Co może grozić przedsiębiorcy uczestniczącemu w postępowaniu przetargowym, który jest w zmowie cenowej?
W roku 2007 znowelizowano wiele przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Jedną z najistotniejszych zmian było umożliwienie wykonawcom uzupełniania dokumentów potwierdzających spełnianie przez nich warunków udziału w postępowaniu. Brak takiej możliwości skutkował często koniecznością odrzucenia najkorzystniejszej oferty ze względu na uchybienia formalne. Zmiana wywołała także pewien negatywny skutek.
Nieuczciwi przedsiębiorcy wykorzystują ją w celu wpłynięcia na wynik postępowania. Zgodnie ze znowelizowanym art. 26 ust. 3 ustawy p.z.p. zamawiający ma obowiązek wezwania wykonawców, którzy nie złożyli wymaganych oświadczeń lub dokumentów, lub którzy złożyli dokumenty zawierające błędy do ich uzupełnienia.
Przedsiębiorcy uczestniczący w cenowej zmowie celowo składają niepełne oferty, po czym po otwarciu ofert analizują propozycje finansowe konkurentów i w zależności od tego uzupełniają dokumenty lub nie. Dzięki temu oferty zawierające niższą cenę podlegają odrzuceniu i wygrać może oferta droższa przedsiębiorcy będącego w cenowej zmowie.
Zmowy cenowe są zakazane przez art. 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. W myśl tego przepisu zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny.
Przedsiębiorca, który podejrzewa innych wykonawców biorących udział w przetargu o zmowę cenową, może w przypadku wyboru oferty nieuczciwego wykonawcy złożyć protest do zamawiającego. Jak wskazano w orzecznictwie, jedną z podstawowych zasad udzielenia zamówień publicznych jest zasada uczciwej konkurencji wyrażona w art. 7. Oznacza to, że zamawiający obowiązany jest eliminować oferty stanowiące czyn nieuczciwej konkurencji. Odrzucenie ofert nie jest jednak jedyną sankcją uczestnictwa w kartelu. Na przedsiębiorców takich Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów może nałożyć karę finansową, nawet 10 proc. przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary.
Na powstanie kartelu wskazują zazwyczaj zależności cenowe pomiędzy ofertami, np. wszystkie elementy ceny zaproponowane przez jedną ze spółek są o ten sam procent wyższe od cen drugiej spółki. Analizując wystąpienie zmowy cenowej, warto również zwrócić uwagę na to, czy uczestnicy postępowania nie należą do tej samej grupy kapitałowej.