Paliwa coraz bardziej „chrzczone”. Proceder rośnie z roku na rok

Niedotrzymanie parametrów paliwa wpływa negatywnie na pracę silnika – może spowodować wzrost zużycia paliwa, pogorszenie stanu technicznego silnika, a w konsekwencji jego awarię. Naraża to użytkowników na ponoszenie kosztów napraw i remontów silników oraz dyskomfort jazdy. Dlatego inspektorzy Inspekcji Handlowej kontrolują niemal wszystkie rodzaje paliw dostępne na rynku: olej napędowy, benzynę, gaz LPG, biopaliwa.

Obowiązująca od sześciu lat ustawa o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw pozwala na kontrolę na każdym etapie dystrybucji – od wytwórcy poprzez magazyny, hurtownie, transport aż po stacje paliwowe. Łącznie pobrano 1337 próbek z 1162 stacji, hurtowni, pobranych od producentów, magazynujących i transportujących paliwa. W tym roku na wniosek policji sprawdzono także dwie autocysterny transportujące paliwo – pobrano 6 próbek, zakwestionowano 5.

Stacje wybrane losowo

Jak pokazuje raport z losowych kontroli przeprowadzonych w 2012 roku, pogorszyła się jakość paliw ciekłych na stacjach benzynowych – 4,14 proc. przebadanych próbek nie spełniało norm (rok wcześniej było to 2,99 proc.). Poprawiła się jakość wlewanej do baków benzyny – 1,43 proc. przebadanych próbek (rok wcześniej 2,64 proc.). Pogorszyła jakość oleju napędowego - wymaganiom nie odpowiadało 7,84 proc. próbek (w 2011 roku – 3,45 proc.).

Największe odstępstwa od norm jakościowych paliw ciekłych stwierdzono w województwach: lubuskim – 15,79 proc. próbek, warmińsko-mazurskim – 11,11 proc. próbek, opolskie – 7,14 proc. próbek, łódzkie – 6,67 proc. próbek. Nieprawidłowości nie odnotowano w województwach: podlaskim, wielkopolskim, zachodniopomorskim.

Przeprowadzona w 2012 roku losowa kontrola jakości gazu LPG wykazała nieprawidłowości w przypadku 1,03 proc. sprawdzonych próbek (rok wcześniej było to 1,8 proc.).
Inspekcja Handlowa sprawdzała też jakość oferowanych na rynku biopaliw ciekłych. Kontrola przeprowadzona na terenie całego kraju nie wykazała nieprawidłowości. W poprzednich latach było to odpowiednio: 5,83 proc. próbek w 2011, 12,5 proc. próbek w 2010 roku. Łącznie kontrolą objęto 39 stacji.

Stacje, na które napłynęły skargi

Inspekcja Handlowa przeprowadziła również kontrole stacji, na które napłynęły skargi kierowców, wytypowane przez organy ścigania oraz te, na których w poprzednich latach stwierdzono nieprawidłowości. Z pobranych 769 próbek oleju napędowego i benzyny na 679 stacjach, 89 zostało zakwestionowanych: 70 oleju napędowego (13,81 proc.) i 19 próbek benzyn (7,25 proc.). Zakwestionowano tylko 1 próbkę gazu LPG.

Najwięcej odstępstw od wymagań jakościowych paliw ciekłych zanotowano w województwach: łódzkim (21,43 proc. próbek), dolnośląskim (16,95 proc. próbek), śląskim (16,18 proc. próbek), lubuskim (15 proc. próbek).

Lista stacji skontrolowanych przez Inspekcję Handlową:

W przypadku oleju napędowego najczęściej kwestionowano za niską temperaturę zapłonu oraz niedotrzymanie limitu zawartości siarki – wahał się on od 13,2 mg/kg do >1500 mg/kg przy normie max. 10 mg/kg. Norma dla temperatury zapłonu wynosi powyżej 55ºC – tymczasem na niektórych stacjach wynosiła <40°C. Zbyt niska temperatura zapłonu stwarza niebezpieczeństwo wybuchu oparów oleju podczas nalewania paliwa z dystrybutora do baku. Duża ilość siarki natomiast przyczynia się do korozji silnika i zużycia jego niektórych elementów.

W przypadku benzyny najczęściej kwestionowano niedotrzymanie wymagań RON – badawczej liczby oktanowej. Zbyt niska liczba oktanowa może być powodem występowania w silniku spalania stukowego co oznacza nieprawidłowy przebieg spalania, powodujący głośną i nierównomierną pracę silnika oraz większe zużycie paliwa. Często niedotrzymywano wymaganego limitu zawartości siarki, co powoduje skrócenie żywotności katalizatora, a w konsekwencji w wielu nowoczesnych silnikach zakłócenie pracy systemu sterowania dawką paliwa i problemy z właściwą pracą silnika. Istnieje także niebezpieczeństwo korozji silnika.

W przypadku gazu LPG najczęstsze naruszenia dotyczyły parametru badanie działania korodującego gazu LPG na miedź. Korozja powoduje m.in. uszkodzenie elementów silnika i szybsze zużywanie jego elementów.

Działania IH

W wyniku przeprowadzonych kontroli w 2012 roku IH skierowała do prokuratur 83 zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Dotychczas wszczęto postępowania w 53 przypadkach: do sądów skierowano 6 aktów oskarżenia, 22 sprawy umorzono m.in. z powodu braku znamion przestępstwa, nie wykrycia sprawcy i znikomej szkodliwości czynu, 30 jest w toku. Obowiązujące przepisy przewidują surowe sankcje za obrót paliwem złej jakości – grzywnę w wysokości do 1 mln złotych lub karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

Stacje wybrane losowo

IH wydała ponadto 24 decyzje o wycofaniu z obrotu paliw ciekłych niespełniających norm oraz przekazała do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki informacje dotyczące 69 stacji paliw i hurtowni, gdzie stwierdzono naruszenie warunków udzielonych koncesji na obrót paliwami ciekłymi oraz przepisów ustawy prawo energetyczne. Prezes URE ma kompetencje do zakazania sprzedaży paliwa tym przedsiębiorcom, którzy naruszają warunki koncesji.

Ponad 3300 stacji i hurtowni paliw skontrolowanych w latach 2010-2012 przez Inspekcję Handlową na zlecenie UOKiK można znaleźć na stronie internetowej UOKiK na specjalnie przygotowanych mapkach. Aplikacja umożliwia filtrację stacji i hurtowni po województwie, mieście, rodzaju obiektów (stacja lub hurtownia) i kategorii oferowanego paliwa (ON, Pb, LPG). Pod mapą znajduje się legenda , w której wyniki badań jakości paliwa zostały opisane za pomocą liter i symboli.
Litera D oznacza, że próbka spełnia wymagania jakościowe (parametry) określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych z późn. zm. (Dz. U. Nr 221, poz. 1441). Pozostałe symbole oznaczają, że w badanej próbce paliwa parametr oznaczony tym symbolem nie spełnia normy określonej w rozporządzeniu w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych.

Gdzie po pomoc

Jeżeli paliwo uszkodziło silnik narażając konsumenta na koszty naprawy, powinniśmy złożyć reklamację u właściciela stacji, okazując dowód zakupu. Gdy nie zgodzi się on z naszym żądaniem, możemy dochodzić swoich praw na drodze sądowej, korzystając z bezpłatnej pomocy rzeczników konsumentów. O stacji, która sprzedaje paliwo złej jakości, można poinformować Urząd na specjalnym formularzu.

Jeżeli podczas tankowania do pełna dystrybutor na stacji paliw wskazał ilość paliwa o kilka litrów większą niż mieści się w baku pojazdu, zwróćmy się do Głównego Urzędu Miar. Inspektorzy Urzędu Miar mogą skontrolować wskazaną stację i sprawdzić, czy rzeczywiście licznik w dystrybutorze wskazuje nieprawidłową ilość tankowanego paliwa.