Prokuratorzy mają żądać najostrzejszych kar dla sprawców poważnych oszustw i nadużyć finansowych, w których jest wielu poszkodowanych.
Regułą powinno być wnioskowanie o karę pozbawienia wolności bez warunkowego jej zawieszenia – takie polecenie na piśmie otrzymali w tym tygodniu szeregowi śledczy od prokuratora krajowego Bogdana Święczkowskiego.
Nowe wytyczne dotyczące składania wniosków o wymiar sankcji w założeniu są kolejnym świadectwem nacisku, jakie kierownictwo prokuratury kładzie na problematykę zwalczania szeroko pojętej przestępczości gospodarczej, a także przestępczości finansowo-skarbowej. Czyny największego kalibru, których dotyczą wytyczne, to zwłaszcza oszustwo (art. 286 kodeksu karnego), wyrządzenie szkody w obrocie gospodarczym (art. 296 k.k.), przywłaszczenie (art. 284 k.k.) i pranie pieniędzy (art. 299 k.k.). „Stanowisko prokuratury winna cechować surowość, adekwatna do skutków, jakie nie tylko wobec Skarbu Państwa, ale również poszczególnych obywateli, wywołują powyższe przestępstwa” – napisano w dokumencie.
Zgodnie z instrukcją PK naczelną zasadą ma się stać wnioskowanie o kary bezwzględnego więzienia – tym wyższe, im bardziej na nielegalnym procederze ucierpiał finansowo Skarb Państwa. W praktyce oznacza to, że w przypadku przestępstwa na szkodę, której wartość przekracza 200 tys. zł (czyli tzw. znaczną szkodę majątkową) prokurator powinien domagać się trzech lat więzienia.
Z kolei dla przestępcy, który jest sprawcą szkody o wartości przekraczającej 1 mln zł (czyli tzw. szkody w wielkich rozmiarach) śledczy mają żądać pięciu lat pozbawienia wolności. Siedem lat więzienia ma co do zasady grozić delikwentowi, który wyrządził szkodę o wartości przewyższającej 5 mln zł. Natomiast w przypadku przestępstw na szkodę przekraczającą 10 mln zł zagrożenie karą dla sprawcy ma wynosić 10 lat pozbawienia wolności.
W swoim poleceniu Święczkowski zaznacza, że odstępstwa od wytycznych dotyczących zasad ustalania wymiaru sankcji są dopuszczalne w ograniczonej liczbie sytuacji. Chodzi przede wszystkim o przypadki konsensualnych form określania kary oraz jej nadzwyczajnego złagodzenia. Co więcej, decyzja prokuratora o zastosowaniu wyjątku od ogólnych wytycznych ma iść w parze z naprawieniem szkody bądź uiszczeniem uszczuplonej należności publicznoprawnej (w co najmniej znacznej części) i to jeszcze przed zakończeniem postępowania sądowego.
Najnowsze zalecenia PK dotyczące przestępczości gospodarczej stanowią dopełnienie wydanych pół roku temu wytycznych na temat prowadzenia w sprawie wyłudzeń VAT-owskich. Przewidują one m.in., że jeżeli sprawca przestępstwa osiągnął korzyść powyżej 200 tys. zł, śledczy powinni każdorazowo rozważyć, czy np. nie wystąpić do sądu o przepadek przedsiębiorstwa lub jego równowartości, a także analizować, czy nie warto ubiegać się o nakaz powstrzymania się od prowadzenia określonej działalności.