Projekt nowelizacji rozporządzenia z grudnia 2009 r. w sprawie wykazu przedsięwzięć na Euro zakłada, że spora część inwestycji szykowanych pierwotnie w związku z mistrzostwami Europy w piłce nożnej pozostanie jedynie w sferze planów.
Dotychczas w dokumencie znajdowało się 136 inwestycji – w tym stadiony główne w miastach gospodarzach, stadiony alternatywne w Krakowie i Chorzowie oraz projekty infrastrukturalne różnego rodzaju (np. rozbudowa dróg i sieci kolejowych, remonty dworców, budowa systemów łączności itp.).

Obejdziemy się smakiem

Na pięć miesięcy przed turniejem ponownie okazuje się, że planowane inwestycje zostaną zauważalnie pocięte. Na wniosek prezydenta Gdańska z wykazu wykreślono budowę parkingów w okolicy stadionu w Gdańsku-Letnicy. Powód? W miejskiej kasie brakuje 150 mln zł.
Miasto tłumaczy, że oszczędności wymusiły wydatki na budowę Trasy Słowackiego z tunelem pod Martwą Wisłą. – Koszty robót budowlanych związanych z tunelem wymusiły zmiany w budżecie miasta. Polegają one na wykreśleniu kilkunastu zadań inwestycyjnych na kwotę ok. 320 mln zł – tłumaczy Magdalena Kuczyńska z biura prasowego kancelarii prezydenta Gdańska.
Brak środków odczuł także Poznań, który zrezygnował z rozbudowy wiecznie zakorkowanej ul. Obornickiej. Wykreślono też projekt budowy nowego dworca autobusowego. Terminal z 19 stanowiskami parkingowymi zostanie ukończony dopiero pod koniec 2013 r. Cały projekt pod nazwą Zintegrowane Centrum Komunikacyjne Poznań Główny będzie kosztować miasto ok. 640 mln zł.
W Poznaniu nie powstanie też warte ponad 26 mln zł wyspecjalizowane laboratorium w Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, które miało służyć m.in. do identyfikacji zagrożeń bioterrorystycznych. Ministerstwo Sportu wcześniej zaliczyło to zadanie, wraz z 45 innymi, do przedsięwzięć krytycznych, od których zależy sukces przygotowań do Euro 2012.

Nie powstanie jedna piąta inwestycji związanych z Euro

Wrocław tym razem wnioskował o wykreślenie jednego zadania – z uwagi na brak środków zrezygnowano z budowy linii kolejowej na odcinku Wrocław-Żerniki – Nowy Port Lotniczy. Inwestycja była wyceniona na ponad 140 mln zł.
W Warszawie do rozpoczęcia Euro 2012 nie powstanie warta 15 mln zł linia energetyczna Towarowa-Centrum-Muranów-Powiśle. Zgodnie z informacjami udostępnionymi przez spółkę PL.2012 linia jest gotowa w 96 proc. i miała poprawić bezpieczeństwo zasilania części Pragi-Północ i Stadionu Narodowego.
Z inwestycji rezygnują również miasta, które choć gospodarzami mistrzostw nie są, to jednak do niedawna liczyły, że w czerwcu ich też odwiedzą kibice i turyści. Kraków wnioskował o wykreślenie projektu przebudowy ulic między al. Mickiewicza, al. 3-go Maja, ul. Królewską i ul. Podchorążych. Wykreślony został też plan rozbudowy międzynarodowego portu lotniczego Kraków-Balice. Pierwotnie plany modernizacji były łączone z mistrzostwami. Dziś już wiadomo, że rozbudowa terminalu pasażerskiego zakończy się dopiero ponad dwa lata po turnieju – w 2014 r.

Skończyło się na planach

Po grudniowym losowaniu grup finałowych Euro 2012 oraz po tym, jak drużyny piłkarskie ostatecznie wybrały miejsca swojego pobytu na czas mistrzostw, z ambitnych planów budowy centrów pobytowych musiało zrezygnować 18 miast i mniejszych miejscowości, m.in. Ustka, Wałbrzych, Piaseczno czy Lubin.
Lista inwestycji realizowanych przy okazji Euro była modyfikowana kilkakrotnie. Jej pierwsza wersja powstała w 2009 r., a więc jeszcze przed ostatnimi wyborami samorządowymi. To tylko sprzyjało w ściganiu się miast na liczbę zgłoszonych projektów. Często jednak nie do końca realnych i tworzonych jedynie na pokaz.
– Lokalne władze dopisywały do wykazu przedsięwzięć, co tylko się dało, bo dzięki temu mogły skorzystać z uproszczeń proceduralnych przy ich realizacji – mówi Maciej Rapkiewicz, ekspert ds. finansów publicznych z Instytutu Sobieskiego. Dodaje, że teraz życie co rusz weryfikuje te plany. A to tylko rodzi coraz więcej pytań na temat tego, jak miasta sprawdzą się w trakcie najważniejszego egzaminu ostatnich lat, który rozpocznie się już 8 czerwca.
Dla kogo prostsze procedury
Wykaz przedsięwzięć Euro 2012 został określony w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 29 grudnia 2009 r. Ujęcie zadania w wykazie wiąże się z możliwością korzystania z uproszczeń proceduralnych określonych w ustawie o przygotowaniu turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA Euro 2012 z 7 września 2007 r. Przykładowo art. 37 ustawy stanowi, że jeżeli z decyzji o pozwoleniu na budowę przedsięwzięcia Euro wynika obowiązek dokonania przebudowy urządzeń infrastruktury technicznej, starosta na wniosek spółki celowej może ograniczyć sposób korzystania z nieruchomości (zezwolić na przeprowadzenie na niej ciągów drenażowych, przewodów lub urządzeń), jeżeli właściciel nie wyraża na to zgody. Z kolei art. 32 mówi, że do gruntów rolnych i leśnych objętych decyzjami o ustaleniu lokalizacji przedsięwzięcia Euro 2012 nie stosuje się przepisów o ochronie gruntów.