Jestem jednym z czterech członków rady nadzorczej sp. z o.o. Spółka jest zainteresowana kupnem nieruchomości, której obecną właścicielką jest siostra mojej matki. Na najbliższym posiedzeniu rady nadzorczej ma być podjęta uchwała w tej sprawie. Jeden z udziałowców uważa, że nie powinienem brać udziału w głosowaniu nad tą kwestią, bo zakazuje tego umowa spółki (wskazał jej konkretny paragraf). Czy udział w rozstrzygnięciu ww. sprawy jest obwarowany jakimiś konsekwencjami dla członka rady nadzorczej? Jeżeli tak, to jak się przed nimi bronić?
W opisanej sytuacji czytelnik jest zobligowany zaniechać głosowania w danej sprawie pod rygorem odpowiedzialności odszkodowawczej. Dopuszczalny jest jednak jego udział w posiedzeniu gremium obradującego nad zakupem. Można też przyjąć odmienną zasadę, zgodnie z którą członek rady nadzorczej – w przypadku omawiania spraw z zakresu określonego w danym postanowieniu umowy spółki – nie będzie obecny albo na całym posiedzeniu, albo tylko w trakcie dyskusji nad tym punktem. W obu przypadkach – w celu uniknięcia wszelkich wątpliwości, a ponadto dla swojej ochrony – członek rady nadzorczej uprawniony jest do żądania uczynienia wzmianki o zaistnieniu sprzeczności interesów w protokole z posiedzenia tego organu.
Powstrzymanie się od głosowania
Czytelnik, dla swojego bezpieczeństwa, powinien się zatem powstrzymać od głosowania nad uchwałą w sprawie nabycia przez spółkę nieruchomości od rodzonej siostry jego matki. W przeciwnym razie może się bowiem narazić na zarzut, że kosztem podmiotu forsował dla krewnej wyższą cenę sprzedaży. W takiej zaś sytuacji grozi mu odpowiedzialność odszkodowawcza względem spółki, co określa art. 293 par. 1 kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.). Mówi on mianowicie, że: „Członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki, chyba że nie ponosi winy”.
Członek rady nadzorczej powinien się przy tym domagać zapisania w protokole z posiedzenia, że bliskie relacje łączące go ze zbywcą nieruchomości nakazały mu odmówić/wstrzymać się od udziału w głosowaniu nad tą kwestią (patrz: wzór protokołu z posiedzenia rady nadzorczej sp. z o.o). Nie widzę jednak powodów, aby radzić czytelnikowi zaniechania uczestnictwa w całym posiedzeniu tego gremium, chyba że pozostałe punkty porządku obrad związane są z komentowaną uchwałą.
Trzeba udowodnić także szkodę
Co do odpowiedzialności odszkodowawczej, to warto zwrócić uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z 9 lutego 2006 r. (sygn. akt V CSK 128/05). Sąd stwierdził w nim, że: „Ustalenie bezprawności w rozumieniu art. 293 k.s.h. nie może ograniczać się jedynie do ogólnikowego stwierdzenia, że działanie lub zaniechanie było sprzeczne z prawem lub umową spółki, lecz powinno wskazywać – z przytoczeniem konkretnych przepisów prawa lub postanowień umowy – na czym polegała sprzeczność zachowania członka organu spółki z oznaczonym przepisem prawa lub postanowieniem umowy”.
Członkowi rady nadzorczej sp. z o.o., któremu zarzuca się ww. sprzeczność interesów, należy więc udowodnić: po pierwsze – winę, po drugie – na czym konkretnie owa sprzeczność polegała (ze wskazaniem również na naruszenie konkretnego postanowienia umowy), po trzecie – wysokość szkody (chyba że jej ścisłe wykazanie nie jest możliwe bądź nadmiernie utrudnione, wówczas sąd może w wyroku zasądzić odpowiednią kwotę według własnej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności danej sprawy), po czwarte – że szkoda jest wynikiem ww. zachowania członka rady nadzorczej sp. z o.o.
WZÓR PROTOKOŁU Z POSIEDZENIA RADY NADZORCZEJ SPÓŁKI SP. Z O.O.
Protokół nr 1/2018
z posiedzenia Rady Nadzorczej spółki X sp. z o.o. z siedzibą w Płocku
z 16 stycznia 2018 r.
Otwarcie posiedzenia i sprawdzenie obecności
Posiedzenie Rady Nadzorczej spółki X sp. z o.o. z siedzibą w Płocku zwołane na 16 stycznia 2018 r. o godz. 10.00 w siedzibie spółki w Płocku przy ul. Prostokątnej 5 (w gabinecie prezesa zarządu) otworzyła przewodnicząca Rady Nadzorczej Michalina Nowak. Następnie przewodnicząca sprawdziła obecność. Przewodnicząca stwierdziła, że wszyscy członkowie Rady Nadzorczej zostali prawidłowo, tj. zgodnie z par. 6 Regulaminu Rady Nadzorczej spółki X sp. z o.o., zawiadomieni o terminie niniejszego posiedzenia i że wszyscy są obecni.
Dowody wysłania zawiadomień o przedmiotowym posiedzeniu wraz z potwierdzeniami ich odbioru stanowią załączniki do niniejszego protokołu.
Przyjęcie porządku obrad
Rada Nadzorcza przyjęła następujący porządek obrad posiedzenia wyznaczonego na 16 stycznia 2018 r.
1. Otwarcie posiedzenia.
2. Sprawdzenie obecności.
3. Przyjęcie porządku obrad.
4. Podjęcie uchwały nr 1/2018 w sprawie nabycia przez spółkę nieruchomości położonej w Płocku przy ul. Mlecznej 67.
5. Wolne wnioski.
6. Zamknięcie posiedzenia.
Podjęcie uchwały nr 1/2018 w sprawie nabycia przez spółkę nieruchomości położonej w Płocku przy ul. Mlecznej 67
Rada Nadzorcza podjęła w głosowaniu jawnym uchwałę nr 1/2018 w sprawie nabycia przez spółkę nieruchomości położonej w Płocku przy ul. Mlecznej 67 za kwotę nieprzekraczającą 450 tys. zł trzema głosami za, przy braku głosów przeciw i jednym głosie wstrzymującym się. Wyżej wymieniona uchwała stanowi załącznik do niniejszego protokołu. Członek Rady Nadzorczej Michał Igrekowski wstrzymał się od udziału w głosowaniu nad ww. uchwałą, gdyż zbywcą nieruchomości będącej przedmiotem owej uchwały jest rodzona siostra matki ww. członka Rady Nadzorczej (par. 10 umowy spółki).
Wolne wnioski
Nie zgłoszono.
Zamknięcie posiedzenia
Po wyczerpaniu porządku obrad przewodnicząca Rady Nadzorczej Michalina Nowak zamknęła posiedzenie.
Protokół sporządziła: Łucja Kowalska, asystentka przewodniczącej Rady Nadzorczej spółki X sp. z o.o.
...............................
(Łucja Kowalska)
Oświadczam, że po zapoznaniu się z treścią niniejszego protokołu nie wnoszę do niego żadnych uwag.
Podpisy członków Rady Nadzorczej
1. Michalina Nowak – przewodnicząca Rady Nadzorczej ................................
2. Inga Wiśniewska – sekretarz Rady Nadzorczej ...........................................
3. Agnieszka Malinowska – członek Rady Nadzorczej ...................................
4. Michał Igrekowski – członek Rady Nadzorczej ..........................................
Podstawa prawna
Art. 293 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1577 ze zm.).