Pierwszym krokiem do ustanowienia fundacji jest decyzja fundatora o wartości majątku, jaki przeznaczy dla fundacji, i wskazanie celu (celów), do których realizacji chce powołać fundację. Cele fundacji nie mogą być niezgodne z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej. Powinny to być cele społecznie lub gospodarczo użyteczne dotyczące np. ochrony zdrowia, rozwoju gospodarki i nauki, oświaty i wychowania, kultury i sztuki, opieki i pomocy społecznej, ochrony środowiska oraz opieki nad zabytkami.
Rozpoczęcie działalności statutowej i gospodarczej nie musi być równoczesne. Jeśli jednak fundator przewiduje ewentualny zamiar prowadzenia działalności gospodarczej, w statucie powinien zawrzeć odpowiednie postanowienie – albo wprost odnoszące się do działalności gospodarczej, albo dotyczące możliwości dokonywania zmian statutu. Pozwoli to na wprowadzenie w dowolnym momencie postanowienia o prowadzeniu działalności gospodarczej.
Fundator musi w sposób oczywisty wyrazić wolę ustanowienia fundacji, określić jej cele i wskazać majątek. Oświadczenie woli o ustanowieniu fundacji nie obejmuje deklaracji o zamiarze prowadzenia działalności gospodarczej. Takie oświadczenie woli o ustanowieniu fundacji określające jej cel i majątek przeznaczony na realizację tego celu nazywane jest aktem fundacyjnym albo założycielskim.

Forma oświadczenia woli

Zgodnie z ustawą o fundacjach oświadczenie powinno mieć formę aktu notarialnego, dlatego fundator musi je złożyć przed notariuszem. Za fundatora może działać pełnomocnik, ale pod warunkiem, że posiada pełnomocnictwo ustanowione również w formie aktu notarialnego. Przesądza o tym art. 99 par. 1 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym w sytuacji, gdy dla czynności prawnej ustawa wymaga formy szczególnej, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno zostać udzielone w takiej samej formie. Wymóg ten nie dotyczy sytuacji, kiedy ustanowienie fundacji następuje w testamencie (art. 3 ust. 3 ustawy o fundacjach).

Koszty złożenia oświadczenia woli

Za sporządzenie aktu notarialnego pobierana jest taksa notarialna w wysokości zależnej od wartości majątku przeznaczonego na realizację celu fundacji. Maksymalne stawki taksy od poszczególnych wartości w przypadku dokonania czynności notarialnych ustala rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. I tak np. maksymalna stawka od wartości majątku do 3000 zł wynosi 100 zł, powyżej 3000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł, powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł itd.
To jest tylko część artykułu, zobacz pełną treść w e-wydaniu Dziennika Gazety Prawnej: Jak ustanowić fundację prowadzącą działalność gospodarczą.

W pełnej wersji artykułu znajdziesz m.in. wzór statutu fundacji.