Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, której jestem udziałowcem, ma coraz gorsze wyniki finansowe. Pozostali wspólnicy bagatelizują problem. Jedynym rozsądnym rozwiązaniem wydaje się zbadanie sytuacji spółki przez niezależnego audytora. Niestety, obawiam się, że nie zgodzą się na to wspólnicy. Co mogę zrobić, aby do takiej kontroli doszło? W jaki sposób spółka może pokrzyżować moje plany?
Każdy wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: sp. z o.o.) ma prawo do jej indywidualnej kontroli. Co więcej, ma prawo zgłoszenia sądowi rejestrowemu (tj. sądowi rejonowemu – sądowi gospodarczemu właściwemu ze względu na siedzibę sp. z o.o.) żądania wyznaczenia firmy audytorskiej w celu zbadania rachunkowości oraz działalności spółki. Przy czym komentowany wniosek musi pochodzić od udziałowca lub udziałowców reprezentujących minimum 1/10 kapitału zakładowego. Istotne jest, że opisane uprawnienie przysługuje wspólnikom także wówczas, gdy wyłączone jest prawo indywidualnej kontroli. Ponadto jest ono niezależne od tego, czy w spółce ustanowiono radę nadzorczą albo/i komisję rewizyjną czy też nie. Warto także dodać, że KRS nie może wyznaczyć firmy audytorskiej (biegłego rewidenta) z urzędu.
Rezygnacja z funkcji prezesa niewypłacalnej spółki nie zwalnia z odpowiedzialności
Rezygnacja z funkcji prezesa niewypłacalnej spółki nie zwalnia z odpowiedzialności

Zobacz również
Rozpatrzenie wniosku
Postępowanie toczy się w trybie nieprocesowym, a od wniosku uiszcza się opłatę stałą w kwocie 300 zł [patrz wzór nr 1 – wniosek o wyznaczenie firmy audytorskiej – biegłego rewidenta]. Przed wydaniem postanowienia sąd rejestrowy wzywa zarząd spółki do złożenia stosownego oświadczenia [wzór nr 2 – oświadczenie zarządu]. Jeżeli będzie ono zawierało dostateczne wyjaśnienie, dlaczego nie wyznaczono firmy audytorskiej, taki podmiot (biegły rewident) nie zostanie wskazany. Żądanie udziałowca bądź udziałowców nie jest bowiem wiążące.
Obowiązki podmiotu
Wszystkie organy sp. z o.o., tj. – w rozumieniu art. 224 k.s.h. – osoby tworzące zarząd, radę nadzorczą albo/i komisję rewizyjną (a nadto likwidator i kurator, bo są jej ustawowymi przedstawicielami), mają obowiązek pomóc biegłemu rewidentowi. W tym celu są one zobowiązane w szczególności do: udzielania żądanych wyjaśnień, zezwolenia na przeglądanie ksiąg i dokumentów, badanie stanu kasy oraz dokonanie inwentaryzacji składników aktywów i pasywów spółki. Katalog owych czynności nie jest zamknięty. Powyższy oblig nie odnosi się jednak do wspólników i pracowników sp. z o.o., co oznacza, że biegły rewident nie może wydawać wiążących poleceń bezpośrednio zatrudnionym w spółce bez odpowiedniego upoważnienia ze strony zarządu.
Sankcje
Odmowa wyjaśnień lub niedopuszczenie tego biegłego do pełnienia zadań zagrożone jest grzywną do 20 tys. zł, którą nakłada KRS. Niezależnie od tego członkowie zarządu, rady nadzorczej albo komisji rewizyjnej (ewentualnie likwidatorzy) mogą być pociągnięci – za to zachowanie do odpowiedzialności odszkodowawczej. Osoby dotknięte ową sankcją muszą zaś całkowicie wyrównać uszczerbek, który zaistniał w sferze majątkowej sp. z o.o. Konieczne więc będzie naprawienie realnie wyrządzonej szkody, jak i zrekompensowanie utraconych korzyści, tj. tych, których spółka nie uzyskała z powodu zawinionego działania osoby odpowiedzialnej. Wyeksponować należy, iż podstawą ww. odpowiedzialności jest wykazanie winy członka ww. organu (ewentualnie likwidatora) oraz istnienia normalnego związku przyczynowego między jego zachowaniem (czyli działaniami albo zaniechaniami przy czynnościach biegłych rewidentów) a szkodą.
Jeden ze wspólników uprawniony do eksmitowania niechcianego lokatora
Jeden ze wspólników uprawniony do eksmitowania niechcianego lokatora

Zobacz również
Postępowanie po audycie
Opinię na temat rachunkowości oraz działalności spółki biegły rewident przedstawia w sprawozdaniu, które składa sądowi rejestrowemu. Ten zaś przesyła jego odpis wnioskodawcy, a nadto zarządowi i radzie nadzorczej albo komisji rewizyjnej (względnie likwidatorowi bądź kuratorowi). Musi być ono odczytane w całości na najbliższym zgromadzeniu wspólników – bez względu na to, czy jest ono zwyczajne, czy też nadzwyczajne). Oznacza to, że nie można wspólników zaznajomić z treścią sprawozdania jedynie poprzez rozesłanie jego tekstu (oczywiście tekst można rozesłać, ale i tak trzeba będzie odczytać sprawozdanie na najbliższym zebraniu udziałowców).
W sytuacji zaś, w której zawartość pisma wskazuje zagrożenia dla dalszego funkcjonowania sp. z o.o., jego organy powinny niezwłocznie (najlepiej już w trakcie zgromadzenia albo bezpośrednio po jego odbyciu) podjąć działania zmierzające do ich usunięcia, np. odwołać zarząd czy zmniejszyć koszty działalności chociażby poprzez redukcję zatrudnienia.
Koszty
Wynagrodzenie biegłego rewidenta określa KRS. Koszty badania rachunkowości oraz działalności spółki ponosi zaś wnioskodawca. Przy czym sąd może domagać się wpłacenia zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego, którą również uiszcza ten, kto domaga się jego wyznaczenia. Gdy zaś sprawozdanie udowodni nadużycie, niekorzystne dla spółki działanie lub rażące naruszenie prawa bądź umowy sp. z o.o., domagający się badania ma w stosunku do niej roszczenie regresowe, tzn. przysługuje mu wobec spółki roszczenie o zwrot kosztów tego badania, w tym – ewentualnej zaliczki. Na postanowienie sądu rejestrowego, którego przedmiotem jest wynagrodzenie biegłego, przysługuje zażalenie.
Reasumując: zarząd sp. z o.o., który nie zagada się z omawianym wnioskiem, powinien sprawdzić, czy wnioskodawca posiadał legitymację do wystąpienia z nim, tzn. czy jest udziałowcem spółki i czy prezentuje wymagany próg jej kapitału zakładowego albo/oraz czy faktycznie audytor nie został wyznaczony.
WAŻNEPrawo złożenia wniosku o wyznaczenie firmy audytorskiej w celu zbadania rachunkowości i działalności spółki z o.o. nie przysługuje jej wierzycielom.

wzór 1. wniosek o wyznaczenie firmy audytorskiej

Płock, 30 kwietnia 2018 r.
Do
Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie
XIV Wydział Gospodarczy KRS
ul. Czerniakowska 100, 00–454 Warszawa
Wnioskodawca: Karina Iksińska (PESEL: 83041600222)
zam. ul. Dolna 3, 09–400 Płock
wspólnik Y sp. z o.o. z/s w Płocku (Nr KRS: 0000066666)
ul. Melonowa 2, 09–400 Płock;Uczestnik: Y sp. z o.o. z/s w Płockuul. Melonowa 2, 09–400 Płock,
repr. przez Roksanę Nowak – Prezesa Zarządu
opłata stała 300 zł




Wniosek o wyznaczenie firmy audytorskiej – biegłego rewidenta
Działając jako wspólnik spółki Y sp. z o.o. z siedzibą w Płocku, reprezentujący 1/10 kapitału zakładowego tejże spółki, na podstawie art. 223 k.s.h., niniejszym wnoszę o:

1) wyznaczenie firmy audytorskiej – biegłego rewidenta w celu zbadania rachunkowości oraz działalności spółki Y sp. z o.o. z siedzibą w Płocku, ul. Melonowa 2, 09-400 Płock, wpisanej do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie XIV Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000066666 – w 2017 r.,
2) zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.Nadto wnoszę o:dopuszczenie, a następnie przeprowadzenie dowodu z n/w dokumentów:
– umowa sp. z o.o. z dnia 15 kwietnia 2015 r. – na okoliczność ustalenia, iż wnioskodawczyni jest wspólnikiem spółki Y sp. z o.o. z/s w Płocku uprawnionym do wystąpienia z przedmiotowym wnioskiem, a nadto na okoliczność ustalenia, iż zarząd ww. spółki zobowiązany był podjąć uchwałę ws. wyznaczenia biegłego rewidenta celem zbadania rachunkowości oraz działalności tejże spółki w 2017 r. w terminie do 31 marca r.;– pismo z 3 kwietnia 2018 r. wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru – na okoliczność ustalenia, iż wnioskodawczyni z uwagi na zaniechanie podjęcia przez zarząd ww. spółki do 31 marca 2018 r. uchwały ws. wyznaczenia biegłego rewidenta celem zbadania rachunkowości oraz działalności tejże spółki w 2017 r., zakreśliła zarządowi 7-dniowy termin od daty odbioru niniejszego pisma, na powzięcie ww. uchwały, zaś pismo to nadane 3 kwietnia 2018 r. wpłynęło do siedziby spółki 4 kwietnia 2018 r.



Uzasadnienie
Wnioskodawczyni jest wspólnikiem spółki Y sp. z o.o. z/s w Płocku. Reprezentuje ona 1/10 kapitału zakładowego tejże spółki. W świetle art. 223 k.s.h. posiada ona zatem legitymację czynną do wystąpienia z niniejszym wnioskiem. Dowód: umowa sp. z o.o. z 15 kwietnia 2015 r.
Zarząd nie podjął uchwały w/s wyznaczenia biegłego rewidenta celem zbadania rachunkowości oraz działalności w/w spółki w 2017 r. Taki oblig zaś wynika z par. 15 ust. 1 umowy spółki z 15 kwietnia 2015r., w świetle którego zarząd zobowiązany jest do powzięcia przedmiotowej uchwały w celu zbadania rachunkowości oraz działalności spółki za każdy rok obrotowy jej działalności. Cytowana uchwała natomiast, zgodnie z par. 15 ust. 2 umowy spółki, powinna być podjęta do końca marca następnego roku za poprzedni rok obrotowy, czyli za 2017 r. – do 31 marca 2018 r. Dowód: umowa sp. z o.o. z 15 kwietnia 2015 r.
Zarząd spółki zaniechał jednak powzięcia tejże uchwały w zakreślonym – w § 15 ust. 2 kontraktu podmiotu – czasie. Pismem z 3 kwietnia 2018 r. wnioskodawczyni wystąpiła więc do zarządu spółki o podjęcie w terminie 7 dni od daty odbioru niniejszego pisma o podjęcie ww. uchwały. Pozostało ono jednak bez jakiejkolwiek reakcji zarządu spółki.
Dowód: pismo z 3 kwietnia 2018 r. wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru.
Wniosek, jako uzasadniony, zasługuje zatem na uwzględnienie.W załączeniu:– odpis wniosku,
– dowód uiszczenia opłaty sądowej od wniosku,
– dokumenty z poz. „Dowód”.





...............................
(Karina Iksińska)

wzór 2. jak się bronić – oświadczenie zarządu

Płock, 21 maja 2018 r.
Do
Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie
XIV Wydział Gospodarczy KRS
ul. Czerniakowska 100, 00–454 Warszawa
Wnioskodawca: Karina Iksińska (PESEL: 83041600222)
zam. ul. Dolna 3, 09–400 Płock
wspólnik Y sp. z o.o. z/s w Płocku (Nr KRS: 0000066666)
ul. Melonowa 2, 09-400 Płock;Uczestnik: Y sp. z o.o. z/s w Płockuul. Melonowa 2, 09-400 Płock
repr. przez Roksanę Nowak – Prezesa ZarząduSygn. akt WA.XIV NS-REJ.000/18Działając w imieniu spółki Y sp. z o.o. z/s w Płocku niniejszym oświadczam, iż w dniu 22 marca 2018 r. Zarząd ww. spółki podjął uchwałę nr 11/2018 ws. wyznaczenia biegłego rewidenta (spółki KOSZTORYS sp. z o.o. z/s w Płocku) w celu zbadania rachunkowości oraz działalności spółki Y sp. z o.o. za 2017 r. Zarząd otrzymał opinię tego rewidenta 2 maja 2018 r. i w tej samej dacie Zarząd przesłał do tutejszego Sądu sprawozdanie finansowe ww. spółki wraz z opinią tego rewidenta. Do dnia złożenia przedmiotowego oświadczenia wniosek spółki nie został jednak rozpatrzony.
Z tych względów wniosek jest bezzasadny.




…..............................................
(Roksana Nowak
– Prezes Zarządu Y sp. z o.o.)

Podstawa prawna
Art. 212 par. 1, art. 223–226 oraz 594 par. 1 pkt 4 i par. 3–4 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1577 ze zm.).
Art. 361 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025) w zw. z art. 2 k.s.h.
Art. 6942 w zw. z art. 6941 par. 2 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 155 ze zm.).
Art. 59 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 300).