Dwie trzecie ankietowanych przez instytut Homo Homini twierdzi, że nasz kraj powinien zostać przy złotym i nie przyjmować wspólnej waluty. Jednak stojący u steru państwa politycy nie mają wątpliwości: musimy wejść do Eurolandu. Pytanie tylko, jak to zrobić i kiedy.
Główni gracze w sprawie Euro
/
DGP
Przyjęcie europejskiej waluty to nie tylko korzyści, lecz także miliardowe zobowiązania, które trzeba by podjąć
Polacy nie chcą euro – wynika z sondażu przeprowadzonego przez Homo Homini dla DGP. Przeciwko jest 62,5 proc. ankietowanych, za – jedynie 29,7. Przekonanie Polaków do zmiany zdania będzie trudne, bo akcesja do unii walutowej w perspektywie 4–5 lat kosztowałaby nas naprawdę dużo.
Przystępując do strefy, musielibyśmy zainwestować w pomoc dla potencjalnych unijnych bankrutów – takich jak Grecja – sumę wartą 1/3 funduszy strukturalnych, jakie otrzymamy z UE w latach 2014–2020. Wymusza to nowa architektura instytucjonalna strefy, w tym działający Europejski Mechanizm Stabilności. Do tego dochodzi konieczność solidarnego zrzucania się na zagrożone banki, tak jak w przypadku Hiszpanii.
Polska z euro musiałaby przeznaczyć na walkę z kryzysem zadłużenia ok. 3,5 proc. kapitału EMS (2,8 mld euro) oraz gwarantować do 24,3 mld euro pożyczek, jakie maksymalnie może udzielić fundusz. – Za kilka lat EMS będzie mechanizmem ubezpieczeniowym, który Polsce się przyda. Ale przystępując dziś do strefy, musielibyście dopłacać – mówi DGP Daniel Gros, dyrektor brukselskiego Centrum Europejskich Analiz Politycznych (CEPS).
Z 700 mld euro, jakie maksymalnie może wykorzystać EMS, na razie uruchomiono 100 mld na pomoc dla hiszpańskich banków. Władze w Madrycie mogą jednak wystąpić w tym roku o znacznie większą pomoc na zapobieżenie bankructwu samego hiszpańskiego państwa. Gdyby o takie wsparcie wystąpiły także Włochy, limit 700 mld euro, jakie może pożyczać EMS, zapewne musiałby zostać podwyższony.
To niejedyny powód, dla którego z akcesją do strefy euro warto poczekać. – Kurs złotego do euro podlega dziś dużym wahaniom i jego sztywne ustalenie wobec euro byłoby przedwczesne – mówi DGP Nicolas Veron, główny ekonomista brukselskiego Instytutu Bruegla. – Polska pozyskuje dziś na rynkach finansowych kapitał po stosunkowo niskiej cenie, a eksport dobrze się rozwija, więc szybka akcesja do strefy nie jest konieczna – dodaje.
Zwłoka, uważają brukselscy eksperci, nie powinna być jednak większa niż kilka lat. I to zarówno z powodów ekonomicznych, jak i politycznych. – Główną korzyścią dla Polski z akcesji do Eurolandu będzie jeszcze większa integracja z rynkami kapitałowymi i towarowymi, czyli niższe koszty kredytu i mniejsze bariery w handlu zagranicznym – uważa Gros.
Polacy wyciągają wnioski z tego, co dzieje się na Zachodzie. I są bardzo sceptyczni wobec euro – wynika z sondażu przeprowadzonego przez Homo Homini dla DGP. Wkrótce rząd zacznie kampanię, która będzie promowała przyjęcie wspólnej waluty. Jednak wśród samych
polityków koalicji są różnice zdań co do tego, czy nadszedł właściwy moment, by kwestię euro nagłaśniać.
W tej chwili około jednej trzeciej Polaków to zwolennicy wspólnej waluty. Jednak blisko dwie trzecie woli pozostać przy złotym.
Taki wynik nie dziwi. – Jeśli mówiliśmy społeczeństwu, że złoty pomógł uczynić Polskę zieloną wyspą, trudno się dziwić, że złoty jest uznawany za receptę na kryzys – komentuje wyniki sondażu ekonomista Bogusław Grabowski, członek Rady Gospodarczej przy premierze.
PO zdaje sobie sprawę z tych nastrojów. Podobne wyniki dają inne sondaże. Także – jak ustalił DGP – jeden z nich zamówiony przez rząd.
Debata promująca euro
Dlatego Platforma szykuje kampanię informacyjną i debatę o euro, by nastawienie Polaków do wprowadzenia wspólnej waluty zmienić.
– Kryzys jeszcze się nie skończył, ale punkt krytyczny mamy już za sobą, dlatego to dobry moment, by zacząć dyskusję na temat wejścia Polski do strefy euro. O tym, co zrobić, byśmy w strefie nie byli Grecją, ale Niemcami czy Holandią – mówi DGP wiceminister spraw zagranicznych Piotr Serafin.
Tym punktem krytycznym była decyzja EBC o interwencji na rynku obligacji, co oddaliło widmo rozpadu Eurolandu. Jednak strefa rok 2012 skończyła w recesji i minimalne ożywienie na poziomie 0,1 proc. PKB ma odnotować dopiero w tym roku. Dlatego rządowe wysiłki, by przekonać Polaków do euro, mogą się okazać jałowe.
– Kryzys mocno nadszarpnął zaufanie do waluty. To, co będzie robił rząd, nie będzie miało wielkiego znaczenia, dopóki nie zmieni się sytuacja gospodarcza. Polacy wyrażą zgodę na euro, jak zobaczą, że będzie im się to opłacało – mówi Marcin Duma, prezes instytutu Homo Homini.
Punktem wyjścia do dyskusji o euro będzie sejmowa debata o pakcie fiskalnym, która odbędzie prawdopodobnie w lutym. – Będzie traktowana jako pierwszy akord tej wielkiej debaty o przyszłości Polski w strefie euro – mówił wczoraj premier Donald Tusk. Jednak choć wejście do strefy jako cel polityczny i gospodarczy dla Polski jest podtrzymane, to w samej PO są spore różnice, jeśli chodzi o to, kiedy o tym mówić i w jakim tempie to robić.
Spór w Platformie
Z jednej strony są komisarz Janusz Lewandowski i MSZ, według których Polska powinna teraz o tej sprawie głośno dyskutować i nie mniej głośno deklarować, że wchodzimy. – Unia Europejska przenosi się do strefy i jeśli się tam nie znajdziemy, będziemy za kilka lat ponownie poza UE – komentuje wiceminister spraw zagranicznych Piotr Serafin. MSZ podkreśla, że wejście musi nastąpić wtedy, gdy będzie to korzystne dla naszej gospodarki. – Komisarz Lewandowski mówi o „uciekającym pociągu integracji”, który Polska musi gonić.
Znacznie większą rezerwę zachowuje resort finansów, który ma koordynować ten proces. – Wsiądźmy do pociągu, jak będziemy pewni, że jest to bezpieczne, a my jesteśmy dobrze przygotowani. Biletów ulgowych na tę trasę nikt nam nie da, poza tym jest to bilet w jedną stronę – mówi główny ekonomista resortu Ludwik Kotecki.
MF uważa, że powinniśmy zrobić wszystko, by Polska była gotowa do wstąpienia do strefy. Jednak weszłaby do niej, gdy będzie już tam bezpiecznie i stabilnie.
Bogusław Grabowski zwraca uwagę, że w sprawie wejścia do strefy euro mamy prawdziwy dylemat.
– Z punktu widzenia kryteriów politycznych dobrze byłoby wejść wcześniej, by w pełnoprawny sposób wpływać na docelowy kształt strefy. Z punktu widzenia kryteriów ekonomicznych lepiej byłoby znać docelowy kształt strefy, by podjąć decyzję, kiedy wchodzimy – podkreśla ekonomista. Zmiana waluty jest niemożliwa bez zmian w konstytucji. Bez poparcia głosów PiS lub Solidarnej Polski koalicja nie ma większości do zmiany ustawy zasadniczej.
Bez deficytu, bez inflacji
Traktat z Maastricht stawia pięć warunków, jakie muszą spełnić kraje, które chcą przystąpić do strefy euro.
Dwa dotyczą stanu finansów publicznych: deficyt budżetowy w roku poprzedzającym decyzję o przyjęciu do Eurolandu nie może być większy niż 3 proc. PKB, a dług musi być mniejszy niż 60 proc. PKB lub „zmierzać w tym kierunku”.
Kandydaci są także zobowiązania do obniżenia zarówno inflacji, jak i stóp procentowych do poziomu, który jest maksymalnie o 1,5 pkt proc. wyższy niż średnia z trzech najlepszych krajów strefy euro.
Kraj, który przystępuje do unii walutowej, musi także przez poprzednie dwa lata utrzymać sztywny kurs swojej waluty do euro w ramach systemu ERM2.
Subskrybuj nas na Youtube
