W DGP z 12 maja 2020 r. kwestia sposobu ujawniania adresów stron internetowych spółek została przedstawiona jako problem interpretacyjny o niebagatelnej randze i sankcjach z likwidacją przedsiębiorstwa włącznie („Dwie strony jednego wpisu w rejestrze przedsiębiorców”). Co do tego, czy jest tak istotnie, można mieć zastrzeżenia. Nie oznacza to jednak, że sprawa jest od wątpliwości wolna.
Ustawą z 19 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1798 ze zm.; dalej: ustawa zmieniająca) 1 stycznia 2020 r. nałożono na spółki komandytowo-akcyjne oraz akcyjne – wszystkie, a nie tylko publiczne – obowiązek prowadzenia własnej strony internetowej, zamieszczania na niej, w miejscu wydzielonym na komunikację z akcjonariuszami, wymaganych ogłoszeń oraz ujawnienia adresu tejże w rejestrze przedsiębiorców. W DGP z 12 maja 2020 r. kwestia sposobu ujawniania adresów stron internetowych spółek została przedstawiona jako problem interpretacyjny o niebagatelnej randze i sankcjach z likwidacją przedsiębiorstwa włącznie („Dwie strony jednego wpisu w rejestrze przedsiębiorców”). Co do tego, czy jest tak istotnie, można mieć zastrzeżenia. Nie oznacza to jednak, że sprawa jest od wątpliwości wolna.
Co stanowi ustawa?
Podstawowe znaczenie mają przepisy art. 5 par. 5 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2019, poz. 505 ze zm.; dalej: k.s.h.: „Spółka akcyjna i spółka komandytowo-akcyjna prowadzą własne strony internetowe i zamieszczają także na tych stronach, w miejscach wydzielonych na komunikację z akcjonariuszami, wymagane przez prawo lub ich statuty ogłoszenia pochodzące od spółek”) oraz art. 38 pkt 1a i art. 47 ust. 1 ustawy z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1500 ze zm.; dalej: ustawa o KRS: „W dziale 1 rejestru przedsiębiorców zamieszcza się następujące dane: […] w przypadku, gdy podmiot je posiada – adres strony internetowej i adres poczty elektronicznej”). Z kolei art. 47 ust. 1 ustawy o KRS przewiduje: „Podmioty podlegające obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców są obowiązane zgłaszać dane wymienione w art. 38 pkt 1 i 2a–15, art. 39, art. 40 oraz art. 44, a spółki akcyjne i spółki komandytowo-akcyjne – również adres strony internetowej, o której mowa w art. 5 par. 5 k.s.h., a także ich zmiany, niezależnie od obowiązków wynikających z odrębnych przepisów, chyba że ustawa stanowi inaczej”.
Nietrafny pogląd
W DGP wskazano na potencjalną wątpliwość dotyczącą tego, czy w KRS powinien widnieć adres strony głównej spółki, czy też podstrony kierowanej tylko do akcjonariuszy. Co interesujące, promotorzy tego drugiego sposobu wykładni art. 47 ust. 1 o KRS uzasadniają go literalnym brzmieniem przepisu, uznając go za „wysoce niefortunnie sformułowany”. Pogląd ten należy uznać za nietrafny, a zaproponowany dramatyczny opis sytuacji („obowiązek […] spowodował zamieszanie”, „formalność […] spędza sen z powiek”) w odniesieniu do opisywanego zagadnienia wydaje się zaskakujący.
Po pierwsze – obowiązek prowadzenia strony internetowej jako medium służącego m.in. komunikacji z inwestorami nie jest w prawie polskim novum wprowadzonym AD 2020; znajdował on dotąd zastosowanie do spółek publicznych i prospektu emisyjnego na rynku zorganizowanym (zob. art. 4023 k.s.h. w poprzednim brzmieniu oraz art. 47 ustawy z 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych; Dz.U. z 2005 r. nr 184, poz. 1539 ze zm.). Już wówczas podkreślano, że zwrot „strona internetowa” został użyty przez ustawodawcę w znaczeniu szerokim, obejmującym również witrynę internetową (serwis www), czyli zbiór powiązanych tematycznie i umieszczonych na jednym serwerze stron internetowych, których URL zawiera ten sam adres domenowy i z których jedna pełni zazwyczaj rolę strony głównej (startowej).
Po drugie – rezultaty wykładni językowej oraz funkcjonalnej art. 47 ust. 1 w zw. z art. 38 pkt 1a ustawy o KRS w zw. z art. 5 par. 5 k.s.h. wydają się dość jednoznaczne. Przywołane wyżej przepisy stanowią o stronie internetowej podmiotu (spółki), w dotychczasowej literaturze utożsamianej z witryną internetową, i to ona podlega ujawnieniu w rejestrze przedsiębiorców. Na tej stronie mają się natomiast znaleźć – jak stanowi ustawa „w wydzielonym miejscu” – informacje i ogłoszenia wymagane przez prawo lub postanowienia statutu. Za dopuszczalne należy uznać zarówno zamieszczanie informacji i ogłoszeń skierowanych do inwestorów bezpośrednio na stronie głównej korporacyjnej witryny internetowej, jak również – co dominuje w praktyce – na wyodrębnionej stronie szczegółowej odnoszącej się do relacji inwestorskich. Adres domenowy strony głównej (przykładowo: www.ABCspolka.pl), uzupełniony o dodatkowe rozwinięcie, stanowi zresztą zazwyczaj element adresu tej ostatniej (www.ABCspolka.pl/relacje_inwestorskie).
Po trzecie – art. 5 par. 5 k.s.h. oraz art. 47 ust. 1 ustawy o KRS są jednolicie interpretowane w praktyce, w której w dziale I rejestru przedsiębiorców ujawnia się, w zdecydowanej większości przypadków, adres strony głównej korporacyjnej witryny.
Po czwarte – wyłącznie w kategoriach judicial fiction należy ujmować perspektywę zastosowania przez sąd rejestrowy, w razie wnioskowania o ujawnienie w KRS adresu głównej strony internetowej zamiast – rzekomo wymaganego – adresu strony skierowanej bezpośrednio do inwestorów instrumentów, jakimi dysponuje on w ramach postępowania przymuszającego, z rozwiązaniem spółki włącznie (art. 24 i n. ustawy o KRS). Podstawą do ich zastosowania jest stwierdzenie, że wniosek o wpis do rejestru nie został złożony mimo upływu terminu. Z kolei przesłanką wykreślenia podmiotu z rejestru bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego (czego nie należy mylić z przesłankami wszczęcia postępowania w tej sprawie) jest stwierdzenie, że podmiot ten nie posiada zbywalnego majątku i faktycznie nie prowadzi działalności (art. 25d ust. 1 oraz art. 25a ust. 1 ustawy o KRS). Tymczasem mało prawdopodobna różnica zdań orzecznika i wnioskodawcy co do sposobu wskazania adresu strony spółki mogłaby być co najwyżej podstawą do oddalenia wniosku o wpis do rejestru w tym zakresie.
Inne wątpliwości
Na tym tle pojawia się nieco inne zagadnienie, niepodejmowane w opublikowanym tekście, a mianowicie pytanie o termin, w jakim należy wykonać obowiązek ujawnienia w rejestrze przedsiębiorców adresu strony internetowej spółki, wprowadzony na podstawie art. 47 ust. 1 ustawy o KRS w zw. z art. 5 par. 5 k.s.h. Ustawa zmieniająca nie daje, niestety, wyraźnej odpowiedzi na to pytanie. W jej przepisach przejściowych brak regulacji będącej odpowiednikiem chociażby art. 33–35 ustawy z 26 stycznia 2018 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 398 ze zm.). Wskazówki w tej mierze brak również w uzasadnieniu ustawy zmieniającej (druk sejmowy nr 3541/VIII kad.), w którym wskazano wyłącznie na ratio tego rozwiązania („Wprowadzenie wymogu ujawniania informacji o adresie strony internetowej dla spółek akcyjnych i spółek komandytowo-akcyjnych ma na celu zapobieżenie sytuacji, w której akcjonariusz nie ma dostępu do informacji o spółce, gdyż nie zna adresu strony internetowej spółki”).
Alternatywą mogłoby być zastosowanie art. 22 ustawy o KRS („Wniosek o wpis do Rejestru powinien być złożony nie później niż w terminie 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego dokonanie wpisu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej”), z założeniem, że owym „zdarzeniem” jest zmiana art. 47 ust. 1 ustawy o KRS. Dawałoby to podstawę do wniosku, że zgłoszenie do KRS adresów stron internetowych powinno nastąpić do 8 stycznia 2020 r. W świetle wykładni językowej przepisu i dotychczasowej praktyki legislacyjnej rozwiązanie to można jednak uznać za dyskusyjne. Przez „zdarzenie”, o którym mowa w art. 22 ustawy o KRS, rozumiano bowiem do tej pory skonkretyzowany stan faktyczny odnoszący się do danego podmiotu rejestrowego (zmiana w składzie organów, ustanowienie prokurenta, utworzenie oddziału itd.), a nie wprowadzenie przez ustawodawcę nowych obowiązków zgłoszeniowych.
W tej sytuacji spółkom, które jeszcze nie wykonały obowiązku ujawnienia w KRS adresu strony internetowej, należy zatem rekomendować złożenie stosownego żądania w najbliższym możliwym terminie, celem redukcji kosztów optymalnie przy okazji składania innych wniosków – warto bowiem wskazać, że wpis ten nie został zwolniony od opłat. Wobec treści art. 402 par. 1 i art. 4021 par. 1 oraz art. 5 par. 3 i 5 k.s.h. z ostrożności należy zalecać dokonanie takiego zgłoszenia w terminie umożliwiającym ujawnienie adresu strony internetowej spółki przed datą zwołania najbliższego walnego zgromadzenia akcjonariuszy (pamiętając przy okazji, że w 2020 r. termin do odbycia takiego zgromadzenia został przesunięty na 31 sierpnia). Poza sporem wydaje się natomiast to, że niezależnie od ujawnienia adresu strony w rejestrze, od 1 stycznia 2020 r. powinna ona być już dostępna oraz zawierać dane i informacje wymagane przez prawo i statut. Orzecznikom – wobec braku możliwości jednoznacznego ustalenia terminu wykonania analizowanego obowiązku – należy zaś poddać pod rozwagę wstrzemięźliwość w uruchamianiu postępowań przymuszających, zmierzających do jego wyegzekwowania.
Reasumując, warunki funkcjonowania przedsiębiorstw na współczesnym, wymagającym i zmiennym rynku niewątpliwie przysparzają menedżerom wielu powodów spędzających sen z powiek. Nie wydaje się jednak, aby sposób ujawnienia w rejestrze przedsiębiorców adresu strony internetowej spółki miał być jednym z nich.
