Jednym z elementów tarczy antykryzysowej ma być ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców. Określa ona warunki, tryb i formy wsparcia przyznawanego ze środków budżetu państwa - pisze Marta Owczarczyk, radca prawny w kancelarii Sadkowski i Wspólnicy.

ikona lupy />
Marta Owczarczyk, radca prawny w kancelarii Sadkowski i Wspólnicy / Media
Projekt przewiduje, że na pomoc mogą liczyć przedsiębiorcy, o których mowa w art. 141 ust. 1 prawa restrukturyzacyjnego (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 243 ze. zm.), spełniający warunki określone w art. 141 ust. 2 tej ustawy lub niewypłacalni w rozumieniu art. 11 prawa upadłościowego (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 498 ze zm.). Natomiast tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne może być udzielane mikro, małemu i średniemu przedsiębiorcy, spełniającemu powyższe warunki, w sytuacji gdy całkowita wielkość pomocy kierowanej w ramach tego samego procesu restrukturyzacji nie przekracza równowartości 10 mln euro (według kursu średniego ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski).
Zgodnie z powyższym pomoc może być udzielona, jeżeli przedsiębiorca:
1) podjął działalność gospodarczą w danym sektorze w okresie co najmniej trzech lat przed dniem złożenia wniosku restrukturyzacyjnego;
2) nie prowadzi działalności gospodarczej w sektorach hutnictwa żelaza i stali, górnictwa węgla lub w sektorze finansowym;
3) nie prowadzi działalności na rynku, na którym występuje lub może występować długookresowa strukturalna nadprodukcja;
4) nie jest przedsiębiorcą należącym do grupy kapitałowej ani nie jest przejmowany przez żadnego przedsiębiorcę należącego do grupy kapitałowej (z wyjątkiem sytuacji, gdy wykaże, że jego trudna sytuacja ekonomiczna ma charakter wewnętrzny i nie jest wynikiem nieuzasadnionego podziału kosztów w ramach grupy kapitałowej lub jest zbyt poważna, aby mogła zostać rozwiązana przez przedsiębiorcę lub przedsiębiorców należących do tej samej grupy kapitałowej).
Jednocześnie przedsiębiorca taki musi być niewypłacalny w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego albo:
1) gdy wskutek poniesionych strat utracił więcej niż połowę kapitału, w szczególności jeżeli suma zysku (strat) z lat ubiegłych, zysku (straty) netto w danym roku obrotowym, kapitału zapasowego, kapitału z aktualizacji wyceny i pozostałych kapitałów (funduszy) rezerwowych jest ujemna i jej wartość bezwzględna jest większa niż 50 proc. kapitału podstawowego;
2) jest przedsiębiorcą innym niż mały lub średni, a w ciągu dwóch ostatnich lat stosunek jego długów do kapitału własnego był większy niż 7,5, a stosunek zysku operacyjnego powiększonego o amortyzację do odsetek był niższy niż 1.
Pomoc może być udzielana, jeżeli zapobiega i prowadzi do ograniczenia trudności społecznych lub przezwyciężenia niedoskonałości rynku, a bez niej cel ten nie zostałby osiągnięty. Wsparcie takie podlega notyfikacji Komisji Europejskiej, chyba że dotyczy mikro, małych i średnich przedsiębiorców, a całkowita wielkość pomocy nie przekracza równowartości 10 mln euro. Pomocy udziela co do zasady minister właściwy do spraw gospodarki, który może powierzyć to zadanie Agencji Rozwoju Przemysłu.

Pomoc na ratowanie

Pomoc na ratowanie może być udzielana przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej, w celu umożliwienia mu prowadzenia działalności gospodarczej przez okres niezbędny do:
1) opracowania planu restrukturyzacji,
2) likwidacji działalności gospodarczej
– oraz przeprowadzenia koniecznych w tym zakresie analiz.
Wsparcie ma formę oprocentowanej pożyczki, która wymaga zabezpieczenia (o wartości nie mniejszej niż 50 proc. kwoty planowanej pomocy) w formie: hipoteki, zastawu cywilnego lub rejestrowego, cesji wierzytelności, oświadczenia o poddaniu się egzekucji wprost w rozumieniu art. 777 par. 1 pkt 4–6 kodeksu postępowania cywilnego lub weksla własnego in blanco.
Pomocy na ratowanie udziela się na okres nie dłuższy niż sześć miesięcy. Wysokość pożyczki ustalana jest na podstawie określonego wzoru (patrz ramka).

Tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne

Tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne może być udzielane mikro, małemu lub średniemu przedsiębiorcy w celu umożliwienia mu prowadzenia działalności gospodarczej przez czas niezbędny do wdrożenia działań restrukturyzacyjnych. Również ma formę pożyczki, do której zastosowanie mają regulacje dla pomocy na ratowanie, na okres nie dłuższy niż 18 miesięcy (przy czym, jeżeli tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne jest poprzedzone bezpośrednio pomocą na ratowanie, okres pomocy na ratowanie wlicza się do tego okresu 18 miesięcy).
Do wniosku o pomoc na tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne dołączyć trzeba uproszczony plan restrukturyzacji, którego wdrożenie jest warunkiem udzielenia pomocy.

Pomoc na restrukturyzację

Z kolei pomoc na restrukturyzację może być udzielana przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej w celu realizacji planu restrukturyzacji, który umożliwi przywrócenie temu przedsiębiorcy długookresowej zdolności do konkurowania na rynku.
Pomoc na restrukturyzację może być jedynie uzupełnieniem wkładu własnego przedsiębiorcy. Ów wkład stanowić ma co najmniej 50 proc. jego udziału w kosztach restrukturyzacji albo 25 proc. – w przypadku mikro lub małego przedsiębiorcy, albo 40 proc. – w przypadku średniego przedsiębiorcy, i ma obejmować środki:
1) własne, z wyłączeniem amortyzacji i planowanych zysków, lub
2) pochodzące od akcjonariuszy lub udziałowców lub innych przedsiębiorców należących do tej samej grupy kapitałowej co wnioskujący przedsiębiorca, lub
3) pochodzące od wierzycieli wnioskującego przedsiębiorcy, lub
4) inne, uzyskane na warunkach rynkowych.
Pomoc na restrukturyzację może być udzielana w formie:
1) pożyczki;
2) objęcia akcji lub udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym albo udziału w podwyższeniu kapitału zakładowego przez podwyższenie wartości nominalnej dotychczasowych udziałów lub akcji;
3) objęcia obligacji;
4) zmiany terminów spłaty pożyczki wobec podmiotu udzielającego pomocy na restrukturyzację;
5) konwersji pożyczki, udzielonej jako pomoc na ratowanie, na udziały lub akcje przedsiębiorcy;
6) ulgi w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej poprzez:
i. odroczenie terminu wykonania administracyjnej kary pieniężnej lub rozłożenie jej na raty,
ii. odroczenie terminu wykonania zaległej administracyjnej kary pieniężnej lub rozłożenie jej na raty,
iii. umorzenie administracyjnej kary pieniężnej w całości lub w części,
iv. umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub części.
Do wniosku o pomoc na restrukturyzację przedsiębiorca załącza już właściwy plan restrukturyzacji.
Przyznanie pomocy na restrukturyzację uwarunkowane jest wdrożeniem złożonego planu restrukturyzacji (obejmującego zmiany majątkowe, organizacyjne, zatrudnienia, racjonalizację produkcji czy korektę jej profilu), który umożliwi przedsiębiorcy odzyskanie długoterminowej zdolności do konkurowania na rynku.
Projekt przewiduje, że w latach 2020–2029 maksymalny limit wydatków z budżetu państwa przeznaczonych na realizację zadań wynikających z projektowanej ustawy wynosi 1 mld zł, w tym po 100 mln zł w każdym roku.
Sposób wyliczenia pożyczki na ratowanie
Jej wysokość ustalana jest na podstawie wzoru:
EBITt + At − (kapitał obrotowy t − kapitał obrotowy t-1)
2
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
t – rok obrotowy poprzedzający przyznanie lub zgłoszenie pomocy,
EBITt – wynik finansowy z działalności operacyjnej za ostatni rok obrotowy poprzedzający przyznanie lub zgłoszenie pomocy,
At – amortyzację za ostatni rok obrotowy poprzedzający przyznanie lub zgłoszenie pomocy,
(kapitał obrotowy t − kapitał obrotowy t-1) – zmianę stanu kapitału obrotowego.

Marta Owczarczyk

radca prawny, doradca restrukturyzacyjny, dyrektor działu prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego i postępowania egzekucyjnego w kancelarii Sadkowski i Wspólnicy, członek zarządu SiW Doradcy Restrukturyzacyjni Sp. z o.o.