Kategoryzacja obiektów hotelarskich: obowiązek, o którym trzeba pamiętać

Decyzja kategoryzacyjna dotycząca obiektu hotelarskiego wydawana jest na rzecz konkretnego przedsiębiorcy, ma charakter podmiotowo-przedmiotowy. Każdy podmiot, który zamierza prowadzić działalność w danym obiekcie, ma obowiązek uzyskania jej na swoją rzecz. Posługiwanie się decyzją wydaną na rzecz innego podmiotu jest nieuprawnione, a złożenie wniosku o zmianę lub potwierdzenie zaszeregowania obiektu nie jest równoznaczne z potwierdzeniem kategoryzacji.

Decyzje administracyjne dotyczące kategoryzacji obiektów hotelarskich, przewidziane w ustawie o usługach hotelarskich (Ustawa z dn. 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, Dz.U. z 2023 r. poz.1944), zwane popularnie „decyzjami kategoryzacyjnymi”, odgrywają kluczową rolę w działalności hotelarskiej. Zgodnie z art. 39 ustawy warunkiem świadczenia usług hotelarskich jest bowiem uzyskanie decyzji kategoryzacyjnej przez przedsiębiorcę. Szczególnie istotny dla sytuacji prawnej przedsiębiorcy chcącego działać w obiekcie prowadzonym wcześniej przez inny podmiot jest charakter decyzji, który determinuje działania, jakie powinien podjąć.

Potrzebna odrębna decyzja

Decyzje administracyjne, a decyzje kategoryzacyjne do takich należą, mają charakter indywidualny. Oznacza to, że decyzja kategoryzacyjna uzyskana na rzecz poprzedniego podmiotu nie może wywoływać skutków prawnych wobec nowego.

Decyzja kategoryzacyjna ma charakter podmiotowo-przedmiotowy, jest ściśle związana zarówno z osobą przedsiębiorcy świadczącego usługi hotelarskie w danym obiekcie, jak i z samym obiektem.

W praktyce oznacza to, że każdy przedsiębiorca, który zamierza prowadzić działalność hotelarską – czy to w nowo powstałym obiekcie, czy też na skutek zmiany dotychczasowego operatora – musi uzyskać odrębną decyzję kategoryzacyjną, wydaną bezpośrednio na jego rzecz. Decyzja taka nie ma charakteru „przechodniego” – kategoryzacja obiektu uzyskana przez poprzedniego przedsiębiorcę nie zachowuje automatycznie ważności po przejęciu obiektu przez nowy podmiot. Musi zostać potwierdzona w nowej decyzji, wydanej indywidualnie nowemu przedsiębiorcy.

W przypadku przejęcia istniejącego obiektu hotelarskiego konieczne jest, aby przedsiębiorca przejmujący wystąpił z wnioskiem do marszałka województwa właściwego ze względu na miejsce położenia obiektu o wydanie nowej decyzji kategoryzacyjnej, potwierdzającej lub zmieniającej dotychczasowe zaszeregowanie do danej kategorii (art. 39 ust. 2 ustawy o usługach hotelarskich). Bez względu na to, że obiekt fizycznie pozostaje ten sam, nowy operator może nie spełniać tych samych wymagań lub nie realizować działalności w taki sam sposób jak poprzedni. Każdy kolejny przedsiębiorca musi wykazać, że spełnia wymagania określone w ustawie o usługach hotelarskich oraz tzw. rozporządzeniu kategoryzacyjnym (Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie).

Niewystąpienie z wnioskiem o potwierdzenie lub zmianę dotychczasowego zaszeregowania pociąga za sobą konsekwencje przewidziane m.in. w § 9 ust. 5 rozporządzenia kategoryzacyjnego. Jeżeli podczas kontroli obiektu marszałek województwa stwierdzi, że nie wystąpiono z takim wnioskiem mimo zmiany przedsiębiorcy świadczącego usługi hotelarskie, ma obowiązek wezwać tego przedsiębiorcę do złożenia wniosku pod rygorem wydania decyzji o uchyleniu zaszeregowania do rodzaju i nadaniu kategorii oraz wykreślenia obiektu z ewidencji obiektów hotelarskich – a w dalszej kolejności z Centralnego Wykazu Obiektów Hotelarskich.

Posługiwanie się decyzją wydaną na rzecz innego podmiotu – w tym przypadku poprzedniego przedsiębiorcy świadczącego usługi hotelarskie w danym obiekcie – jest nieuprawnione.

Wniosek inicjuje postępowanie

Kolejnym istotnym zagadnieniem dotyczącym kategoryzacji obiektów hotelarskich są skutki wszczęcia przez nowego operatora obiektu postępowania administracyjnego w przedmiocie potwierdzenia lub zmiany dotychczasowego zaszeregowania. Złożenie takiego wniosku przez nowego przedsiębiorcę nie jest równoznaczne z potwierdzeniem uzyskania przez obiekt danej kategorii, a jedynie inicjuje postępowanie, w ramach którego organ musi przeprowadzić weryfikację spełnienia (przez sam obiekt oraz przedsiębiorcę) odpowiednich kryteriów wskazanych w rozporządzeniu kategoryzacyjnym. Dopiero w wyniku podjęcia tych działań przez organ wydawana jest decyzja kategoryzacyjna, która przecież nie musi być zgodna z wnioskiem. Na jej podstawie może dojść do zmiany zaszeregowania obiektu i w praktyce niejednokrotnie tak się właśnie zdarza.

Dopiero zatem wydanie decyzji kategoryzacyjnej przez marszałka województwa na wniosek nowego przedsiębiorcy wywołuje skutek w postaci potwierdzenia zaszeregowania danego obiektu przejętego przez tego przedsiębiorcę do określonej w decyzji kategorii.

Problem z wykazem obiektów

Centralny Wykaz Obiektów Hotelarskich przewidziany w ustawie o usługach hotelarskich jest prowadzony przez ministra sportu i turystyki. W zamierzeniu ustawodawcy wykaz ten miał służyć głównie zapewnieniu konsumentom oraz organom administracji łatwego dostępu do informacji na temat obiektów hotelarskich, jak również umożliwieniu nadzoru nad jakością świadczonych tam usług. Miał więc pełnić istotną funkcję informacyjną. Jednak znajdujące się w nim wpisy nie zawsze odzwierciedlają aktualną kategoryzację obiektów.

Minister sportu i turystyki nie prowadzi bowiem samodzielnej weryfikacji wpisów, lecz opiera się wyłącznie na informacjach przekazanych przez marszałków województw na podstawie prowadzonej przez nich ewidencji obiektów hotelarskich, opartej na wydawanych przez nich decyzjach przewidzianych w ustawie. Minister ewidencjonuje więc jedynie otrzymywane informacje.

Marszałkowie zaś często nie posiadają informacji o zmianie przedsiębiorcy prowadzącego dany obiekt, a tym samym o konieczności wystąpienia przez niego o wydanie decyzji, opisanej powyżej. Nawet jeśli przedsiębiorca taki wniosek złożył, postępowanie nim zainicjowane może być wciąż w toku. W takich przypadkach wpisy znajdujące się w Centralnym Wykazie Obiektów Hotelarskich nie będą odzwierciedlały stanu rzeczywistego, gdyż marszałek województwa dopiero po wydaniu decyzji, o czym była mowa powyżej, przekazuje informację o konieczności zmiany wpisu.