Nowela ustawy antytytoniowej: Za sprzedaż wyrobów tytoniowych wbrew zakazom grzywna do 200 tys. zł.

Projekt nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych dostosowuje przepisy do decyzji wykonawczych Komisji UE i tzw. dyrektywy tytoniowej.

W projekcie doprecyzowano kompetencje inspektora ds. substancji chemicznych w zakresie analizy dokumentacji przedkładanej przez producentów i importerów wyrobów tytoniowych i e-papierosów. Inspektor będzie mógł wydać decyzję wskazującą, że dokumentacja wyrobu tytoniowego zawiera dane świadczące o jego niezgodności z przepisami. Będzie mógł także wszcząć postępowanie. "Zakończenie postępowania będzie następowało w drodze decyzji, co w sposób wystarczający zabezpieczy interesy przedsiębiorców, zapewniając im aktywny udział w postępowaniu" - czytamy w uzasadnieniu.

Za sprzedaż lub wprowadzenie do obrotu wyrobów tytoniowych, e-papierosów albo pojemników zapasowych wbrew decyzji inspektora przewidziano sankcje - do 200 tys. zł grzywny, ograniczenie wolności lub obie te kary łącznie.

W projekcie określono zakres informacji, które - zgodnie z decyzjami Komisji Europejskiej - nie są uznane za tajemnicę handlową lub za inne informacje poufne. Projekt przewiduje, że dane, które mogłyby ujawniać składniki stosowane w małych ilościach, powinny być traktowane jako poufne.

"Możliwość publikacji niektórych danych uzyskanych przez Inspektora od producentów i importerów wynika z potrzeby zapewnienia jak największej przejrzystości informacji o wyrobach dla ogółu społeczeństwa oraz dostępu do wiedzy na temat negatywnych skutków używania wyrobów tytoniowych i papierosów elektronicznych. Uzasadnione oczekiwanie przez konsumentów dostępu do odpowiednich informacji dotyczących zawartości wyrobów, których zamierzają używać, należy wyważyć względem interesów producentów i importerów polegających na ochronie receptur ich wyrobów" - czytamy w uzasadnieniu.

Zmiany dotyczą także sposobu pobierania próbek papierosów - zgodnie z propozycją będą je mogły pobierać organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Obecnie w miejscu produkcji próbki pobierają sami producenci i następnie wysyłają je do laboratorium Oddziału Laboratoryjnego ds. Krajowej Kontroli Substancji Szkodliwych w Wyrobach Tytoniowych przy Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Łodzi. To w tym laboratorium próbki są poddawane analizie, a wyniki badań są przesyłane inspektorowi (za nieprzekazanie i nieumożliwienie pobrania próbek papierosów przewidziano sankcje - administracyjną karę od 1 tys. do 100 tys. zł).

Projekt zakłada też wprowadzenie norm regulujących wielkość opakowań papierosów. Jak określono, opakowanie będzie miało nie mniej niż 68 mm wysokości, 20 mm głębokości i 52 mm szerokości. Mniejszą głębokość - minimum 16 mm - będą mogły mieć opakowania w formie pudełka z uchylnym wieczkiem w stylu papierośnicy.

Projekt dostosowuje także przepisy do decyzji wykonawczych Komisji Europejskiej, dotyczących m.in. systemu śledzenia ruchu i pochodzenia wyrobów tytoniowych.

Tzw. dyrektywa tytoniowa przewiduje m.in. zakaz od 2020 r. sprzedaży wyrobów tytoniowych zawierających tzw. aromat charakterystyczny (w tym papierosów mentolowych) oraz ujednolicenie opakowań i etykietowania wyrobów tytoniowych. W 2016 r. Trybunał Sprawiedliwości UE w Luksemburgu odrzucił skargę Polski, która wskazywała m.in. że całkowity zakaz wprowadzania do obrotu papierosów mentolowych pociągnie za sobą spore konsekwencje gospodarcze dla kraju.

Pierwotny projekt dyrektywy tytoniowej, zaproponowany przez Komisję Europejską, przewidywał także wprowadzenie zakazu sprzedaży cienkich papierosów (slim), co zostało jednak odrzucone przez kraje Unii i PE. Projektowana ustawa także nie zakazuje sprzedaży papierosów typu slim.

Z danych Ministerstwa Rozwoju wynika, że rocznie w Polsce sprzedawanych jest 550-600 mln paczek papierosów slim. Szacuje się, że ewentualny zakaz ich sprzedaży spowodowałby roczne straty dla budżetu państwa (podatek VAT i podatek akcyzowy) od 6 do 6,5 mld zł, a dla sektora handlowego (detaliści i hurtownicy) 500-600 mln zł.

Zdaniem MZ nowe przepisy nie wpłyną znacząco na rynek pracy. W przemyśle tytoniowym zatrudnionych jest ponad 60 tys. osób (plantatorzy i pracownicy produkcji i przetwórstwa), kolejne 400 tys. pracuje w ponad 100 tys. punktów detalicznych i hurtowniach zajmujących się obrotem wyrobami tytoniowymi.

W Polsce produkuje się około 150 mld papierosów i 35 tys. ton tytoniu w ciągu roku; dwie trzecie papierosów trafia na rynki zagraniczne. Branża tytoniowa dostarcza budżetowi około 23 mld zł rocznie (akcyza i VAT).