Inwestycje realizowane ze wsparciem unijnym, pomimo wprowadzenia możliwości uzyskania zaliczki w niektórych programach, wciąż wymagały będą zewnętrznych źródeł finansowania. Najlepszą formą finansowania są kredyty pomostowe.
Kredyty pomostowe wprowadzone do oferty głównych banków blisko 10 lat temu w chwili startu dwóch największych pomocowych programów przedakcesyjnych, Phare i SAPARD, pomogły tysiącom przedsiębiorstw skutecznie zwiększyć skalę działalności.
Kredyty pomostowe
To nic innego, jak tylko kredyty inwestycyjne, specjalnie jednak dostosowane do zasad funkcjonowania unijnego wsparcia. W ofercie banków można wyróżnić dwa podstawowe modele funkcjonowania kredytu pomostowego. W modelu A przedsiębiorca ma możliwość skorzystania z dwóch instrumentów finansowych: kredytu stricte pomostowego, przeznaczonego wyłącznie na sfinansowanie tylko tej części projektu, która odpowiadała będzie kwocie przyznanej dotacji, oraz kredytu czysto komercyjnego umożliwiającego sfinansowanie pozostałych nakładów inwestycyjnych wchodzących w skład projektu. W modelu B przedsiębiorca ma do dyspozycji jeden kredyt przeznaczony na sfinansowanie całości realizowanego projektu, zarówno w części odpowiadającej kwocie dotacji, jak też w zakresie pozostałych wydatków. Oba modele cechuje zazwyczaj różny poziom stosowanych przez banki marż. W opcji pierwszej część pomostowa jest nisko oprocentowana, a koszt części komercyjnej jest typowy dla komercyjnych kredytów inwestycyjnych. W opcji drugiej całość kredytu ma stawki preferencyjne w stosunku do typowych kredytów inwestycyjnych.
Promesa kredytowa
Nawet pobieżna lektura wymogów stawianych wnioskodawcom w większości dostępnych dla przedsiębiorców programów pomocowych wskazuje, że pożądany z punktu widzenia instytucji udzielającej dofinansowania jest załączenie do dokumentacji promesy kredytowej. Nie jest to dokument obowiązkowy, ale wskazany. Dla instytucji przyznającej dotacje jest to potwierdzenie zdolności wnioskodawcy do zrealizowania inwestycji - a wciąż obowiązuje zasada, iż całość dotacji zostanie wypłacona dopiero po poniesieniu wszystkich nakładów. W zależności od programu pomocowego promesa kredytowa dołączona do wniosku może albo zapewnić dodatkowe punkty podczas oceny merytorycznej wniosku (i poprawić pozycję na liście rankingowej), albo zapewnić uzyskanie pozytywnego wyniku oceny ekonomicznej i przejście do dalszego etapu oceny. Ubiegając się o promesę kredytową, koniecznie należy zwrócić uwagę na wymogi stawiane w ramach konkretnego programu.
W większości z nich tylko promesa wydana po pozytywnej ocenie zdolności kredytowej dokonanej przez bank będzie uznawana przez instytucję udzielającą pomocy. Banki, dzięki dobremu rozpoznaniu zasad przyznawania pomocy unijnej, podpowiedzą klientom, jaki rodzaj promesy będzie właściwy dla konkretnego programu.
Zabezpieczenia w umowach
Statystyki bankowe wskazują, że kredyty finansujące inwestycje wsparte przez UE prezentują wysoki poziom spłacalności, jednak zawsze muszą być odpowiednio zabezpieczone. Każdorazowo banki są bowiem narażone na ryzyko nieotrzymania przez klienta dotacji w wyniku braku realizacji projektu w zakresie przewidzianym umową. W okresie postępującego schłodzenia gospodarki klienci korzystający z kredytów pomostowych muszą się liczyć z rosnącymi wymogami banków w zakresie stosowanych zabezpieczeń. Na szczęście dla przedsiębiorców przy realizacji projektów unijnych oprócz typowych instrumentów stosowanych przez instytucje finansowe do dyspozycji pozostają również dwa chętnie wykorzystywane przez banki narzędzia. Pierwszym z nich jest przelew wierzytelności z tytułu prawa do dofinansowania. Drugie to poręczenie lub gwarancja ze środków Funduszu Poręczeń Unijnych, stworzonego po to, by ułatwiać beneficjentom funduszy unijnych dostęp do finansowania zewnętrznego.
Zwracając się do banku o wydanie promesy lub udzielenie kredytu pomostowego, warto pamiętać, że żadna instytucja finansowa nie podejmie decyzji o przyznaniu kredytu na projekt obejmujący wielomilionowe nakłady w ciągu jednego czy dwóch dni. Nabory wniosków cechuje z kolei określony termin zamknięcia. Dlatego też, chcąc uniknąć nerwów w końcówce naboru wniosków, do banku warto udać się odpowiednio wcześnie, by wszystkie formalności związane z oceną kredytową mogły zostać przeprowadzone rzetelnie i na czas.