Subskrybuj nas na Youtube
W zestawieniach dotyczących gospodarki i warunków życia w ostatnich latach przestaliśmy się poprawiać. Wyraźnie spadliśmy w zestawieniach uwzględniających politykę.
Bank Światowy przedstawił w minionym tygodniu najnowszy ranking łatwości prowadzenia biznesu. Polska znalazła się w nim 33. miejscu na świecie. Rok wcześniej była jeszcze pod koniec trzeciej dziesiątki. Pogorszenie naszej pozycji w zestawieniu Doing Business tylko w niewielkim stopniu wynikało ze słabszych ocen warunków działalności gospodarczej w naszym kraju. Głównie był to efekt tego, że kilka krajów, które rok wcześniej były za nami, wprowadziło reformy skutkujące poprawą sytuacji przedsiębiorców i dzięki temu zdołało nas przeskoczyć.
Niedostrzeżone ułatwienia
– Bank Światowy, przygotowując ranking Doing Business, obniżył Polsce noty głównie ze względu na regulacje, których wprowadzenie było konieczne, żeby uszczelnić system podatkowy i zlikwidować lukę w podatku VAT – skomentowała Jadwiga Emilewicz, minister przedsiębiorczości i technologii. – Polski rząd w ostatnim czasie wprowadził setki ułatwień i przywilejów dla biznesu. Są to m.in.: ulga na B+R (badania i rozwój – red.), reforma specjalnych stref ekonomicznych, 100 zmian dla firm, Konstytucja biznesu, mały ZUS oraz obniżenie podatku CIT dla najmniejszych firm. W przygotowaniach są kolejne proprzedsiębiorcze zmiany – wskazała Emilewicz.
Doing Business to cykliczne opracowanie, które bierze pod uwagę wszystkie aspekty prowadzenia biznesu: od jego zakładania przez wybór miejsca działalności, dostęp do finansowania, płacenie podatków, dochodzenie praw umownych aż po procedurę upadłościową. Nie obejmuje natomiast regulacji dotyczących rynku pracy. W każdym przypadku badany jest dystans do najlepszego kraju w danej dziedzinie. W najnowszym raporcie wzięto pod uwagę zmiany w regulacjach wprowadzone pomiędzy czerwcem 2017 i majem 2018 r.
W odniesieniu do naszego kraju jako pozytywny czynnik eksperci Banku Światowego wymieniają losowe przydzielanie spraw sędziom. Prócz nas losowy przydział spraw wprowadziły ostatnio Gruzja i Madagaskar. Na minus zaliczono nam natomiast kwestie podatkowe: obowiązek comiesięcznego (w miejsce kwartalnego) składania deklaracji VAT przez duże firmy, wydłużenie listy towarów objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia VAT oraz rozszerzenie grona firm objętych obowiązkiem składania jednolitego pliku kontrolnego.
Awans w rozwoju
Ale Doing Business to niejedyny międzynarodowy ranking, w którym pozycja naszego kraju się obniżyła. Żeby prześledzić zmiany oceny naszego kraju, DGP porównał wyniki dziesięciu takich zestawień: po połowie tych dotyczących warunków prowadzenia działalności gospodarczej i życia oraz tych związanych z polityką i swobodami obywatelskimi. Wzięliśmy pod uwagę podsumowania publikowane w ciągu ostatniego roku i zestawiliśmy ich wyniki z latami poprzednimi. Wynik: gorsza pozycja naszego kraju. W przypadku rankingów gospodarczych tylko nieznacznie. Bardziej widoczne jest to w zestawieniach dotyczących życia politycznego.
Na obniżkę w odniesieniu do gospodarki największy wpływ miało najnowsze zestawienie Banku Światowego. Chociaż nota Polski w indeksie wolności gospodarczej amerykańskiej Heritage Foundation nie zmieniła się, to nasza pozycja minimalnie się obniżyła. Jednocześnie minimalnie awansowaliśmy w Human Development Indeks UNDP – Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju. Ostatni raport na ten temat ukazał się na początku 2017 r., niedawno opublikowano jednak aktualizację. Wynika z niej, że Polska awansowała na 33. miejsce. To głównie efekt wyższego dochodu narodowego w przeliczeniu na statystycznego mieszkańca. Poprawił się też nasz wynik w „prosperity index” Instytutu Legatum.
W przypadku wskaźników politycznych największa obniżka noty dotyczyła indeksu wolności Freedom House (opublikowanego na początku br.). Polska została w nim skrytykowana, podobnie jak Węgry, za wykorzenianie instytucji demokratycznych i ograniczanie krytyki ze strony opozycji. „Polska partia rządząca dążyła również do tego, aby zapewnić polityczną kontrolę nad sądownictwem, przyjmując ustawy, które będą miały wpływ na Sąd Najwyższy, sądy lokalne i radę odpowiedzialną za wyznaczanie sędziów” – napisał Michael J. Abramowitz, szef FH. Obniżka noty dotyczyła również indeksu postrzegania korupcji Transparency International czy „indeksu pokoju” australijskiego Instytutu na rzecz Gospodarki i Pokoju. W tym przypadku również zdecydowała ocena napięcia politycznego, choć równocześnie wyżej punktowano stabilność polityczną. Ogólny wynik w „indeksie pokoju” był nieco gorszy niż rok wcześniej, mimo to w rankingu przesunęliśmy się o jedno miejsce w górę. Minimalna w porównaniu z poprzednim zestawieniem była obniżka noty wolności prasy. Mimo to w tym rankingu organizacji Reporterzy bez Granic Polska przesunęła się o cztery miejsca w dół. ©℗
Polska spadła w zestawieniu Doing Business o kilka miejsc
Co bierzemy pod uwagę
W zestawieniu uwzględniliśmy następujące rankingi: Doing Business Banku Światowego, indeks demokracji Economist Intelligence Unit, indeks dobrobytu Instytutu Legatum, indeks konkurencyjności gospodarek WEF, indeks pokoju Instytutu na rzecz Ekonomii i Pokoju, indeks postrzegania korupcji Transparency International, Indeks Rozwoju Ludzkiego UNDP, indeks wolności Freedom House, indeks wolności gospodarczej Heritage Fundation oraz indeks wolności prasy Reporterów bez Granic.
Nie wszystkie miały już tegoroczną edycję (w takiej sytuacji wykorzystywaliśmy najnowsze dostępne dane). Nawet te, które były publikowane w tym roku, w pewnej mierze opierają się na danych sprzed roku–dwóch.
Dla sporządzenia ogólnych wskaźników pozycji Polski w rankingach w niektórych przypadkach konieczne było przekształcenie oryginalnych wyników w taki sposób, by mieściły się one w skali od zera do 100. Większość tego typu zestawień opiera się na zasadzie „równania do najlepszego” – kraj najwyżej oceniany w danej kategorii otrzymuje 100 punktów, wyniki kolejnych odzwierciedlają ich dystans do najlepszego. Ponieważ tego typu zestawienia biorą zwykle pod uwagę wiele składowych, nawet najwyżej sklasyfikowane kraje nie zdobywają całej puli punktów.
Waga każdego rankingu w naszym zestawieniu jest taka sama. Nie oznacza to, że każdy aspekt życia gospodarczego czy politycznego ma takie samo znaczenie. Niektóre kategorie w poszczególnych rankingach powtarzają się (raz częściej, innym razem rzadziej). Zdarza się, że jedne rankingi wprost wykorzystują elementy innych (np. ranking konkurencyjności gospodarek Światowego Forum Ekonomicznego bierze pod uwagę jeden z „filarów” zestawienia Instytutu Legatum).
