Subskrybuj nas na Youtube
Przywrócenie biegu terminów, wprowadzenie zdalnych rozpraw i poszerzenie katalogu spraw pilnych – te rozwiązania przyniosła najnowsza nowela specustawy o COVID-19. To dobra wiadomość dla wierzycieli czekających na podział majątku przez syndyka oraz firm chcących sprawnie przejść ścieżkę uzdrowienia.
Ustawodawca podejmuje kolejne kroki mające na celu ograniczenie negatywnych skutków pandemii COVID-19. Obrany obecnie kierunek zmian dąży do powolnego odmrażania poszczególnych sektorów gospodarki, instytucji państwowych i innych sfer. Ma to niebagatelne znaczenie m.in. dla postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych – dziś w praktyce całkowicie sparaliżowanych.
Znaczenie odmrożenia
Obecnie stery zostały przestawione na kierunek odmrażanie. Najważniejszą zmianę niesie ze sobą art. 46 pkt 20 tarczy 3.0 (czyli ustawy z 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2) opublikowanej w Dzienniku Ustaw z 15 maja br. pod poz. 875. Zgodnie z nim uchyla się art. 15zzs specustawy [ramka]. W praktyce oznacza to, że ponownie rozpoczną swój bieg terminy m.in. w postępowaniach sądowych, w tym w upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Oczywiście nie oznacza to, że z dnia na dzień przywrócona zostanie normalność. Niemniej jednak powyższy zabieg legislacyjny przywraca możliwość dalszego prowadzenia postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych, które na pewnym etapie spotykały się z proceduralnym murem. Zawieszenie bowiem spowodowało m.in. zatamowanie możliwości wykonania planu podziału funduszów masy upadłości. Zgodnie bowiem z procedurą syndyk masy upadłości może wykonać plan podziału dopiero wówczas, gdy zostanie on zatwierdzony. I tutaj dochodzimy do meritum: otóż na podstawie marcowych przepisów plan podziału nie mógł zostać zatwierdzony, bo nie biegł termin na wniesienie przeciwko niemu zarzutów. Powyższe nie stanowiło zagadnienia wyłącznie teoretycznego – to istotny problem dla wszystkich wierzycieli. W praktyce dotychczasowa sytuacja oznaczała, że w ramach postępowań upadłościowych zamrożono miliony złotych w masach upadłości, których syndycy nie mogli rozdysponować między zainteresowanych. Paradoksalnie zatem w chwili, w której środki dla wierzycieli stały się najbardziej potrzebne, zatrzymano możliwości podział pieniędzy uzyskanych z likwidacji majątku dłużnika. Ponowny bieg terminów wprowadzony przez tarczę 3.0 pozwoli zażegnać ten problem.
Ratowanie firm też usprawnione
Ponowny bieg terminów ma również niebagatelne znaczenie dla postępowań restrukturyzacyjnych. Jego zawieszenie powodowało, że nawet jeżeli do przyjęcia układu przez wierzycieli doszło przed nadejściem pandemii COVID-19, to chociażby sąd postanowieniem zatwierdził układ, niestety nie dochodziło do jego uprawomocnienia. Inaczej mówiąc: układ chociaż przyjęty przez wierzycieli w skutkach był „obezwładniany” właśnie przez zawieszenie biegu terminów. W praktyce mogło to całkowicie niweczyć plany ratowania firmy. W tego typu bowiem postępowaniach właśnie szybkie wdrożenie założeń układu z wierzycielami i planu restrukturyzacyjnego warunkuje powodzenie całej procedury. Ponadto innym negatywnym skutkiem omawianego zamrożenia dla możliwości sprawnego korzystania z procesu uzdrawiania był również brak możliwości przeprowadzenia głosowania wierzycieli w tzw. innym trybie z art. 110 ust. 7 ustawy 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 814). Tymczasem, co ciekawe, właśnie głosowanie w tzw. innym trybie wydawało się wprost idealnie skrojone na potrzeby nadzwyczajnej sytuacji związanej z pandemią COVID-19: bez zwoływania zgromadzenia wierzycieli można było bowiem przeprowadzić korespondencyjne głosowanie, np. poprzestając na przesłaniu przez nich wypełnionych kart do głosowania. W związku z tym, że o przeprowadzeniu głosowania w tzw. innym trybie sędzia-komisarz decyduje w formie postanowienia, na które przysługuje zażalenie, w praktyce zamknięto formalną ścieżkę do przeprowadzenia głosowania w ten sposób: bieg terminu na zażalenie nie rozpoczynał bowiem biegu, a rozpoczęty – ulegał zawieszeniu.
Licz uważnie
Warto również zwrócić uwagę na międzyczasowe zasady, jakie przyjął ustawodawca w związku z uchyleniem art. 15zzs specustawy wstrzymującego bieg terminów procesowych i sądowych: ustawodawca bieg terminów wstrzymał, zamiast go przerywać. Logiczną tego konsekwencją jest art. 68 ust. 7 tarczy 3.0 wskazujący, że terminy w postępowaniach, których bieg uległ zawieszeniu na podstawie art. 15zzs specustawy, biegną dalej po upływie siedmiu dni od dnia wejścia w życie ostatniej nowelizacji specustawy. Nie mamy tu zatem do czynienia z przerwaniem terminu i ponownym rozpoczęciem jego biegu. Bieg terminu będzie kontynuowany. Trzeba zatem precyzyjnie go liczyć, co może wymagać nieco wysiłku. Przykładowo, jeżeli 30 marca br. przedsiębiorca otrzymał orzeczenie wydane w postępowaniu sądowym, od którego przysługuje środek zaskarżenia, a który należy wnieść w terminie 14 od dnia doręczenia, to dopiero 31 marca 2020 r. zawieszony został bieg terminu na wniesienie zaskarżenia. Tym samym przedsiębiorca „wykorzystał” już jeden dzień terminu na wniesienie środka zaskarżenia. Termin procesowy (pozostałe 13 dni) ponownie zacznie swój bieg po upływie siedmiu dni od dnia wejścia w życie tarczy 3.0. Ponieważ obowiązuje ona od 16 maja 2020 r. (sobota), zatem po dodaniu siedmiu dni otrzymujemy datę 23 maja.
Oczywiście w tych przypadkach, w których termin w ogóle nie rozpoczął biegu na mocy art. 15zzs specustawy, termin rozpocznie bieg po upływie siedmiodniowego bufora od dnia wejścia w życie tarczy 3.0. Przykładowo: przedsiębiorca 5 maja 2020 r. otrzymał postanowienie wydane w postępowaniu sądowym. Termin do wniesienia zażalenia wynosi siedem dni. W tym przypadku termin na wniesienie zażalenia nie rozpoczął w ogóle biegu. Dopiero po upływie siedmiu dni od dnia wejścia w życie ostatniej nowelizacji specustawy termin na wniesienie zażalenia zacznie swój bieg.
Teraz już pilne
Kolejną zmianą, jaką niesie dla zagadnień związanych z niewypłacalnością tarcza 3.0, jest poszerzenie katalogu spraw pilnych z art. 14a ust. 4 specustawy. Jej majowa nowela dodaje do niego również sprawy: prowadzone po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego, o ogłoszenie upadłości oraz prowadzone po ogłoszeniu upadłości.
!Terminy procesowe ponownie zaczną swój bieg po upływie siedmiu dni od dnia wejścia w życie tarczy 3.0.
Z uwagi na uchylenie art. 15zzs specustawy poszerzenie katalogu spraw pilnych będzie miało jednak mniejsze znaczenie praktyczne, niż gdyby zdecydowano się na to wcześniej. Przed wejściem w życie tarczy 3.0 zaliczenie do katalogu spraw pilnych było dużo ważniejsze z tego względu, że nie stosowało się do nich przepisów art. 15zzs w zakresie, w jakim zawieszały bieg terminów oraz uniemożliwiały przeprowadzenie rozpraw i posiedzeń jawnych.
Rozprawy online
Duże znaczenie dla procesów upadłościowych ma również to, że ostatnia nowela specustawy stara się przywrócić funkcjonowanie sądów. Przede wszystkim dla wierzycieli istotne może być to, że art. 46 pkt 21 tarczy 3.0 we wszystkich sprawach rozpoznawanych według przepisów kodeksu postępowania cywilnego wprowadza jako regułę przeprowadzenie rozpraw lub posiedzeń jawnych przy użyciu „urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku”, z tym że osoby w nich uczestniczące nie muszą przebywać w budynku sądu.
Nowela przyznaje również przewodniczącemu uprawnienie do zarządzenia przeprowadzenia posiedzenia niejawnego, jeżeli uzna rozpoznanie sprawy za konieczne, zaś przeprowadzenie wymaganych przez ustawę rozprawy lub posiedzenia jawnego mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w nich uczestniczących i nie można przeprowadzić ich na odległość, a żadna ze stron nie sprzeciwiła się temu w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia zawiadomienia ich o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne.
Terminy zawiesił art. 15zzs specustawy
W okresie od 31 marca bieg terminów procesowych i sądowych w wielu postępowaniach – przede wszystkim sądowych, w tym sądowoadministracyjnych, egzekucyjnych, karnych i administracyjnych – nie rozpoczął się, a rozpoczęty uległ zawieszeniu na mocy art. 15zzs specustawy (ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych; Dz.U. 2020 poz. 374; ost.zm. Dz.U. poz. 695, dalej także jako specustawa). Ponadto ustawodawca zdecydował się również (pod warunkiem spełnienia określonych przesłanek) na zawieszenie biegu terminu na złożenie przez przedsiębiorcę wniosku o ogłoszenie upadłości z art. 21 ustawy z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 498; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1802), przy czym nadal rzeczony wniosek mogą wnieść wierzyciele.