Posłowie proponują kolejne zmiany w prawie, które uderzą w prowadzących firmy. Będą mieli oni nowe obowiązki związane ze sporami sądowymi z pracownikami. I to takie, których wykonania nie będą mogli odmówić.
Do Sejmu trafił właśnie bardzo kontrowersyjny poselski projekt, który przewiduje m.in. nowelizację przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Chodzi o projekt zmiany ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 3321). Proponowane zmiany są niezwykle istotne zarówno dla pracowników, jak i pracodawców.
Zmiany w prawie: Nowe obowiązki dla pracodawców
Chodzi o projektowany art. 4772 par. 2 k.p.c. Zgodnie z nim sąd pracy uznając wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne albo przywracając pracownika do pracy, na wniosek pracownika będzie musiał nałożyć w wyroku na pracodawcę obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.
Jest to niezwykle istotna zmiana, ponieważ obecnie sąd pracy może, ale nie musi nakładać na pracodawcę tego typu obowiązku mając na uwadze całokształt okoliczności w danej sprawie. Jeżeli Sejm uchwali projekt w zaproponowanym brzmieniu, sąd pracy nie będzie miał innej możliwości, jak orzec o nakazaniu dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.
Wysoka cena zmian dla pracodawców
Rozwiązanie to należy ocenić jednoznacznie negatywnie. W proponowanym przepisie bierze się pod uwagę interes jedynie pracownika pomijając zupełnie interesy pracodawcy. Ponadto z wyjątku, jakim w kodeksie postępowania cywilnego jest tzw. zabezpieczenie antycypacyjne (zaspokajające roszczenie powoda) czyni się regułę, której konsekwencje ma ponieść jedynie pracodawca. Innymi słowy, bez względu na to czy sąd II instancji zmieni wyrok sądu I instancji czy też nie, pracodawca ma przez okres postępowania międzyinstancyjnego oraz postępowania przed sądem II instancji, ponosić wszelkie konsekwencje wyroku I instancji. Czyli zatrudniać pracownika mimo, że sąd II instancji może rzecz jasna zmienić wyrok sądu I instancji i oddalić powództwo.
Szczególnie chronieni pracownicy z jeszcze większą ochroną?
Konsekwentnie projektodawca proponuje podobne rozwiązanie wobec pracowników podlegających szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy, tj. pracowników, co do których istnieją zakazy rozwiązania i wypowiedzenia umowy o pracę ze względu na funkcje społeczne czy rodzinne lub szczególne sytuacje życiowe. Dotyczy to bardzo szerokiej grupy pracowników, takich jak: działacze związkowi, kobiety w ciąży, pracownicy korzystający z urlopów rodzicielskich, czy wychowawczych, pracownicy w wieku przedemerytalnym, pracownicy korzystający z urlopu lub innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy, posłowie, senatorowie i inni.
Otóż wobec tej kategorii pracowników w projekcie proponuje się (art. 7555 par. 1 k.p.c.), aby w sprawach z zakresu prawa pracy, w których pracownik podlegający szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia dochodził roszczenia o uznanie wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy, sąd na wniosek uprawnionego pracownika na każdym etapie postępowania udzielał zabezpieczenia przez nakazanie dalszego zatrudnienia go przez pracodawcę do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Podstawą udzielenia zabezpieczenia ma być jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia. Sąd może odmówić udzielenia zabezpieczenia wyłącznie w sytuacji, gdy roszczenie jest oczywiście bezzasadne. Pracodawca (jako zobowiązany) może żądać uchylenia prawomocnego postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia wyłącznie jeżeli wykaże, że po udzieleniu zabezpieczenia zaistniały przesłanki do dyscyplinarnego zwolnienia pracownika z pracy, o których mowa w art. 52 par. 1 k.p. Taka sytuacja będzie jednak rzadkością. Oznacza to, że przez cały okres prowadzenia postępowania przed sądem rejonowym jako sądem I instancji, pracodawca będzie miał obowiązek zatrudniania pracownika z niewielkimi możliwościami zmiany postanowienia sądu rejonowego.
Zmiany w prawie uwzględniają interes jednej strony
Błędy w założeniach tak brzmiącego przepisu są takie same jak te, które leżą u podstaw projektowanego przepisu zobowiązującego sąd pracy do nakładania na pracodawcę na wniosek pracownika obowiązku dalszego jego zatrudnienia aż do czasu uprawomocnienia się wyroku w wypadku, gdy sąd I instancji uznaje wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne albo przywraca pracownika do pracy. Projektodawca proponując tego typu rozwiązanie widzi interesy tylko jednej strony stosunku pracy nie proponując żadnych rozwiązań na wypadek, gdyby sąd II instancji zmienił wyrok sądu rejonowego i oddalił roszczenie pracownika o przywrócenie do pracy lub zamiast przywrócenia zasądził jedynie odszkodowanie.
Projektowana ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2024 r. Gdyby ustawa weszła w życie w proponowanym brzmieniu będzie to kolejny antybodziec do zawierania przez pracodawców umów o pracę na rzecz innych form legalnego zatrudnienia.”
Autor: Adw. dr Artur Rycak, RYCAK KANCELARIA PRAWA PRACY i HR
