Zastosowanie drewna i zastępowanie nim emisyjnych materiałów jest korzystne dla środowiska a nowoczesne technologie umożliwiają to w coraz większym zakresie. Potrzebna jest jednak edukacja społeczeństwa i promocja – to główne wnioski z konferencji „Drewno materiałem przyszłości”. W jej trakcie podpisano ważną deklarację dotyczącą promocji cennego polskiego zasobu.
W wydarzeniu, które odbyło się 8 października w Instytucie Badawczym Leśnictwa w Sękocinie Starym pod Warszawą, wzięło udział ponad 150 osób – leśników, przedstawicieli świata nauki, biznesu, z Polski i całej Europy.
Jak podkreślono podczas uroczystego otwarcia, celem konferencji były nie tylko rozmowy o promocji drewna jako surowca, ale przede wszystkim o potrzebie szerokiej edukacji społeczeństwa na temat tego, co nam ono daje.
Podkreślono potrzebę realizacji kampanii społecznych i budowy świadomości od poziomu przedszkola i szkoły, po to, aby rola drewna jako super surowca w codziennym życiu, a także w całej gospodarce, została dostrzeżona.
Na rzecz dekarbonizacji
Konferencja składała się z kilku bloków tematycznych. Pierwszy dotyczył znaczenia drewna a poprowadzili go prof. dr hab. Stanisław Drozdowski i prof. dr hab. Piotr Beer.Zwrócono między innymi uwagę na szeroki wachlarz usług ekosystemowych, których źródłem jest las. Dr. hab. Emilia Wysocka-Fijorek, prof. IBL, mówiła o znaczeniu świadomego gospodarowania lasami z wykorzystaniem koncepcji usług ekosystemowych. Dzielą się one na trzy grupy: zaopatrujące (np. drewno użytkowe, opał, jagody i grzyby), regulacyjne (np. regulacja klimatu, bioróżnorodność, rezerwuar wody) i kulturowe (np. turystyka i rekreacja). W różnych okolicznościach inne usługi mogą wychodzić na pierwszy plan. Uproszczony przykład: w otulinie wielkich miast czy w regionach atrakcyjnych turystycznie znaczenia nabiera funkcja kulturowa, gdzie indziej ważne może okazać się pozyskiwanie drewna, w tym na cele przemysłowe (oczywiście mieszkańców miast interesują również drewniane meble).
W kontekście działań na rzecz klimatu, niezmiernie ważne jest właśnie zaopatrywanie w drewno. Jeśli wziąć pod uwagę alternatywy i przeróżne cele – podczas konferencji mówiono bardzo wiele o budownictwie, ale także o przemysłowym wykorzystaniu drewna czy o szerokim zastosowaniu papieru – to okazuje się, że drewno jest najbardziej ekologiczne, przyjazne ludziom i klimatowi oraz stwarza coraz większe możliwości za sprawą nowych technologii. Jest przy tym dostępne i odnawialne, wystarczy kilkadziesiąt lat dla jego odtworzenia, okres nieporównywalnie krótszy niż w przypadku na przykład węglowodorów.
Drewno ma do odegrania ogromną rolę w procesie dekarbonizacji. Unia Europejska przywiązuje do tego dużą wagę, tu warto podkreślić, że wbrew obiegowym opiniom, lasów w Polsce przybywa. Na koniec 2022 r. było to 29,7 proc. (dane GUS). „Krajowy program zwiększania lesistości”, zakłada wzrost lesistości do 33 proc. Tylko w ostatnich 14 latach przybyło w Polsce ponad 200 tys. ha lasów. Drzewa pochłaniają dwutlenek węgla ale to oznacza, że sięgając po drewno – zagospodarowujemy zmagazynowane CO2.
Ważna deklaracja
W pierwszej części konferencji podpisano bardzo ważny i unikalny dokument, Deklarację na rzecz współpracy przy promocji drewna. Jej sygnatariuszami są: Lasy Państwowe, Polskie Towarzystwo Leśne, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Leśnictwa i Drzewnictwa, Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej, Stowarzyszenie Papierników Polskich, Ogólnopolska Izba Gospodarcza Producentów Mebli, Stowarzyszenie Producentów Płyt Drewnopochodnych w Polsce, Polska Izba Gospodarcza Przemysłu Drzewnego, Związek Polskie Okna i Drzwi, Polski Komitet Narodowy EPAL, Zrzeszenie Producentów Palet i Innych Wyrobów z Drewna, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Instytut Badawczy Leśnictwa, Stowarzyszenie Energooszczędne Domy Gotowe, Polski Związek Pracodawców Leśnych, Stowarzyszenie Przedsiębiorców Leśnych, PEFC Polska, Forum Holzbau Polska, Wydział Leśny i Technologii Drewna Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Wydział Leśny Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Producentów Programu Ogrodowego, Stowarzyszenie Dom Drewniany, Stowarzyszenie Przemysłu Tartacznego.
/>
„Jako Sygnatariusze niniejszej Deklaracji wyrażamy potrzebę oraz wolę odpowiedzialnych działań i współpracy w celu popularyzacji i zwiększenia wiedzy na temat drewna jako kluczowego materiału, który już dziś ma i będzie miał w przyszłości coraz większe znaczenie w tak istotnych dla życia społecznego kwestiach jak: przeciwdziałanie zmianom klimatycznym poprzez m.in. zmniejszanie śladu węglowego polskiej gospodarki, w tym wielu gałęzi przemysłu i budownictwa, rozwój biogospodarki i gospodarki obiegu zamkniętego, tworzenie codziennego otoczenia oraz życia ludzi lepszym, zdrowszym i bliższym natury dzięki częstszemu stosowaniu produktów i technik opartych na surowcu drzewnym” – czytamy w deklaracji. Podkreślono w niej również, że intencją sygnatariuszy jest,by Polska dołączyła i była jednym z filarów grupy krajów wyznaczających standardy coraz powszechniejszego zastosowania drewna jako materiału najbardziej ekologicznego, przyjaznego ludziom i klimatowi oraz stwarzającego coraz bardziej zaawansowane możliwości technologiczne.
Niezależnie od innych działań, potrzebna jest do tego edukacja i promocja. Bezpośrednio był temu poświęcony drugi blok konferencji, którego gospodarzami byli dr hab. Paweł Kozakiewicz prof. SGGW i dr hab. Roman Wójcik prof. SGGW, choć trzeba odnotować, że wątek ten powracał w wielu wystąpieniach podczas wydarzenia. W wydzielonej części swoimi doświadczeniami dzielili się przedstawiciele Niemiec, Szwecji, Finlandii i Austrii. W wielu krajach zaistniała potrzeba prowadzenia kampanii pozwalających wyjść w publicznej dyskusji poza obiegowe, uproszczone, a nierzadko po prostu nieprawdziwe informacje na temat drewna, lasów czy istoty gospodarki leśnej. Bo – jak również podkreślono podczas konferencji – to nie jest tak, że las pozostawiony sam sobie, bez żadnej ingerencji, spełni pokładane w nim przez człowieka nadzieje.
Potrzebne pilne działania
Potrzebę prowadzenia kampanii społecznych potwierdziły również badania „Postrzeganie drewna przez Polaków” przeprowadzone na zlecenie Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Leśnictwa i Drzewnictwa.Zaprezentowano je na początku trzeciej części konferencji, obejmującej debatę i dyskusję. Przedstawiła je nadzorująca badania dr Aleksandra Jaworska-Surma. Polacy bardzo pozytywnie podchodzą do drewna i wyrobów z niego, kojarzą je jako materiał naturalny, ekologiczny, to nie zdają sobie sprawy z wszystkich jego właściwości oraz możliwości zastosowania, na dodatek coraz szerszych w związku z postępem technologicznym. Nie mają też świadomości, na czym polega gospodarka leśna.
Zwieńczeniem całodziennego wydarzenia była debata zatytułowana „Czy drewno w Polsce wymaga promocji? A jeżeli tak, to w jaki sposób?”. Wzięli w niej udział zarówno naukowcy: dr hab. Emilia Wysocka-Fijorek oraz prof. Paweł Kozakiewicz, dyrektor Instytutu Nauk Drzewnych i Meblarstwa SGGW, jak również przedstawiciele biznesu, Jędrzej Kasprzak, prezes Stowarzyszenia Producentów Płyt Drewnopochodnych w Polsce, prokurent Swiss Krono Żary i Piotr Poziomski, prezydent Polskiej Izby Przemysłu Drzewnego, właściciel firmy Serwispalet. „Ludzie nie rozumieją jak funkcjonuje las i jak pozyskiwane jest drewno” – to jeden z wątków, który wyjątkowo mocno był podkreślany w dyskusji. Stąd potrzebna jest pilna i kompleksowa edukacja społeczeństwa, by od najmłodszych lat Polacy rozumieli dlaczego drzewa w lesie są wycinane, jak zarządza się kompleksami leśnymi oraz na czym polega praca leśnika. Wspomniano również o potrzebie dialogu przemysłu drzewnego z rządem, by ten obszar gospodarki zyskał odpowiednie wsparcie i zrozumienie ze strony rządzących.
Na koniec głos w dyskusji mieli okazję zabrać wszyscy uczestnicy spotkania.
Konferencję „Drewno materiałem przyszłości” zorganizowali: Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Warszawie, Polskie Towarzystwo Leśne oddział w Warszawie oraz Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Leśnictwa i Drzewnictwa Oddział w Warszawie. Konferencja odbyła się pod patronatem Ministra Rozwoju i Technologii.