostaje ona w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.
Natomiast nieważność czynności prawnej sąd zawsze bierze pod uwagę z urzędu, co oczywiście nie wyklucza podniesienia przez zainteresowaną tym stronę stosownego zarzutu. Powód może zatem złożyć pismo procesowe, w którym podniesie odpowiednie argumenty (jak w zamieszczonym wzorze). Dzięki temu zarzutowi zyska pewność, że kwestia ta nie umknie uwadze sądu.
Gdy zaś zarzut zostanie uwzględniony, wówczas do rozstrzygnięcia pozostanie jedynie kwestia, czy doszło do opóźnienia w realizacji zamówienia, które uzasadnia podniesienie przez pozwanego zarzutu potrącenia kwoty 40 tys. zł (dochodzonej pozwem) z kwotą 10 tys. zł z tytułu kary umownej za w/w opóźnienie, wskazanej w ogłoszeniu.

wzór pisma procesowego

Płock, 1 lutego 2019 r.
Do Sądu Rejonowego V Wydział Gospodarczy w Płocku
Powód: X sp. z o.o. z/s w Płocku
repr. przez Marikę Nowak – Prezesa Zarządu;
Pozwana: Gmina Y
w/s o zapłatę
Sygn. akt: V GC 00/19
Pismo procesowe
Działając w imieniu powodowej spółki X sp. z o.o. z/s w Płocku, podnoszę zarzut nieważności umowy nr 10/2018 z 10 września 2018 r. w części dotyczącej jej par. 12 ust. 3, tj. obowiązku zapłaty kary umownej w kwocie ponad 10 tys. zł, która nie została przewidziana w ogłoszeniu o wartości zamówienia nie przekraczającego kwoty 30.000 euro.
Ogłoszeniem podanym do publicznej wiadomości Gmina Y złożyła zamówienie na wykonanie dokumentacji architektonicznej kompleksu budowlanego ”Magiczny Zakątek„ w Płocku przy ul. Ogrodowej 3. Jako istotne postanowienie umowy pozwana wskazała m.in. karę umowną w wysokości 10 tys. zł za opóźnienie w realizacji w/w zamówienia.
Powodowa spółka w odpowiedzi na to ogłoszenie złożyła pozwanej ofertę wykonania przedmiotowej dokumentacji za wynagrodzeniem w kwocie 40 tys. zł brutto.
Zamówienie zostało powodowej spółce udzielone, a następnie – w celu jego realizacji – 10 września 2018 r. strony zawarły umowę nr 10/2018.
W paragrafie 12 ust. 3 tejże umowy wpisano jednak – wbrew treści ogłoszenia pozwanej o zamówieniu – karę umowną w wysokości 40 tys. zł.
W świetle zaś paragrafu 6 powołanej umowy w sprawach w niej nieuregulowanych zastosowanie znajdują m.in. przepisy ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (dalej: p.z.p.).
Wprawdzie z art. 4 pkt 8 tejże ustawy wynika, iż do zamówień nieprzekraczających kwoty 30.000 euro nie stosuje się jej przepisów, jednakże z powyższego w żaden sposób nie można wyprowadzić wniosku o niedopuszczalności stosowania norm o zamówieniach publicznych wobec zamówień, których udzielenie zgodnie z przepisami ustawy p.z.p. nie jest wymagane.
Co do zasady, zamawiający może więc stosować te przepisy zawsze. A skoro tak, to w przedmiotowej sprawie zastosowanie znajduje m.in. dyspozycja art. 144 cytowanej ustawy. Ustęp 1 pkt 1 omawianego przepisu stanowi zaś, iż zakazuje się zmian postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy, chyba że zmiany zostały przewidziane w ogłoszeniu o zamówieniu lub specyfikacji istotnych warunków zamówienia w postaci jednoznacznych postanowień umownych, które określają ich zakres, w szczególności możliwość zmiany wysokości wynagrodzenia wykonawcy, i charakter oraz warunki wprowadzenia zmian.
Zmiana umowy dokonana z naruszeniem ust. 1 podlega unieważnieniu, a na miejsce unieważnionych postanowień umowy wchodzą te w ich pierwotnym brzmieniu (art. 144 ust. 2 p.z.p.). W przedmiotowym wypadku natomiast pozwana nie przewidziała w ogłoszeniu o zamówieniu ewentualności dokonania podwyższenia w umowie z powodową spółką wysokości kary umownej z poziomu 10 tys. zł do 40 tys. zł.
Omawiana umowa dotknięta jest zatem nieważnością wyłącznie w części dotyczącej wysokości kary umownej (na poziomie przekraczającym 10 tys. zł). W pozostałym spectrum pozostaje ona w mocy, ponieważ z okoliczności nie wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością nie zostałaby ona zawarta.
Podniesienie przez pozwaną zarzutu potrącenia ponad wskazaną kwotę 10 tys. zł jest więc bezskuteczne.
W załączeniu:
– odpis pisma procesowego.
….……………………………..................
(Marika Nowak
– Prezes Zarządu X sp. z o.o.)
Podstawa prawna
Art. 58 par. 1 i 3 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025 ze zm.).