Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Polska aktywnie bierze udział w dyskusjach o reformie polityki konkurencji w UE umożliwiającej bardziej dynamiczny rozwój przemysłu i lepsze sprostanie nowym wyzwaniom, takim jak cyfryzacja, zazielenianie przemysłu czy rosnąca presja ze strony globalnych rywali. Nasze postulaty dotyczące tych zmian, wyrażone w krajowych dokumentach strategicznych i wypowiedziach premiera Mateusza Morawieckiego dla europejskiej prasy, stały się częścią wspólnej inicjatywy, którą – jako ówczesna minister przedsiębiorczości i technologii – zapoczątkowałam razem z ministrem gospodarki i energii Niemiec Peterem Altmaierem i ministrem gospodarki i finansów Francji Bruno Le Mairem we wspólnej deklaracji Trójkąta Weimarskiego „Modernizing EU Competition Policy” w lipcu ub. r. w Poznaniu. Rozmawiałam o tym również z ministrem Le Maire’em podczas ostatniej wizyty prezydenta Emmanuela Macrona w naszym kraju. Teraz, wspólnie z Niemcami, Francją i Włochami, w liście do wiceprzewodniczącej wykonawczej Komisji Europejskiej Margrethe Vestager – na miesiąc przed ogłoszeniem przez Komisję wyczekiwanej strategii przemysłowej UE – prezentujemy swoje pomysły, oczekiwania i propozycje konkretnych rozwiązań odnośnie do reformy prawa konkurencji, tak by lepiej spełniało ono swoją funkcję.
List do Margrethe Vestager, wiceprzewodniczącej wykonawczej komisji europejskiej i komisarz ds. konkurencji
Europejska polityka konkurencji stanowiła kluczowy element w rozwoju jednolitego rynku europejskiego. Skuteczne ramy prawne dla polityki konkurencji są niezwykle ważne dla firm w zakresie innowacji, zwiększenia produktywności, oferowania konsumentom lepszych produktów oraz podboju nowych rynków zagranicznych.
Niemniej jednak stale zmieniający się obszar, na którym polityka ta jest wdrażana, może wymagać wprowadzania zmian w miarę upływu czasu, tak by pozostała ona aktualna i skuteczna. W tym celu 4 lipca Francja, Niemcy i Polska złożyły szereg propozycji mających na celu modernizację zasad konkurencji na terenie UE. Kraje te, wraz z Włochami, chcą również zwrócić uwagę nowej Komisji na następujące kwestie.
Po pierwsze, charakter konkurencji na rynku globalnym uległ zmianie. Europejskie spółki muszą konkurować z podmiotami zagranicznymi, które w pewnych przypadkach otrzymują znaczące wsparcie państwa siedziby, albo z tytułu działania na chronionym rynku wewnętrznym, w niektórych sytuacjach w znacznym wymiarze. Sytuacja ta wymaga dokładnej oceny oraz modernizacji obowiązujących wytycznych Komisji Europejskiej dot. oceny fuzji horyzontalnych i definiowania rynków właściwych, by zapewnić uczciwą i niezakłóconą konkurencję oraz wprowadzić bardziej uzasadnioną i rozsądną elastyczność, by lepiej reagować na interwencje państw trzecich oraz potencjalną konkurencję oraz rozpatrywać, oddzielnie dla każdego przypadku, skuteczność i wykonalność środków zaradczych, w szczególności jeżeli warunki konkurencji mogą ulec zmianie w perspektywie krótkoterminowej, gwarantując uczciwą konkurencję na rynku wewnętrznym.
Tym samym, celem ogólnym jest wyrównanie szans poprzez zwiększenie wydajności i skuteczności narzędzi polityki konkurencji w zwalczaniu potencjalnych nadużyć podmiotów gospodarczych spoza UE na jednolitym rynku, w tym spółek Skarbu Państwa lub spółek otrzymujących dofinansowanie od rządów, i tym samym zwiększenie konkurencyjności europejskiego przemysłu i europejskich łańcuchów wartości, bez jednoczesnego zakłócania konkurencji na właściwych rynkach europejskich, w wyniku czego mogłyby pojawić się negatywne skutki po stronie naszych konsumentów i przedsiębiorstw. Wymaga to przyjęcia niezwykle pragmatycznego podejścia, biorącego pod uwagę możliwe różnice w poziomie odpowiedzialności i przejrzystości realnie możliwego do uzyskania w odniesieniu do zachowań rynkowych spółek europejskich i pozaeuropejskich.
Komisja powinna również w jasny sposób przedstawić interesariuszom efektywność możliwą do osiągnięcia w wyniku fuzji przedsiębiorstw oraz ocenę skutków dla konkurencji w branży podczas ocen fuzji: konkretne wytyczne, które zostaną opracowane w ciągu najbliższych tygodni, mogłyby zwiększyć zakres efektywności brany pod uwagę podczas analizy konkurencyjności.
Dlatego też wzywamy Komisję do przedstawienia poprawionej wersji wytycznych dot. kontroli fuzji przedsiębiorstw w celu wypracowania odpowiednich rozwiązań w zakresie ww. kwestii.
Drugim wyzwaniem dla polityki konkurencji jest pojawienie się w obszarze gospodarki cyfrowej dużych graczy gromadzących dane, którzy mają wielki wpływ na rynek i nadmierną siłę na sąsiednich lub wschodzących rynkach. Sprawą nadrzędną jest adekwatna i bezstronna reakcja, bez zbędnych opóźnień, na krytyczną kwestię pozycji rynkowej spółek i platform cyfrowych w celu uniknięcia nieodwracalnych zniekształceń konkurencji na rynkach cyfrowych poprzez stosowanie środków tymczasowych. Komisja powinna zidentyfikować aktorów systemowych, kierując się obiektywnymi kryteriami, biorąc pod uwagę specyficzne cechy rynków cyfrowych, takie jak pojawianie się platform cyfrowych o pierwszorzędnym znaczeniu dla konkurencji, które należy poddać uważnej ocenie i, jeżeli to sensowne, dopasować je do konkretnych ram regulacyjnych, zgodnie ze zobowiązaniami ciążącymi na tych graczach.
Sugerujemy, by Komisja Europejska priorytetowo traktowała sporządzenie projektów propozycji mających na celu wdrożenie ram definiujących i regulujących „platformy cyfrowe o pierwszorzędnym znaczeniu dla konkurencji” na poziomie europejskim. Z uwagi na ogromne znaczenie tej kwestii chcielibyśmy podkreślić wagę ambitnego harmonogramu w tym zakresie. W naszej opinii propozycje Komisji powinny zostać ogłoszone do końca drugiego kwartału 2020 r. Dlatego też należy szybko, tj. w ciągu najbliższych tygodni, określić priorytetowe prace zmierzające do realizacji tego celu, które należy wykonać w bliskiej współpracy z państwami członkowskimi.
Po trzecie, europejskie firmy i europejscy przedsiębiorcy muszą mieć dostęp do bardziej przejrzystych informacji nt. rodzajów dozwolonej współpracy między przedsiębiorstwami. Komisja powinna przekazać firmom każdej wielkości odpowiednie wytyczne dot. współpracy, co pozwoli im wzmocnić swoją pozycję na rynkach zagranicznych oraz zwiększy transgraniczne zaangażowanie Europy w globalnych łańcuchach wartości. W tym zakresie wytyczne dot. tworzenia wspólnych przedsięwzięć europejskich w celu wejścia na konkretne rynki mogłyby zapewnić firmom UE, w szczególności MSP i start-upom, jasność – podobnie jak IPCEI w zakresie zasad dot. pomocy państwa.
Po czwarte, Komisja powinna rozszerzyć swoje możliwości w związku z rynkami cyfrowymi oraz wyzwaniami gospodarki cyfrowej. Dlatego też należy zbadać i określić, czy powołanie wyspecjalizowanego organu Komisji albo niezależnego zespołu naukowców byłoby pomocne dla DG COMP i zapewniłoby konieczną wiedzę ekspercką, pozwalając na bardziej holistyczne i wszechstronne podejście do coraz bardziej złożonych wyzwań. Sugerujemy, by zwiększyć rolę Komitetu Doradczego przy kontrolowaniu fuzji przedsiębiorstw, by umożliwić szerszą dyskusję z Państwami Członkowskimi na temat polityki konkurencji. Mógłby on prowadzić niezależne oceny w zakresie zwiększenia efektywności w związku z fuzjami przedsiębiorstw oraz znaczenia gospodarczego środków zaradczych w celu wzmocnienia decyzji Komisji w tym obszarze.
Po piąte, Komisja powinna również zwiększyć poziom wiedzy fachowej w ramach DG COMP, uzyskując pomoc specjalistów z danego sektora należących do innych Dyrekcji Generalnych w celu wypracowania bardziej szczegółowego i wszechstronnego podejścia do rynków, na które wpływają fuzje przedsiębiorstw.
Dlatego też wzywamy Komisję do przyjęcia w ciągu najbliższych kilku tygodni planu roboczego, który będzie zawierał praktyczne propozycje i zasady pozwalające sprostać konkretnym wyzwaniom.
Pani powołanie na stanowisko Wiceprzewodniczącej Wykonawczej odpowiedzialnej za politykę konkurencji wytycza drogę modernizacji polityki konkurencji w celu zapewnienia, że w dalszym ciągu promuje ona prokonsumenckie i prokonkurencyjne innowacje w nowej epoce cyfrowej. Podobnie wierzymy, że Pani zaangażowanie w długoterminową strategię na rzecz przyszłości przemysłu europejskiego doprowadzi do zwiększenia kolegialności w ocenie wyzwań stojących przed przemysłem UE w perspektywie długoletniej dot. ewaluacji zasad konkurencji, zasad kontroli fuzji przedsiębiorstw i zasad pomocy publicznej.
Jesteśmy przekonani, że Komisja dołoży wszelkich starań, by dostosować politykę konkurencji do trendów rynkowych wskazanych powyżej. Wysiłki mające na celu sprostanie tym wyzwaniom będą miały nasze pełne poparcie polityczne.
