Efekty szoku surowcowego sprzed dwóch lat stopniowo się odwracają, ale ceny są wciąż wyższe niż trzy lata temu.
Ceny produkcji sprzedanej przemysłu były w grudniu średnio o 6,4 proc. niższe niż rok wcześniej. Tak dużego spadku nie było od 1991 r., od kiedy są zbierane dane. W przetwórstwie – najważniejszej części przemysłu – spadek wyniósł 7,9 proc. Ekonomiści spodziewali się ruchu w dół, ale w mniejszej skali.
Ulga dla konsumentów
Mówiąc obrazowo: ceny, po jakich producenci sprzedają swoje wyroby, w ciągu roku spadły mniej więcej o tyle, o ile wzrosły ceny płacone przez konsumentów, dla których zwyżki wyniosły średnio 6,2 proc. Nie oznacza to, że różnicę zainkasowali pośrednicy. Część sprzedaży w przemyśle to półprodukty dla innych firm. Część trafia do odbiorców zagranicznych. Konsumenci nabywają dobra finalne. Wiele z nich pochodzi z importu. Duży odsetek konsumpcji stanowią też usługi.
Ale, jak podkreślili w piątkowym raporcie ekonomiści PKO BP, największego polskiego banku, głębsze od oczekiwań spadki cen w przemyśle to zapowiedź dalszej obniżki w „towarowej” części koszyka inflacji konsumenckiej.
W przetwórstwie największy zjazd dotyczył działu „produkcja koksu i produktów rafinacji ropy naftowej”. Tu ceny były aż o 22,5 proc. niższe niż rok wcześniej. Producenci metali w porównaniu z grudniem poprzedniego roku obniżyli stawki o 15,5 proc. W wyrobach chemicznych przecena wyniosła 14,8 proc. – To efekt spadku cen gazu – w grudniu koszt kontraktu na gaz TTF był niższy o 70 proc. niż w 2022 r. – komentuje Dawid Sułkowski z Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
W kilku działach odnotowano wzrost. Najwięcej – o 7,9 proc. w porównaniu z grudniem 2022 r. – w przemyśle tytoniowym. Producenci napojów podnieśli ceny średnio o 6,5 proc., a przemysł farmaceutyczny – o 4,7 proc. W produkcji odzieży były zniżki, ale miały charakter symboliczny: w ciągu 12 miesięcy ceny u wytwórców obniżyły się o 0,4 proc.
Trend globalny
– Spadek kosztów produkcji jest dziś ogólnoświatowy. Indeksy PPI (cen producentów – red.) spadły wśród wszystkich głównych partnerów handlowych Polski. W strefie euro obniżka sięgnęła 6,4 proc. Przeceny są widoczne w 24 spośród 27 krajów Unii Europejskiej. Od końca 2022 r. ceny wyrobów spadają również w Chinach – w grudniu PPI obniżył się tam o 2,8 proc. w skali roku – wylicza Sułkowski.
W Niemczech ceny producentów były w grudniu o 8,6 proc. niższe niż rok wcześniej. Również tam deflacja była mocniejsza od prognoz (choć w ub.r. były miesiące ze spadkami przekraczającymi 10 proc.). Destatis, niemiecki odpowiednik GUS, wyjaśniał, że głównym źródłem był niższy koszt energii.
Ekonomiści zaznaczają jednak, że obniżki u producentów to nie tylko przełożenie na odbiorców niższych kosztów wytwarzania. To również sygnał problemów ze zbytem. Jak informowano w ubiegłym tygodniu, niemiecka gospodarka skurczyła się w 2023 r. o 0,3 proc. W przetwórstwie spadek był minimalnie większy. Nasi zachodni sąsiedzi zawdzięczają go w znacznej mierze słabości przemysłu motoryzacyjnego i produkcji pojazdów, do niedawna będących motorem napędowym eksportu.
W Polsce spadkom cen sprzyja mocny w ostatnich miesiącach złoty, dzięki któremu sprowadzane z zagranicy surowce czy półprodukty stają się relatywnie tańsze. Nasi producenci odczuwają jednak pogorszenie koniunktury w Europie Zachodniej. W listopadzie (dane za grudzień będą dostępne za kilka tygodni) wartość eksportu naszych towarów była o ponad 8 proc. mniejsza niż rok wcześniej. Pomijając nadzwyczajny okres pandemii, tak słabe wyniki notowaliśmy niedługo po wybuchu globalnego kryzysu finansowego na przełomie lat 2008 i 2009 oraz pod koniec 2012 r., gdy były obawy o dalsze istnienie strefy euro.
Trwające obniżki wciąż nie rekompensują wzrostów, jakie miały miejsce od jesieni 2021 r., a które były związane z gwałtownymi wahaniami cen surowców. W przemyśle ogółem przeciętny poziom cen był w grudniu ub.r. o 29 proc. wyższy niż w końcu 2020 r. Wyroby przetwórstwa podrożały w tym czasie średnio o 20,6 proc. ©℗
/>
