W listopadzie 2022 roku Credit Agricole przedstawił analizę dotyczącą planowanych wydatków na modernizację techniczną polskich sił zbrojnych na lata 2022-2035, oceniając ich potencjalny wpływ na wzrost Produktu Krajowego Brutto. Najnowsza aktualizacja tego raportu, z lipca 2024 roku, rozszerza tę analizę, uwzględniając nowe informacje i programy zbrojeniowe. Przyjrzeliśmy się najważniejszym wnioskom z tej aktualizacji oraz ocenie, czy rosnące wydatki na zbrojenia mogą rzeczywiście przyspieszyć wzrost gospodarczy Polski.
Modernizacja Techniczna Sił Zbrojnych RP
Raport Credit Agricole przedstawia szczegółowy przegląd planowanych wydatków na modernizację techniczną polskich sił zbrojnych. Podstawowym celem jest zrozumienie, w jaki sposób te inwestycje mogą wpłynąć na gospodarkę kraju. Analiza obejmuje zarówno duże programy zbrojeniowe, jak i mniejsze umowy, które razem tworzą kompleksowy obraz modernizacji polskich sił zbrojnych.
W ciągu najbliższych lat Polska planuje znaczące inwestycje w modernizację swoich sił zbrojnych. W ramach najnowszej analizy, opracowanej przez Credit Agricole, uwzględniono różne programy, takie jak:
- Program Wisła – Modernizacja średniego zasięgu systemów obrony powietrznej. W latach 2022-2025, planowane wydatki na ten program wyniosą 18,6 miliarda złotych. W dalszych latach przewidziano kolejne inwestycje, takie jak pociski rakietowe PAC-3 MSE i wyrzutnie M903, co sumuje się do 19,6 miliarda złotych.
- Program Narew – Zakup rakiet CAMM-ER oraz wyrzutni i-Launcher. Łączna wartość wydatków na ten program do roku 2030 wynosi 29,2 miliarda złotych.
- Program Pilica – Modernizacja systemów obrony powietrznej krótkiego zasięgu. Wydatki na ten program, w tym zakup wyrzutni i-Launcher oraz stacji radiolokacyjnych, mają wynieść 11,9 miliarda złotych do 2029 roku.
- Program Harpia – Zakup samolotów wielozadaniowych F-35A Lightning II, z planowanymi wydatkami w wysokości 23 miliardów złotych.
- Program Kruk – Zakup śmigłowców AH-64E Guardian (Apache), przewidzianych na 52,9 miliarda złotych do roku 2035.
Podsumowując te wydatki, wartość całkowitych planowanych inwestycji w modernizację techniczną sił zbrojnych w Polsce do 2035 roku wynosi ponad 600 miliardów złotych. Jest to ogromna suma, która może mieć znaczący wpływ na gospodarkę kraju, zarówno w krótkim, jak i długim okresie.
"Szacujemy, że w nadchodzących latach wydatki zbrojeniowe będą wyraźnie przekraczać ustawowe minimum 0,6% PKB na wydatki majątkowe wynikające z Ustawy o Obronie Ojczyzny (20% z limitu 3%PKB na Obronę Narodową), sięgając w szczytowym momencie (2026-2027) 1,6% PKB. Jednocześnie prognozujemy, że w latach 2024-2029 wydatki na uzbrojenie realizowane w Polsce powinny utrzymywać się na poziomie około 0,5%-0,6% PKB w każdym roku.Uważamy, że ich ograniczenie jest mało prawdopodobne, zarówno ze względu na napiętą sytuację geopolityczną, jak i konsensus polityczny dotyczący konieczności ich realizacji. Oczekujemy, że wydatkizbrojeniowe będą rosły do 2027 r., natomiast od 2028 r., kiedy rozpocznie się czas spłaty zadłużenia Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych, mogą zacząć kształtować się w trendzie spadkowym." - napisano w raporcie.
Wpływ zakupów wojskowych na wzrost gospodarczy
Wydatki na zbrojenia mają potencjał przyspieszenia wzrostu gospodarczego poprzez kilka mechanizmów:
- Stworzenie miejsc pracy: Duże projekty zbrojeniowe generują znaczną liczbę miejsc pracy. Budowa nowych jednostek wojskowych, produkcja uzbrojenia oraz wsparcie logistyczne wymagają zatrudnienia tysięcy pracowników. Wzrost zatrudnienia przyczynia się do zwiększenia konsumpcji i pobudza wzrost gospodarczy.
- Inwestycje w przemysł obrony: Modernizacja techniczna sił zbrojnych wspiera rozwój krajowego przemysłu obronnego. Polskie firmy z sektora obronnego, takie jak Huta Stalowa Wola czy PZL Świdnik, mają szansę na zwiększenie produkcji i rozwój nowych technologii. Wzrost inwestycji w badania i rozwój w tym sektorze może przynieść korzyści również innym branżom technologicznym.
- Wzrost popytu na usługi i materiały: Inwestycje w modernizację sił zbrojnych wiążą się z dużymi zamówieniami na materiały budowlane, sprzęt i technologie. Wzrost popytu na te dobra może stymulować aktywność w innych sektorach gospodarki, takich jak przemysł materiałów budowlanych czy technologie informacyjne.
- Bezpieczeństwo i stabilność: Inwestycje w zbrojenia mogą poprawić bezpieczeństwo narodowe, co w dłuższej perspektywie przyczynia się do stabilności gospodarczej. Lepsze zabezpieczenie przed zagrożeniami zewnętrznymi może stworzyć korzystniejsze warunki dla rozwoju biznesu i przyciągania inwestycji zagranicznych.
Jaki wpływ zbrojeń na PKB?
Z punktu widzenia makroekonomii, wpływ dużych wydatków rządowych na wzrost PKB może być mierzalny poprzez wskaźnik mnożnikowy. Zgodnie z teorią mnożnika, każda złotówka wydana na inwestycje zbrojeniowe może prowadzić do większego wzrostu PKB, w zależności od efektywności i szybkości wydatkowania środków. Jednakże, wpływ ten może być różny w zależności od struktury gospodarki i zdolności do absorpcji nowych inwestycji.
Raport zawiera twierdzenia, iż ważne jest, aby inwestycje zbrojeniowe były koordynowane z inwestycjami w infrastrukturę cywilną, co może zwiększyć ogólny wpływ na wzrost PKB. Zaleca się też utworzenie wsparcia dla krajowego przemysłu: Polskie firmy powinny mieć możliwość uczestniczenia w realizacji projektów zbrojeniowych, co może przyczynić się do wzrostu innowacyjności i konkurencyjności krajowego przemysłu.