Polski biznes na ścieżce transformacji energetycznej. Wsparcie i praktyczne informacje

Transformacja energetyczna przemysłu staje się jednym z kluczowych wyzwań gospodarczych Europy – podkreślił na wstępie w swoim wystąpieniu Marcin Dusiło, kierownik projektu transformacji przemysłu w Forum Energii. Jak pokazują choćby analizy Climate Change Committee, organu doradczego brytyjskiego rządu w sprawach polityki klimatycznej, bezpośrednia elektryfikacja procesów przemysłowych jest najefektywniejszą metodą redukcji emisji gazów cieplarnianych w większości sektorów.

– Z dwudziestu jeden branż przetwórstwa przemysłowego aż siedemnaście można dziś w pełni zelektryfikować przy użyciu dostępnych technologii – mówił Marcin Dusiło, dodając, że urządzenia takie jak pompy ciepła, piece indukcyjne czy elektryczne suszarnie pozwalają ograniczyć zużycie paliw kopalnych szybciej i taniej niż technologie oparte na wodorze.

Polska należy do najbardziej uprzemysłowionych krajów Unii Europejskiej. Przemysł odpowiada za 23 proc. krajowego PKB – więcej niż w Niemczech – i zatrudnia miliony pracowników. Jednocześnie według danych Forum Energii, energochłonność polskiego przetwórstwa jest o 28 proc. wyższa niż w Niemczech, a węglochłonność – pięciokrotnie wyższa niż średnia unijna. W efekcie ślad węglowy polskich produktów jest jednym z najwyższych w Europie. Marcin Dusiło zwracał uwagę, że wysoki ślad węglowy zaczyna mieć konkretne znaczenie ekonomiczne, wpływa bowiem na dostęp do rynków i wysokość dopłat.

mBank wspiera firmy w procesach zmian

Anna Zdyb, ekspertka ds. ESG i zrównoważonych finansów w mBanku, podkreśliła podczas prezentacji, że bank widzi swoją rolę w aktywnym wspieraniu zrównoważonej i gospodarczej transformacji Polski.

– Dostrzegamy potrzebę zmian w przemyśle i chcemy w tej transformacji uczestniczyć – mówiła, podkreślając, że bank właśnie ogłosił nową strategię „Cała naprzód”, która wyznacza kierunek działań instytucji na najbliższe lata. W centrum tej strategii znajduje się sześć kluczowych sektorów, wśród których ważne miejsce zajmują transformacja energetyczna i technologiczna, a także rozwój gospodarki obiegu zamkniętego i ekonomii współdzielenia, jak i odporność gospodarcza i lokalizacja produkcji.

mBank stawia sobie ambitny cel, aby 15 proc. zaangażowania finansowego ulokować w zrównoważonych aktywach.

– Chcemy być partnerem w procesie transformacji, dostarczać kapitał, łączyć finansowanie bankowe z funduszami europejskimi i wspierać przedsiębiorstwa, w przechodzeniu na zrównoważone tory – mówiła Anna Zdyb. mBank współpracuje m.in. z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, oferując produkty łączące finansowanie komercyjne z pomocą publiczną.

Jak podkreśliła ekspertka, mBank przeznaczył już ponad 18 mld zł na zrównoważone finansowania=e.. Znaczną część tej kwoty stanowią inwestycje w odnawialne źródła energii oraz finansowanie w formule SLL (Sustainability-Linked Loans, kredyt powiązany ze zrównoważonym rozwojem).

Bank stworzył również preferencyjne warunki udzielania finansowania na transformację, które pozwala przekierowywać środki w stronę projektów, które realnie wspierają zmniejszenie emisji i poprawę efektywności energetycznej.

– Wspieramy firmy, które mierzą swoje emisje, mają plan redukcji i konkretne cele klimatyczne. To dla nas prawdziwi partnerzy transformacji – tłumaczyła Anna Zdyb.

Bank angażuje się także w działania edukacyjne. Ekspertka zaprosiła przedsiębiorców do udziału w webinarach poświęconych możliwościom pozyskania środków z Funduszy Europejskich, m.in. w ramach programów takich jak Kredyt ekologiczny, Gwarancja Ekomax czy program Elena

– Zachęcamy firmy do korzystania z dotacji, audytów efektywności energetycznej i inwestycji w innowacje. Transformacja nie jest już wyborem, to konieczność i szansa na rozwój – podsumowała.

mLeasing: jak finansować transformację energetyczną

Agata Piotrowska-Poszwa, specjalistka Departamentu Aktywów Zielonych w mLeasingu, zwróciła uwagę, że polskie firmy stoją dziś przed koniecznością przyspieszenia transformacji energetycznej – zarówno z powodów ekonomicznych, jak i środowiskowych.

– Jesteśmy niedocenioną potęgą gospodarczą, ale jeśli 74 proc. firm wskazuje rosnące ceny energii jako barierę w rozwoju, to musimy znaleźć sposób, by tę przeszkodę pokonać – mówiła.

Przypomniała, że wysokie koszty energii w Polsce wynikają głównie z wciąż dominującego miksu węglowego, który przekłada się na wyższe rachunki przedsiębiorstw. Dlatego, jak podkreśliła, kluczowe jest inwestowanie w rozwiązania poprawiające efektywność energetyczną i dywersyfikację źródeł energii.

W modelowym przykładzie przedsiębiorstwa, Agata Piotrowska-Poszwa przedstawiła szereg działań, które mogą przynieść wymierne oszczędności – od instalacji fotowoltaicznych, przez magazyny energii, po systemy kogeneracji i trigeneracji, które pozwalają jednocześnie produkować prąd, ciepło i chłód. Wskazała także na potencjał odzysku ciepła, modernizacji oświetlenia czy wymiany parku maszynowego na bardziej energooszczędny.

– Wymiana starych świetlówek na nowoczesne oprawy LED może przynieść nawet 70 proc. oszczędności energii, a inwestycje w systemy zarządzania energią EMS pozwalają zredukować zużycie o kolejne 5 proc. – wyliczała.

Agata Piotrowska-Poszwa przypomniała również o możliwości uzyskania białych certyfikatów, które stanowią finansową premię za poprawę efektywności energetycznej. W przykładzie, który zaprezentowała, koszt kompleksowych inwestycji wyniósłby ok. 10 mln zł, przy czasie zwrotu na poziomie czterech lat i oszczędnościach rzędu 2,8 mln zł rocznie, z czego nawet 1 mln zł można odzyskać właśnie dzięki certyfikatom.

Zwróciła również uwagę, że leasing – w tym operacyjny – jest dziś jednym z najefektywniejszych sposobów finansowania transformacji.

– Pozwala firmom szybciej amortyzować inwestycje i korzystać z efektu podatkowego, co skraca czas zwrotu projektów – tłumaczyła Agata Piotrowska-Poszwa.

Poza tym mLeasing oferuje kompleksowe wsparcie, od analizy energetycznej po przygotowanie projektów i finansowanie inwestycji. Firma zatrudniła specjalistów i inżynierów energetycznych, którzy pomagają przedsiębiorstwom zidentyfikować obszary oszczędności i dobrać optymalne rozwiązania.

– Każda firma może zwrócić się o wsparcie w analizie danych, wskaże możliwe oszczędności i pomoże zaplanować inwestycje – zapewniła Agata Piotrowska-Poszwa.

Na zakończenie zaprosiła uczestników do korzystania z nowych narzędzi mLeasingu, takich jak kalkulator emisji CO2 (obejmujący zakres 1, 2, a od października także 3) oraz platforma internetowa poświęcona transformacji energetycznej przedsiębiorstw.

– Transformacja to nie tylko wymóg regulacyjny, ale też ogromna szansa na wzrost konkurencyjności polskiego biznesu. Trzeba ją po prostu dobrze zaplanować i mądrze sfinansować – podsumowała.

Firmy na ścieżce transformacji: praktyczne doświadczenia

Konferencja w Bydgoszczy udowodniła, że transformacja energetyczna w polskich firmach przestała być sloganem. Podczas panelu moderowanego przez dr Agatę Rudnicką, ekspertkę Forum Odpowiedzialnego Biznesu, związaną z Uniwersytetem Łódzkim, praktycy ze świata przemysłu, chemii i OZE zgodnie podkreślali: dziś to przede wszystkim temat konkurencyjności, kosztów i zdolności do działania w warunkach niestabilnych regulacji.

– Świeczka to nie tylko wosk i knot. To energia elektryczna, ciepło, surowce i odpowiedzialność za użytkownika – mówił Robert Guzman, kierownik finansowy w Mueller Fabryka Świec.

Firma od lat porządkuje obszar swojego wpływu na środowiskowy. Najpierw przeszła z węgla i oleju opałowego na gaz, a dziś szuka rozwiązań w kierunku całkowitej dekarbonizacji. Jednocześnie aktywnie pracuje nad rozwiązaniami ograniczających marnotrawstwo energii na każdym etapie działalności, od produkcji po logistykę. Cel redukcji emisji z zakresu 1 i 2 o 60 proc. do 2026 r., ogłoszony przez tę firmę blisko dekadę temu (2016), jest już bardzo bliski realizacji (59 proc. redukcji do początku 2025 r.). Odpowiedzialność środowiskowa firmy obejmuje także zintegrowane podejście do gospodarki odpadami – od selektywnej zbiórki, przesz mapowanie strumieni, po recykling i ponowny obieg materiałów. Równolegle spółka naciska na transparentną informację konsumencką (piktogramy bezpieczeństwa, instrukcje użycia), bo – jak podkreślał Robert Guzman – świadomy wybór klienta to też element strategii zrównoważonego rozwoju.

Szymon Jarosz, doradca zarządu w firmie D&R przypomniał, że w przemyśle chemicznym największe emisje to często zakres 3 (Scope 3).Jednocześnie, kluczową dźwignią w kontekście efektywności energetycznej oraz emisji zakresu 1 i 2 to zatrzymanie i ponowne wykorzystanie ciepła procesowego oraz redukcja zużycia energii w operacjach „gotuj-schłodź”. Firma wdrożyła zestaw polityk obejmujących zrównoważony rozwój, odpowiedzialne łańcuchy dostaw, czy przeciwdziałanie antykorupcji, i przełożyła je na mierzalne cele i inwestycje. D&R będąc w łańcuchu wartości największych korporacji branży farbiarskiej już dziś mierzy się z konkretnymi wymaganiami klientów nie tylko pod kątem jakości, ale również w obszarze due diligence.

– Musimy dostarczyć jakościowy produkt i pełną wiarygodność danych ESG, inaczej nie ma rozmowy – mówił wprost Szymon Jarosz.

Reprezentujący stronę wytwarzania energii Hasan Qaraqish, prezes zarządu PVE Construction, opisał drogę firmy od dewelopera projektów OZE do niezależnego producenta energii. Grupa rozwija farmy fotowoltaiczne i wiatrowe oraz magazyny energii, część aktywów utrzymuje we własnym portfelu (więcej w wywiadzie poniżej).

Mariusz Pietrzyk, prezes Bioearth, pokazał, jak nawet niszowe decyzje produktowe potrafią przełożyć się na systemowe oszczędności. Firma odchodzi od aerozoli z propelentem na systemy wielorazowe (BOV), organizuje zwrot i recykling opakowań, rozwija koncentraty wodne, pracuje nad rozpuszczalnikami i surfaktantami z biopochodzenia (np. z fermentacji olejów roślinnych).

– Chcemy zdejmować z klienta koszty odpadowe i ryzyka regulacyjne. Opłacalność rodzi się z projektowania cyklu życia produktu – podkreślał.

Co działa, a co blokuje transformację

Paneliści byli zgodni w jednym: transformacja musi się spinać finansowo. Leasing, preferencyjne gwarancje i białe certyfikaty bywają tu kluczowe. Po stronie barier pojawiły się trzy lejtmotywy. Po pierwsze, regulacyjna sinusoida. Po drugie, administracja i sieci. Procedury związane z pozwoleniem na budowę, odmowy przyłączeń, wolna modernizacja infrastruktury - to dziś realne hamulce. Po trzecie wreszcie, niedopasowanie instrumentów publicznych. Jak mówił Robert Guzman, duże firmy często wypadają z programów przez sztywne kryteria. Potrzebna jest elastyczność i zrozumienie technologii.

Prezes Bioearth dorzucił do listy problemów brak spójnych rozwiązań odpadowych (np. recykling aerozoli w Polsce praktycznie nie istnieje), a Szymon Jarosz – presję klientów na rzetelne raportowanie i zgodność łańcuchów dostaw.

– To już nie CSR. To warunek wejścia na rynek – przekonywał panelista.

Transformacja energetyczna, jak wynikło z dyskusji, to operacyjny wybór modelu biznesowego, który musi jednocześnie obniżać koszty, emisje i ryzyka. Biznes i instytucje finansowe są na to gotowe. Teraz czas na stabilne reguły gry oraz sprawniejsze państwo. Resztę, jak pokazali paneliści, firmy zrobią same.