W ciągu ostatnich ośmiu lat liczba pracujących emerytów wzrosła w Polsce o ponad 40 proc. Wśród tego grona 57,5 proc. to pracujące na emeryturze panie. Najczęściej emeryci są na umowach o pracę, ale wielu z nich decyduje się na założenie własnej działalności. W skali kraju na koniec grudnia 2022 roku aż 29 proc. pracujących emerytów prowadziło własną firmę.

W grudniu 2022 r. 826,0 tys. osób z ustalonym prawem do emerytury podlegało ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu innego niż bycie emerytem. Spośród tych osób 536,3 tys. podlegało także ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

- Senior, który zakłada własną firmę może, ale nie musi płacić pełnych składek do ZUS. Obowiązkowa jest dla niego składka zdrowotna. Także z tej składki są zwolnieni seniorzy, których dochody są bardzo niskie – mówi Iwona Kowalska-Matis regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku. – Natomiast składki na ubezpieczenie emerytalno – rentowe są dla emeryta prowadzącego firmę dobrowolnie - dodaje.

Rzeczniczka wyjaśnia, że gdy senior zdecyduje się na dobrowolne opłacanie ubezpieczeń emerytalnych i rentowych, to musi również pamiętać o ubezpieczeniu wypadkowym, które wtedy staje się obowiązkowe.

- Decyzja o dobrowolnym opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne wiąże się z tym, że na konto emerytalne wpływają nadal składki a to prosta droga do wyższej emerytury – zachęca Kowalska-Matis.

Zwolnienie ze składki zdrowotnej

Emeryt, który prowadzi działalność gospodarczą, nie musi opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne, jeśli jego miesięczna emerytura brutto nie przekracza minimalnego wynagrodzenia (od lipca 2023 r. jest to 3600 zł) oraz osiąga przychody z działalności, które nie przekraczają miesięcznie 50 proc. najniższej emerytury (od 1 marca minimalna emerytura wynosi 1588,44 zł) lub gdy opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Jeśli emeryt spełnia te warunki, to podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, ale nie opłaca składki na to ubezpieczenie (uwaga! Jest jednak zobligowany wysłać deklarację rozliczeniową).

W przypadku, gdy przychód osiągany przez emeryta jest zmienny, może zdarzyć się, że w poszczególnych miesiącach przekroczy wysokość przychodu zwalniającego z obowiązku opłacania składki zdrowotnej. W tej sytuacji przedsiębiorca będzie zobowiązany do odprowadzenia składki zdrowotnej tytułem prowadzonej działalności.

Dla osób, które przeszły na emeryturę po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, wysokość uzyskanego przychodu z działalności gospodarczej nie będzie miała wpływu na zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia emerytalnego, nawet, jeśli przychód przekracza określone progi.

- Co oznacza, że kobieta, która ma więcej niż 60 lat i mężczyzna, który ukończył 65 lat – mogą zarabiać tyle ile chcą i nie ma to żadnego wpływu na wypłacaną przez nas emeryturę – zapewnia Iwona Kowalska-Matis.

Jest jeden wyjątek od tej reguły i dotyczy osób, którym ZUS podwyższył wyliczoną emeryturę do kwoty świadczenia minimalnego (od marca 2021 r. jest to 1588,44 zł brutto). Jeśli przychód przekroczy wysokość kwoty podwyższenia do minimalnej emerytury, to świadczenie za dany okres będzie wypłacane w niższej kwocie, tj. bez dopłaty do minimum.

- Chodzi tutaj o osoby, którym z naszych wyliczeń wychodziła emerytura niższa niż ustawowo gwarantowana, ale miały wymagany staż pracy, który u pań wynosi 20 lat a u panów 25 lat, więc ZUS „dopłaca” im różnicę tak, aby comiesięczne wypłaty były w kwocie 1588,44 zł brutto – wyjaśnia rzeczniczka.

W XII 2022 r. 826,0 tys. osób z ustalonym prawem do emerytury podlegało ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu innego niż bycie emerytem. Spośród tych osób 536,3 tys. podlegało także ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. W ciągu ostatnich ośmiu lat liczba pracujących emerytów wzrosła o ponad 40 proc.

Wśród pracujących emerytów przeważały kobiety – stanowiły 57,5 proc. tej populacji. Ponad 95 proc. pracujących emerytów to osoby w wieku 60 - 65 lat i więcej. Średni wiek pracujących emerytów wyniósł 67,1 lat. Dla mężczyzn było to 68,6 lat, dla kobiet – 65,9 lat.

Najwięcej pracujących emerytów mieszka w województwie mazowieckim (16,2 proc.) i śląskim (14,5 proc.), najmniej natomiast – w województwie opolskim – 2,2 proc. Województwo śląskie jest jedyne, w którym wśród pracujących emerytów przeważają mężczyźni i stanowią oni 54,8 proc. tej populacji.

Średnio na 1000 osób pobierających emeryturę 135 osób to pracujący emeryci. Najwięcej pracujących emerytów na 1000 osób pobierających emeryturę mieszka w województwie mazowieckim (158) i wielkopolskim (152), a najmniej – podkarpackim (86) i świętokrzyskim (100).

Wśród pracujących emerytów podlegających ubezpieczeniu zdrowotnemu największą grupą są osoby pracujące na umowę o pracę, stanowią one 39,1 proc. ogółu pracujących emerytów. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność stanowią 29,0 proc., a osoby pracujące na umowę zlecenie – 26,0 proc. W przypadku pracujących emerytów podlegających także ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, zdecydowanie przeważają osoby pracujące na umowę o pracę – stanowią one 59,1 proc, a osoby pracujące na umowę zlecenie – 35,0 proc.

Branże, w których najczęściej pracują osoby, którym ZUS już wypłaca emeryturę to opieka zdrowotna i pomoc społeczna, handel hurtowy i detaliczny oraz edukacja.

Liczba pracujących emerytów (w tys.):

  • 2015 - 575,4
  • 2020 - 776,6
  • 2021 - 812,9
  • 2022 - 826,0