Komisja Europejska ogłasza konkursy na realizację projektów wpisujących się w ten pogram. Chętni przedsiębiorcy, samorządy czy naukowcy, mogą zgłaszać się do Sieci Badawczej Łukasiewicz, która od stycznia pełni rolę jedynego punktu kontaktowego dla programu w Polsce

Nowy Europejski Bauhaus (NEB) to inicjatywa Ursuli von der Leyen, przewodniczącej Komisji Europejskiej. Jaki jest jej cel? Przyspieszenie transformacji różnych sektorów gospodarki, w tym budownictwa, przemysłu tekstylnego czy meblarskiego po to, by zapewnić Europejczykom dostęp do towarów, przy zachowaniu zasad gospodarki obiegu zamkniętego i redukcji emisji CO2.

Jak tłumaczyła szefowa Komisji Europejskiej, NEB ma na celu stworzenie nowego stylu życia, który zakłada zgodność wzornictwa z zasadami zrównoważonego rozwoju, wymagającego mniejszych emisji CO2, sprzyjającego włączeniu społecznemu i przystępnego cenowo dla wszystkich.

NEB to przedsięwzięcie ekologiczno-gospodarczo-kulturalne. Ma integrować naukę, technologię, kulturę oraz sztukę, pozwalając naukowcom znaleźć rozwiązywanie problemów identyfikowanych przez obywateli i społeczeństwa.

Jak sama nazwa wskazuje, NEB nawiązuje do Bauhausu.
– Bauhaus to idea, która zrodziła się w drugiej dekadzie poprzedniego wieku, w czasie, który charakteryzował się ogromnym postępem technologicznym. Jego cechą charakterystyczną było łączenie sztuki i rzemiosła. Twórca Bauhausu, architekt Walter Gropius, w swojej szkole integrował różne dziedziny, także te, na pozór odległe od designu, jak socjologia czy psychologia – opowiada prof. Anna Maria Wierzbicka, kierownik Zakładu Projektowania Architektoniczno-Urbanistycznego Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.

Jak wyjaśnia, NEB to twórcze nawiązanie do tamtej idei. On także – z założenia – jest multidyscyplinarny.
– A także nakierowany na słuchanie potrzeb odbiorcy danego obiektu czy przestrzeni architektonicznej. Idea bazuje na przekonaniu, że człowiek może mieć wpływ na przestrzeń, a ta ma z kolei ogromny wpływ na życie i kondycję człowieka – podkreśla prof. Wierzbicka.
Jak realizacja tej idei wygląda w praktyce?
– Widzimy, że nasza przestrzeń się zmienia – jest coraz bardziej dostępna, bezpieczna i zielona. Przykładem takich działań może być rewitalizacja bulwarów wiślanych w Warszawie czy centrum stolicy – odpowiada ekspertka.


Na finansowanie projektów z NEB w latach 2021-2022 przeznaczono 85 mln euro z różnych programów UE, takich jak program w zakresie badań i innowacji „Horyzont Europa”, program LIFE na rzecz środowiska i klimatu oraz Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego.

W Polsce od 2022 roku rolę punktu kontaktowego ds. NEB pełni Sieć Badawcza Łukasiewicz.
– Celem krajowego punktu kontaktowego jest popularyzacja idei NEB wśród przedsiębiorców, naukowców i samorządowców, zwłaszcza informacji na temat konkursów dotyczących NEB, które ogłasza Komisja Europejska – wyjaśnia Marcin Kardas z Sieci Badawczej Łukasiewicz.

W konkursach można uzyskać wsparcie ekspertów lub finansowe na realizację przedsięwzięć wpisujących się w ideę NEB.

Jakie projekty wpisują się w Nowy Europejski Bauhaus? Jak mówi Marcin Kardas, w Polsce realizowanych jest wiele ciekawych inicjatyw związanych z NEB.
– Świetnym przykładem są te, które zgłoszono w konkursie NEB, np. modułowe ogrody żaluzjowe, centra sprzyjające integracji społecznej, tworzone w oparciu o nowoczesne rozwiązania technologiczne jak budownictwo modułowe czy projekty przekształcające zabytkowe budynki w miejsca promujące współpracę, solidarność i innowacje – opisuje.
Jak dodaje, dwa polskie projekty nagrodziło europejskie jury w konkursie NEB Prizes 2022: projekty FOLK concept i Modular Shutter Gardens.

Także prof. Wierzbicka podkreśla, że NEB oferuje cały szereg programów.
– Mój zespół – z Zakładu Projektowania Architektoniczno-Urbanistycznego Wydziału Architektury PW – już bierze udział w konkursach na granty. To nie zawsze są duże przedsięwzięcia, często jednak badania podstawowe stanowią początek wielkich zmian – mówi.

Spodziewa się jednak, że wskutek ostatnich wydarzeń w Ukrainie, programy Nowego Europejskiego Bauhausu się zmienią, ponieważ inicjatywa ta była szykowana przed wybuchem wojny.
– Teraz trudno sobie wyobrazić, by NEB mógł od niej abstrahować. Na Wydziale Architektury PW już bardzo mocno działamy na rzecz odbudowy Ukrainy – tworzone jest Centrum Pomocy Odbudowy Ukrainy przy wsparciu kolegów architektów z ukraińskich politechnik – wskazuje Anna Wierzbicka.

Jak tłumaczy Marcin Kardas, inicjatywa ta ma na celu połączenie nowoczesności, kreatywności, estetyki i funkcjonalności w architekturze i budownictwie, a w szerszym ujęciu także w innych aspektach naszego życia.
– Zadaniem NEB jest integracja nauki, technologii, kultury oraz sztuki, pozwalając naukowcom znaleźć rozwiązanie problemów identyfikowanych przez obywateli i społeczeństwa – tłumaczy.

I podkreśla: – Jako krajowy punkt kontaktowy ds. NEB chcemy także identyfikować partnerów zagranicznych do polskich inicjatyw, które mają szansę zaistnieć na poziomie europejskim, jak rewitalizacja bloków z wielkiej płyty. To ostatnie wyzwanie dotyczy wielu państw Europy i liczymy, że wspólnie uda nam się przekonać Komisję Europejską do jej wsparcia.

W NEB chodzi o to – tłumaczy Komisja Europejska – by zrównoważony rozwój miał swój styl i zapewniał włączenie społeczne. Zasady NEB odpowiadają na najpilniejsze potrzeby naszych czasów – to piękno, zrównoważony rozwój, inkluzywność. Ważne, by z szansy, jaką niesie ta inicjatywa, w jak największym stopniu, udało się skorzystać także naszemu państwu.

Więcej na www.lukasiewicz.gov.pl