Jeszcze w tym roku ogłoszone zostaną pierwsze konkursy na dofinansowanie tworzenia miejsc w placówkach opieki nad dziećmi oraz zwiększenie atrakcyjności oferty edukacyjnej dla najmłodszych
Na budowę i rozwój przedszkoli, żłobków, klubów i klubików dla dzieci zarezerwowanych jest ok. 686 mln euro z Funduszy Europejskich na lata 2014–2020. Dotacje dostępne są w programach regionalnych. O tym, jak potrzebne są takie inwestycje, wiedzą nie tylko rodzice. Polska jest w ogonie Europy, jeżeli chodzi o zapewnienie dostępu do edukacji przedszkolnej. Pod względem opieki nad dziećmi do lat trzech, sytuacja wygląda jeszcze gorzej. Na szczęście ośrodków opieki nad dziećmi wciąż przybywa, a ich oferta edukacyjna jest coraz atrakcyjniejsza. Niemały udział mają w tym przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe i osoby indywidualne prowadzące tego typu placówki. Ich zainteresowanie dotacjami na ten cel ze środków na lata 2007–2013 było bardzo duże.
Pierwsze konkursy z nowej puli będą ogłaszane jeszcze w tym roku. Wsparcie będzie udzielane w trzech głównych kategoriach: budowa lub rozbudowa placówek edukacji przedszkolnej, urozmaicanie i podnoszenie jakości edukacji w przedszkolach oraz tworzenie i działalność placówek opieki dla dzieci do lat trzech.

Pieniądze na inwestycje

Dotacje inwestycyjne będą udzielane na tworzenie nowych miejsc w przedszkolach lub innych formach edukacji przedszkolnej oraz placówkach opieki nad dziećmi do lat trzech. Preferowane będą lokalizacje charakteryzujące się słabą dostępnością takich usług. Pod uwagę będą też brane trendy demograficzne na danym obszarze, szczególnie jeżeli projekt będzie zakładał budowę nowych placówek.
– Zależy nam, aby udzielone wsparcie przyniosło długookresowe efekty – podkreśla Stanisław Krakowski z Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju. – Wymagamy, aby placówka funkcjonowała minimum dwa lata po zakończeniu realizacji projektu, ale oczywiście optymalnym rozwiązaniem byłoby, gdyby dzisiejsi wychowankowie mogli za wiele lat przyprowadzić do niej własne pociechy – dodaje.
Jakie koszty można będzie pokryć z unijnej dotacji? Szczegółowe informacje na ten temat przedstawiają wytyczne w zakresie kwalifikowalności wydatków. W poszczególnych województwach znacznie się one między sobą różnią. W niektórych dofinansowanie przeznaczone jest na inwestycje, pokrycie kosztów funkcjonowania i zajęcia dodatkowe, w innych zaś niewielkie zakupy mogą być jedynie uzupełnieniem związanym z podniesieniem atrakcyjności oferty edukacyjnej. Na podstawie doświadczeń z lat poprzednich można jednak wskazać główne rodzaje wydatków związanych z uruchomieniem placówki edukacji przedszkolnej. Są to:
1. Dostosowanie/adaptacja pomieszczeń. W te koszty wchodzą takie działania jak malowanie, przerabianie pomieszczeń np. w zakresie związanym z dostosowaniem dla dzieci, w tym niepełnosprawnych, np. podjazdy, przygotowanie podłóg dla dzieci mających problemy z poruszaniem się, zakup wykładzin. Do tej kategorii należy także zagospodarowanie otoczenia przedszkola – plac zabaw, piaskownice, czy adaptacja wejścia do przedszkola (np. dach nad wejściem). W szczególnych wypadkach, gdy nie ma innej możliwości, dopuszczalna jest również budowa całego budynku.
Europejski Trybunał Obrachunkowy: Polska popełnia mniej błędów przy unijnych dotacjach

Zobacz również
2. Wyposażenie placówki. To kategoria, w której można wskazać dwa rodzaje kosztów: techniczne i edukacyjne. Do pierwszych należą przedmioty niezbędne, by placówka mogła działać, takie jak: szafki do szatni, rolety przeciwsłoneczne na okna, stoliki i krzesełka, leżaczki do spania, meble na materiały edukacyjne, ale także wyposażenie związane z zapewnieniem jedzenia: akcesoria do kuchni (takie jak czajnik czy kuchenka do podgrzewania jedzenia). Drugą grupę stanowią materiały do pracy: kredki, farby, bloki, zabawki, różnego rodzaju teczki czy materiały niezbędne do przygotowywania prac.
3. Zarządzanie i koszty pośrednie. Należą do nich: koszty specjalisty do spraw zamówień publicznych, obsługi księgowej związanej z rozliczeniem zakupów, a także zarządzania, w rozumieniu koordynacji całości. Zdaniem ekspertów niezbędnymi dla otwarcia placówek są także koszty przygotowania nauczycieli, którzy będą pracować w wiejskich placówkach z dziećmi w grupach różnowiekowych.
4. Bieżące funkcjonowanie. W pierwszym okresie funkcjonowania nowego miejsca wychowania przedszkolnego możliwe jest uzyskanie wsparcia finansowego na koszty bieżące, najczęściej przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy.
W latach poprzednich średni koszt utworzenia jednej placówki według danych badania ewaluacyjnego „Ocena ośrodków wychowania przedszkolnego, utworzonych lub wspartych ze środków finansowych EFS” wynosił, w zależności od formy placówki:
● 96,3 tys. zł dla przedszkola,
● 27,1 tys. zł dla punktu przedszkolnego,
● 18,8 tys. zł dla zespołu wychowania przedszkolnego.

Edukacja na poziomie

Odrębna pula środków przeznaczona jest na podniesienie atrakcyjności oferty placówek edukacji przedszkolnej, przy czym warunkiem koniecznym dla uzyskania dotacji jest jednoczesne zwiększenie liczby dostępnych miejsc. Jak podkreślają eksperci edukacja przedszkolna stanowi podstawę dalszego kształcenia, a dobry start szkolny decyduje o dalszych losach edukacyjnych człowieka. W okresie wczesnego dzieciństwa możliwości rozwojowe dzieci są największe. Dotyczy to w szczególny sposób dzieci z niepełnosprawnościami, u których możliwie wczesna edukacja przedszkolna ma znaczenie rehabilitacyjne. Dlatego z Funduszy Europejskich udzielane jest dofinansowanie na pokrycie wydatków umożliwiających realizację zajęć:
● edukacyjnych rozwijających kompetencje kluczowe, w tym matematyczne oraz porozumiewanie się w językach obcych,
● edukacyjnych rozbudzających kreatywność i innowacyjność oraz umiejętności społeczne,
● kompensacyjno-wyrównawczych, specjalistycznych, np.: logopedycznych, terapeutycznych, psychologicznych oraz gimnastyki korekcyjnej.
Bezpośredni wpływ na właściwy rozwój edukacyjny dziecka oraz płynne i bezkonfliktowe przejście do etapu szkoły podstawowej mają nie tylko różnorodność zajęć, ale i wysokie kwalifikacje kadry pedagogicznej. Dofinansowaniu mogą więc również podlegać projekty dla personelu przedszkoli czy klubów, prowadzące do rozwoju indywidualizacji pracy z dzieckiem ze szczególnymi potrzebami, obejmujące:
● kursy i szkolenia doskonalące (teoretyczne i praktyczne);
● szkolenia kaskadowe, w tym z wykorzystaniem pracy trenerów przeszkolonych w ramach PO WER;
● studia podyplomowe;
● budowanie i moderowanie sieci współpracy i samokształcenia nauczycieli;
● współpracę ze specjalistycznymi ośrodkami, np. specjalnymi ośrodkami szkolno-wychowawczymi.

Szansa dla mam

Rozwój różnego rodzaju placówek zapewniających opiekę nad dziećmi ma duże znaczenie dla rozwoju społecznego i intelektualnego najmłodszych, ale nie tylko. Możliwość pozostawienia dziecka w takiej placówce jest szansą dla ich matek na powrót do pracy. Mimo pozytywnych zmian w tym zakresie, założenie rodziny wciąż jeszcze jest istotną przyczyną dezaktywizacji zawodowej młodych kobiet. Jak wynika z raportu Sytuacja kobiet na rynku pracy w Polsce, opublikowanego w 2014 r. przez Instytut Obywatelski, pracodawcy mając świadomość, że w przypadku kobiet w wieku rozrodczym istnieje duże prawdopodobieństwo zajścia w ciążę, preferują zatrudnianie mężczyzn lub pomijają kobiety przy planowaniu awansu.

Na różny sposób traktowania kobiet i mężczyzn wpływa między innymi słabo rozwinięta sieć żłobków i przedszkoli. Zapewnienie dostatecznej liczby miejsc w placówkach opieki nad dziećmi ma więc istotny wpływ na położenie kobiet na rynku pracy. Umożliwia im łatwiejszy oraz szybszy powrót do aktywności zawodowej po urodzeniu dziecka.

Dlatego w większości programów regionalnych wyodrębnione zostały dotacje na uruchamianie placówek opieki nad dziećmi do lat trzech. Mogą one mieć zróżnicowane formy, począwszy od tradycyjnego żłobka, przez klubik dziecięcy, aż po indywidualną nianię. Dofinansowane będzie m.in. tworzenie nowych miejsc w aktualnie funkcjonujących podmiotach opieki nad dziećmi, a także tworzenie nowych placówek wraz z finansowaniem działalności przez pierwszy okres funkcjonowania. Na wsparcie mogą też liczyć inicjatywy mające na celu tworzenie przyzakładowych żłobków lub klubów dziecięcych. W części województw preferowaną lokalizacją są obszary charakteryzujące się dużą koncentracją zakładów pracy np. strefy ekonomiczne czy parki naukowo-technologiczne.

Zwiększeniu dostępności profesjonalnej opieki dla dzieci towarzyszyły będą też dotacje na wsparcie samych kobiet. Dla wielu z nich moment powrotu do pracy po okresie związanym z macierzyństwem jest bardzo trudny. Problem ten dotyczy w szczególności osób z niższym wykształceniem, wracających do pracy po długiej przerwie. Szkolenia podnoszące lub aktualizujące kwalifikacje zawodowe oraz warsztaty psychologiczne często stają się dla nich szansą na to, aby całkowicie nie wypaść z rynku pracy.

ikona lupy />