Wysokie koszty i konkurencja spoza UE podkopują krajową branżę chemiczną

Grupa Azoty zdecydowała się pod koniec ubiegłego tygodnia na wstrzymanie produkcji melaminy. Decyzję podjęto niespełna pięć miesięcy po tym, jak produkcja została wznowiona (prowadziły ją Azoty Puławy na jednej z trzech istniejących linii).

Pierwsze ograniczenia w produkcji melaminy zaczęły się dwa lata temu. Grupa Azoty Puławy jest jedynym producentem melaminy w Polsce.

„Koszty związane z podstawowym surowcem – gazem ziemnym oraz z energetyką w zakresie cen emisji są obecnie największym wyzwaniem. Punktem odniesienia są w tym przypadku producenci spoza Unii Europejskiej, którzy nie muszą ponosić tak wysokich kosztów” – napisano w komunikacie spółki.

Hubert Kamola, prezes Azotów Puławy i wiceszef Grupy Azoty, wskazuje, że dla spółki są wyzwaniem warunki konkurencyjne, w jakich funkcjonuje przemysł chemiczny w Europie.

– To przede wszystkim import z Chin, USA i Trynidadu, czyli kierunków, w których nie obowiązują regulacje dotyczące emisji CO2, stąd nie ma konieczności zakupu uprawnień do emisji. Tym samym tamtejsi producenci chętnie kierują swoje produkty na rynek europejski – wyjaśnia Kamola.

„Popyt nieznacznie się poprawił, głównie w wyniku uzupełniania zapasów, jednak ogólne perspektywy popytu pozostały niepewne. Wydatki konsumenckie w Europie zostały ograniczone przez wysokie stopy procentowe i kryzys kosztów utrzymania, szczególnie w zeszłym roku. Sektor budowlany, kluczowy dla popytu na melaminę, nadal borykał się z trudnościami” – tak Azoty opisywały sytuację na rynku melaminy w raporcie za I kw. br.

Pod koniec czerwca Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC) opublikowała Manifest Polskiej Chemii, w którym zwraca uwagę m.in. na niską konkurencyjność krajowej produkcji wobec dostawców z rynków z luźniejszymi regulacjami środowiskowymi. PIPC informuje, że rosnące obciążenia i zmienność regulacji w Europie stawiają pod znakiem zapytania rentowność długoterminowych inwestycji.

„Brak efektywnych mechanizmów ochrony rynku, uzależnienie od dostaw podstawowych komponentów z krajów trzecich oraz wysokie i niestabilne ceny energii prowadzą do deindustrializacji Europy. Efektem tego może być utrata wartościowych miejsc pracy i przenoszenie produkcji do krajów o niższych standardach środowiskowych” – napisano w dokumencie.

PIPC w manifeście apeluje o ochronę krajowego rynku przed dumpingiem cenowym oraz rewizję i rozszerzenie regulacji antydumpingowych i anty subsydyjnych. Podkreśla również potrzebę wzmocnienia kontroli i egzekwowania sankcji, aby zapewnić uczciwą konkurencję i stabilność rynku.

Michał Młotek z Katedry Technologii Chemicznej Politechniki Warszawskiej wskazuje, że melaminę produkuje się z mocznika, do którego produkcji używa się amoniaku i CO2. – W Polsce surowcem do wytwarzania wodoru do otrzymywania amoniaku jest gaz ziemny. Z tego powodu ceny gazu ziemnego mają istotny wpływ na koszty produkcji nawozów i melaminy – tłumaczy ekspert.

Melamina jest istotnym surowcem do produkcji żywic syntetycznych. Stosuje się ją do wytwarzania laminatów dekoracyjnych płyt drewnopochodnych, farb i lakierów, środków pomocniczych dla przemysłu włókienniczego i papierniczego, tworzyw dla przemysłu elektrotechnicznego, lotniczego, motoryzacyjnego oraz do wytwarzania przedmiotów gospodarstwa domowego.

PIPC zwraca uwagę, że w większości zastosowań nie istnieją obecnie dla melaminy alternatywy. – Chemikalia stanowią zawsze pierwsze ogniwo w łańcuchu wartości, a zaburzenie ich podaży wywołuje skutki w innych branżach – komentują eksperci izby.

Grupa Azoty poinformowała, że zabezpieczyła operacyjny zapas melaminy, a produkcja ma zostać wznowiona w momencie, „gdy na rynku będzie możliwe uzyskanie akceptowalnej ceny melaminy, w stosunku do poziomu kosztów produkcji”.

Azoty miały w I kw. prawie 300 mln zł straty netto. Giełdowa grupa jest na minusie nieprzerwanie od lata 2022 r. Łączna strata w tym okresie wyniosła ok. 4 mld zł. ©℗