Prawo do postojowego powinni mieć także współpracujący z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą małżonek, dzieci i rodzice – uważa rzecznik praw obywatelskich. Warunek? Żyją z nią we wspólnym gospodarstwie i pomagają w prowadzeniu firmy.

Świadczenie postojowe jest jednym z mechanizmów wsparcia, które rząd przygotował na czas epidemii koronawirusa. Na podstawie nowych przepisów antycovidowych (rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19; Dz.U. z 2021 r. poz. 371) mogą je otrzymać prowadzący działalność gospodarczą po spełnieniu określonych w nich przesłanek. Na podstawie ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. poz. 1842 ze zm.) o postojowe mogą też wnioskować zatrudnieni na umowach cywilnoprawnych, które do tej pory z niego nie skorzystały. Po spełnieniu wymogów ustawowych, mają prawo do maksymalnie trzykrotnej wypłaty tego świadczenia. Także przepisy tarczy antykryzysowej 6.0 (Dz.U. z 2020 r. poz. 2255) przewidują postojowe dla osób uzyskujących przychód wyłącznie z umowy cywilnoprawnej, które prowadzą działalność twórczą i artystyczną.
Kogo przepisy pomijają
Od początku pandemii do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich trafiały skargi osób, które nie uzyskały świadczenia postojowego w ramach mechanizmów wsparcia wprowadzanych specustawami. Chodzi m.in. o osoby, które na podstawie umowy o pracę (lub bez zawierania jakiejkolwiek umowy) stale współpracują przy prowadzeniu działalności i pozostają z przedsiębiorcą we wspólnym gospodarstwie domowym. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.) określa, o kogo chodzi. I tak za osobę współpracującą może zostać uznany małżonek, dzieci, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione, rodzice, macocha albo ojczym przedsiębiorcy.
Argumenty rzecznika
Zdaniem RPO nie ma racjonalnych powodów do ograniczenia wsparcia z tytułu świadczenia postojowego dla osób, których wynagrodzenie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Co więcej przedsiębiorca musi opłacać za osoby współpracujące składki na ubezpieczenie społeczne. Wyjątek dotyczy sytuacji, w której osoba współpracująca jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę w innym przedsiębiorstwie oraz otrzymuje z tego tytułu co najmniej minimalne wynagrodzenie.
Zdaniem rzecznika obecna sytuacja osób współpracujących nie może zostać uznana za prawidłową z punktu widzenia zasady równości. Z tych powodów RPO zwrócił się do Jarosława Gowina, wicepremiera, ministra rozwoju, pracy i technologii, z prośbą o podjęcie prac nad zmianą przepisów, które w kręgu podmiotów uprawnionych do postojowego uwzględniałyby także osoby współpracujące.