Czy jako wierzyciel po bezskutecznej próbie uzyskania zapłaty od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogę pozwać członków jej zarządu, wskazując, że we właściwym czasie nie złożyli wniosku o ogłoszenie upadłości? Czy w takiej sytuacji istnieje możliwość odzyskania długu z majątku członków zarządu?
Odpowiedzialność członków zarządu wynika z art. 299 par. 1 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1030; dalej: k.s.h.), zgodnie z którym jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.
Nie oznacza to jednak, że w każdym przypadku muszą pokryć długi spółki z własnych środków. W par. 2 przepisu wskazano bowiem sytuacje, w których członkowie zarządu mogą uwolnić się od tej odpowiedzialności. W tym celu musieliby wykazać, że we właściwym czasie zgłosili wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęli postępowanie układowe albo że niezgłoszenie takiego wniosku oraz niewszczęcie postępowania nie nastąpiło z ich winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku oraz niewszczęcia postępowania wierzyciel nie poniósł szkody. W doktrynie i orzecznictwie wskazuje się, że „czasem właściwym” jest moment wystąpienia takiej sytuacji majątkowej, w której wiadomo, że spółka nie będzie w stanie zaspokoić w całości swoich wszystkich wierzytelności.
Należy także zauważyć, że brak wniosku o ogłoszenie upadłości nie jest wystarczającą przesłanką do stwierdzenia, że członkowie zarządu poniosą odpowiedzialność za długi spółki. Konieczne jest również udowodnienie wystąpienia szkody po stronie wierzyciela. Czytelnik powinien zatem wykazać istnienie wierzytelności oraz bezskuteczność jej egzekucji z majątku spółki. Przyjmuje się, że w tym celu należy przedstawić przysługujący tytuł egzekucyjny, a wyjątkowo również zatwierdzoną listę wierzytelności.
Sąd Najwyższy w wyroku z 25 września 2014 r. (sygn. akt II CSK 790/13) wskazał, że odpowiedzialność członków zarządu spółki aktualizuje się, gdy w następstwie niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie zostaje wyrządzona wierzycielowi szkoda, gdyż nie może on uzyskać w ogóle zaspokojenia wierzytelności przysługującej mu względem spółki lub uzyskuje zaspokojenie w mniejszym zakresie, niż miałoby to miejsce, gdyby wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony we właściwym czasie.