W I półroczu krajowe towarzystwa funduszy inwestycyjnych miały 471,7 mln zł zysku netto, o 5,4 proc. mniej niż w ubiegłym roku – wynika z danych Komisji Nadzoru Finansowego. Przychody branży spadły o 9,5 proc., do 1,8 mld zł, a koszty obniżyły się o 11,5 proc., do 1,2 mld zł. W ubiegłym roku według nadzoru TFI miały 910,5 mln zł zysku netto. KNF nie podaje danych dla poszczególnych towarzystw. Sprawozdania finansowe niemal 60 firm działających w tym segmencie rynku finansowego przeanalizował DGP.

Duzi zarobili więcej

Podmioty, do których raportów rocznych mieliśmy dostęp, zarobiły w ub.r. 881,1 mln zł, o 44,1 proc. więcej niż rok wcześniej. Ponad połowa tej kwoty przypadła na trzy towarzystwa o największych przychodach. Liderem – zarówno pod względem skali obrotów, jak i wyniku netto – okazuje się PKO TFI. To firma należąca do największego banku na naszym rynku. Zanotowała jeden z największych przyrostów przychodów wśród dużych TFI. To efekt 40-proc. wzrostu aktywów w zarządzaniu. Według danych firmy Analizy Online w końcu ub.r. fundusze zarządzane przez PKO TFI miały wartość niemal 35,6 mld zł (wzrosły m.in. dzięki przejęciu Gamma TFI – dawniej KBC TFI).
Poprawa zyskowności to jednak w dużej mierze konsekwencja ograniczenia kosztów. Wynagrodzenie za dystrybucję funduszy wypłacone bankowi będącemu właścicielem towarzystwa spadło z 273 mln zł d 110 mln zł. Koszty dystrybucji ogółem wyniosły w ub.r. 121 mln zł. Były o 57 proc. mniejsze niż rok wcześniej.
W Santander TFI koszty działania (w dużych TFI płatności dla sprzedawców funduszy to ich podstawowy składnik) koszty spadły w ub.r. o niemal jedną trzecią. A wydatki na dystrybucję – o 95 proc.
Same towarzystwa tłumaczą to wejściem w życie unijnej dyrektywy MiFID II dotyczącej oferowania instrumentów finansowych. „W związku z implementacją do polskiego porządku prawnego dyrektyw wchodzących w skład MIFID II oraz otrzymanych wytycznych UKNF w tym zakresie, Towarzystwo w roku 2018 nie wypłacało wynagrodzenia za dystrybucję do Santander Bank Polska” – podaje Santander TFI.
W ub.r. aktywa w zarządzaniu krajowych TFI zmniejszyły się według KNF o 2,3 proc., do 372 mld zł. W czerwcu tego roku były już o 5,2 proc. niższe niż rok wcześniej. Wynosiły 378,5 mld zł. To odbicie flauty na krajowej giełdzie. Krótkoterminowo ta dekoniunktura nie miała negatywnego wpływu na wyniki branży. W dłuższym terminie to się jednak zmieni. Ograniczane są bowiem również opłaty za zarządzanie. Już w tym roku może to być maksymalnie 3,5 proc. Od 2022 r. maksymalna stawka będzie mogła wynosić 2 proc.
Wysokim wzrostem zysków może pochwalić się jednak wąska grupa największych graczy. W pierwszej dziesiątce ubiegłoroczna poprawa wyniku przekracza 300 mln zł. W drugiej było już pogorszenie o ponad 40 mln zł. W każdej dziesiątce – również w najlepiej sobie radzącej grupie największych graczy – prawie połowa firm zanotowała wyniki słabsze niż rok wcześniej.

GetBack zaszkodził

Wyniki branży w największym stopniu ciągnęły w dół te podmioty, które mają związki z aferą GetBacku – zarządzały jego funduszami sekurytyzacyjnymi, zawierały z nim umowy czy po prostu miały w swoich funduszach obligacje tej spółki. Altus zarobił o połowę mniej niż rok wcześniej. Lartiq (dawniej Trigon) – o 60 proc. mniej. A w Quercusie pojawiła się strata. Wyjątkiem pod tym względem okazał się Saturn TFI, który w minionym roku miał niemal 4,6 mln zł zysku netto, o kilkaset tysięcy więcej niż rok wcześniej. „Przede wszystkim zwraca uwagę dynamika przyrostu WAN (wartość aktywów netto – red.) niektórych funduszy zarządzanych przez Towarzystwo oraz ciągły wzrost ich ilości. Wiedza zdobyta przy tworzeniu coraz większej ilości funduszy inwestycyjnych zamkniętych z pewnością stanie się jednym z filarów dalszego rozwoju Spółki” – pisał zarząd. Na przeszkodzie stanął nadzór: niedawno odebrał towarzystwu licencję prowadzenie działalności i wlepił 5 mln kary.
Niespełna dwa lata wcześniej w podobny sposób ukarane zostało FinCrea TFI za opisywaną wielokrotnie w DGP aferę W Investments. Efekt: już w 2017 r. firma miała 8,3 mln zł straty. Rok później straciła kolejne 3,7 mln zł. W efekcie ma niemal 8,3 mln zł ujemnych kapitałów własnych.
W sumie stratę w ub.r. wykazało 15 towarzystw – tyle samo, co rok wcześniej. Największą – Templeton Asset Management, który był najmocniej pod kreską również rok wcześniej. W przypadku tego podmiotu zarówno większość przychodów, jak i kosztów przypada na spółki z grupy Franklin Templeton, jednego z największych zarządzających aktywami w skali globalnej.
W zestawieniu wyników polskich TFI nie znalazło się kilka firm, których sprawozdania finansowe do piątku nie były dostępne. To Baltic Capital, BPS, Corum, Harenda, Inventum oraz MS TFI. Ujęliśmy natomiast kilka firm, które w nazwie miały człon „TFI”. W przypadku InValue TFI w maju tego roku właściciel formalnie zdecydował o połączeniu tej spółki z inną. „Na skutek połączenia InValue Investments Sp. z o.o. wstąpi we wszystkie prawa i obowiązki InValue TFI S.A. a InValue TFI S.A. zostanie rozwiązana w dniu zarejestrowania połączenia w KRS” – czytamy w sprawozdaniu z działalności. Tyr TFI informuje w podobnym dokumencie, że wniosek o licencję nadzoru złożyło w wigilię 2014 r., ale jest on wciąż „procedowany”. W przypadku Aegon TFI w październiku ub.r. nastąpiło zawieszenie prac nad wnioskiem. Grupa Aegon jednak będzie obecna w tym segmencie rynku – ma powszechne towarzystwo emerytalne, a w związku z likwidacją otwartych funduszy emerytalnych PTE zostaną przekształcone w TFI.
Największą stratę wykazało Templeton Asset Management
Wyniki TFI w 2018 r.
przychody ogółem koszty działania wynagrodzenia wynik netto fundusze własne
tys. zł roczna zmiana (proc.) tys. zł roczna zmiana (proc.) tys. zł roczna zmiana (proc.) tys. zł roczna zmiana (proc.) tys. zł roczna zmiana (proc.)
PKO TFI 520 997 21,0 202 021 -42,4 34 719 10,7 257 035 298,1 227 222 155,0
Pekao TFI 341 400 0,1 231 256 -4,5 26 045 7,1 88 971 11,3 145 133 6,7
Santander TFI 314 423 0,0 79 468 -65,8 23 439 -2,0 189 921 185,6 208 432 145,2
Altus TFI 237 910 -32,9 179 657 -27,7 8 692 -61,2 39 851 -50,1 116 496 -22,6
TFI PZU 237 134 30,1 132 308 -5,4 37 080 22,7 83 954 168,6 159 655 74,9
NN Investment Partners TFI 177 307 -6,3 125 937 -5,8 21 696 4,1 40 223 -9,3 97 081 -3,4
Union Investment TFI 147 578 5,9 117 918 16,4 30 482 35,8 16 902 -34,2 54 434 -60,9
Lartiq TFI 145 662 -4,0 73 344 -20,1 13 404 -18,0 19 392 -59,7 68 015 -10,3
Investors TFI 141 322 52,9 90 586 40,2 21 466 80,7 40 891 82,7 51 040 56,2
Noble Funds TFI 131 549 -11,8 100 349 -12,4 12 375 -24,4 25 230 -8,7 48 023 17,5
Millennium TFI 88 466 -4,8 70 923 -4,1 5 683 1,6 14 070 -7,9 27 822 -4,2
Quercus TFI 86 429 -28,0 60 051 -23,0 8 704 -7,5 -10 194 X 42 023 -19,5
Aviva Investors Poland TFI 82 921 -15,9 58 965 -5,7 14 594 0,0 19 252 -33,8 37 453 -20,8
PFR TFI 73 852 20,0 76 473 16,9 8 252 18,3 -2 782 -13,9 24 842 41,0
Eques Investment TFI 70 188 36,4 60 717 36,3 7 385 19,2 6 708 42,4 17 053 64,8
Agiofunds TFI 69 293 1,3 64 564 4,5 4 020 0,0 3 506 -33,1 19 900 -4,0
Saturn TFI 63 576 15,3 57 636 14,8 3 508 82,1 4 560 22,5 12 837 55,1
Go TFI 58 252 434,1 54 431 557,2 654 34,3 3 010 46,9 15 023 25,1
Rockbridge TFI 56 451 -1,4 42 991 -22,7 6 016 -55,8 12 301 668,9 57 263 27,4
Best TFI 55 104 16,1 54 810 17,1 2 675 38,6 -862 X 25 302 -3,3
Kruk TFI 54 834 15,9 53 369 12,3 954 37,8 1 166 X 20 321 6,1
MCI Capital 52 051 9,2 51 712 12,3 1 642 -60,0 274 -82,1 5 176 174,6
Forum TFI 46 035 -42,9 30 051 -57,4 4 791 28,8 12 528 82,8 34 333 57,5
Copernicus Capital TFI 45 174 11,2 45 513 21,3 6 442 28,7 -3 288 29,6 15 204 -17,8
Esaliens TFI 42 136 -34,2 29 962 -39,8 7 461 -3,1 9 483 -16,6 27 718 -6,4
Ipopema TFI 41 645 30,5 39 954 50,0 12 525 5,6 979 5,8 23 658 3,6
TFI Allianz Polska 40 663 -4,9 29 210 -6,7 8 165 1,7 9 161 -0,1 31 240 -3,0
BNP Paribas TFI 36 238 32,1 30 531 35,6 6 050 -4,2 2 622 -7,1 12 961 2,9
Intrum Justitia TFI 33 977 45,0 32 735 42,7 2 119 8,9 981 137,0 10 651 10,1
MetLife TFI 28 634 -4,6 22 199 0,7 3 906 -6,9 4 881 -21,1 46 874 10,1
Opera TFI 20 009 -26,6 13 510 -12,6 4 494 -4,6 3 135 -62,4 76 878 4,3
AXA TFI 18 476 5,9 12 073 11,3 5 632 7,8 5 013 -4,8 30 953 56,3
Templeton Asset Management (Poland) TFI 17 955 11,2 30 516 -3,4 6 651 -3,0 -12 592 -19,2 13 176 -25,8
Amundi TFI 12 756 -2,8 19 714 -8,5 7 110 -4,2 -7 105 -16,4 9 650 -42,4
Alior TFI 12 480 -33,9 12 925 -28,9 3 614 15,4 -457 X 3 818 -10,7
TFI Capital Partners 11 838 76,2 11 315 91,4 9 345 411,6 413 -36,2 3 034 15,7
TFI Agro 11 392 10,1 5 035 11,2 2 261 3,9 4 735 1,0 17 078 11,3
Energia TFI 11 329 15 470,5 10 403 222,2 6 619 534,2 713 X 22 396 3,3
Skanska TFI 10 470 123,0 9 084 47,0 4 102 31,9 1 091 X 3 639 135,1
Riviera TFI 9 823 414,8 10 026 227,4 2 257 153,6 -186 -80,3 2 570 -6,8
Opoka TFI 8 375 -37,0 8 034 -33,9 2 569 -39,6 233 -68,2 3 136 8,0
Caspar TFI 7 549 50,9 7 380 54,1 1 191 29,9 152 -29,3 1 582 70,3
Insignis TFI 6 779 11,1 2 792 21,1 1 906 25,1 3 235 5,3 4 822 9,3
Superfund TFI 6 193 -0,5 5 876 -8,3 1 329 8,1 241 X 3 874 6,6
MM Prime TFI 5 551 27,0 6 932 22,3 1 121 -8,9 -1 388 5,4 2 449 -36,2
Mebis TFI 5 436 37,9 5 178 35,5 275 2,0 225 122,5 2 698 9,1
Origin TFI 4 973 19,6 5 926 3,5 2 348 1,0 -932 -44,4 1 805 17,5
Fundusze Inwestycji Polskich TFI 3 453 82,6 3 379 100,0 2 631 121,7 62 -61,8 1 416 4,6
KGHM TFI 3 112 -49,3 6 227 8,3 3 666 -8,5 -2 548 X 1 929 -56,9
TFI BDM 2 803 -20,5 3 009 -10,6 648 66,7 -208 X 1 400 -14,1
Provide TFI 2 288 -39,1 2 292 -36,4 217 -17,0 -4 X 1 401 -0,3
IB TFI 2 056 5,3 1 937 3,5 918 -6,2 93 51,4 2 738 61,5
Mount TFI 1 796 28,6 3 743 159,5 1 739 96,8 -1 949 3 361,7 1 115 67,8
Ostoja TFI 1 039 -4,1 975 4,3 506 4,5 22 -79,9 1 540 1,4
Amathus TFI 849 33,4 730 13,5 216 -12,9 99 X 1 737 6,0
Aegon TFI 243 177,6 1 894 1 562,2 1 254 2 837,3 -1 702 6 696,5 16 273 -9,5
Tyr TFI 47 6,2 40 374,9 X 10 -65,7 1 981 104,0
InValue TFI 27 97,4 12 -16,5 X 12 X 1 424 0,8
Źródło: sprawozdania towarzystw