Zamiast przenosić całość praw autorskich, wystarczy zawrzeć umowę licencyjną.
/>
CZYTELNIK: Moja firma coraz częściej korzysta z umów licencyjnych. Na co zwracać uwagę przy podpisywaniu tego typu umów?
EKSPERT: Podpisywanie umów licencyjnych jest nieodłączną częścią pracy każdego twórczego freelancera. Wcześniej czy później każda osoba wykonująca pracę twórczą spotka się z umową licencyjną.
Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych wyróżnia dwa rodzaje umów: licencyjne oraz przenoszące własność autorskich praw majątkowych. Umowy licencyjne nazywane są również umowami o korzystanie z utworu, ponieważ to dzięki nim twórca (autor utworu) może udzielić upoważnienia do korzystania z efektów swojej pracy z dokładnym określeniem zakresu, miejsca i czasu tego korzystania. Grafik, który stworzył plakat do filmu, może udzielić zgody domowi mediowemu na jego wykorzystywanie przez ograniczony czas dla określonego celu – na przykład w kampanii promującej daną produkcję.
Co do zasady, twórca ma prawo swobodnie podjąć decyzję o tym, z kim i na jakich warunkach chce podpisać umowę. Zgodnie z generalną zasadą swobody umów „strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie lub zasadom współżycia społecznego” (art. 3531 k.c.). W odniesieniu do prawa autorskiego zasada swobody umów ma pewne ograniczenia.
Umowa licencyjna musi zawierać dokładne określenie utworu, co do którego prawa mają być obciążone, zapis dotyczący udzielenia upoważnienia na rzecz licencjobiorcy do korzystania z majątkowych praw autorskich twórcy dzieła oraz zapisy wyraźnie wskazujące, na jakich polach eksploatacji licencjobiorca będzie mógł korzystać ze wskazanego dzieła (wracając do wspomnianego wcześniej plakatu – w umowie licencyjnej konieczne będzie dokładne wskazanie plakatu oraz wymienienie sposobów jego wykorzystania – na przykład reprodukcja plakatu na materiałach reklamowych). W umowie licencyjnej powinno znaleźć się ponadto dokładne oznaczenie wysokości wynagrodzenia przysługującego licencjodawcy z tytułu udzielenia licencji.
Celem umowy licencyjnej jest udzielenie licencjobiorcy zgody na korzystanie z dzieła we wskazanym zakresie. Zarówno majątkowe, jak i osobiste prawa autorskie pozostają cały czas przy twórcy dzieła. Natomiast celem umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych jest przekazanie całości lub określonej części autorskich praw majątkowych twórcy dzieła na rzecz osoby trzeciej. Warto o tym pamiętać szczególnie wtedy, gdy klient nie wymaga przekazania całości autorskich praw majątkowych do zamówionego dzieła. W wielu przypadkach wystarczy udzielenie licencji na korzystanie z utworu przez określony czas, zachowując całość praw autorskich przy sobie.
Umowa licencyjna – w przypadku braku innych zapisów umownych – upoważnia do korzystania ze wskazanego dzieła w okresie pięciu lat na terytorium państwa, w którym licencjobiorca ma swoją siedzibę. Po upływie tego czasu prawo uzyskane na podstawie umowy licencyjnej automatycznie wygasa. W celu uniknięcia niedomówień warto – jeszcze przed podpisaniem umowy – ustalić czas trwania umowy i sposób jej rozwiązania. Warto również wiedzieć o tym, że – jeżeli strony nie postanowiły inaczej – licencjobiorca nie ma prawa upoważnić innej osoby do korzystania z utworu z zakresie uzyskanej licencji. Umowa licencyjna to dobra alternatywa dla umowy przenoszącej autorskie prawa majątkowe, o której powinien pamiętać każdy twórca.