Kończą się unijne pieniądze. A bez nich wiele firm może zniknąć z rynku

Przez sześć lat członkostwa w Unii Europejskiej wydawaliśmy środki pomocowe tak dobrze, że zaraz nam się skończą. Kłopot w tym, że wiele instytucji czy firm uzależniło się od tych środków. Nie wyobrażają sobie teraz lat 2011 – 2014, w których nowych konkursów praktycznie nie będzie.

Bo na pieniądze z UE trzeba będzie czekać nawet do 2015 roku. Ale to właśnie ten czas zweryfikuje, kto naprawdę wygrał na akcesji. Kto środki unijne wykorzystał z głową, a kto je zwyczajnie przejadł.

Trzy następne lata bez życiodajnego strumienia

Do końca 2011 roku zostanie zakontraktowana większość środków unijnych, a na kolejne będzie trzeba czekać do 2014 roku. Wszystko dlatego, że nikt dobrze nie rozplanował ich wydawania.

Nie oznacza to, że przez trzy lata strumień pieniędzy z Brukseli zupełnie wyschnie. W tym czasie realizowane będą wnioski z poprzednich lat – począwszy od 2007 roku – i obiecane środki, łącznie aż 68 mld euro, będą systematycznie płynąć.

Nie będą jednak rozpisywane nowe konkursy. A to znaczy, że wiele firm, które przyzwyczaiły się do systematycznego czerpania z unijnego źródła, na jakiś czas będzie musiało zapomnieć o tym sposobie finansowania. – Jeśli wkrótce konkursy się zakończą, to na pieniądze z następnej perspektywy unijnej trzeba będzie czekać może nawet do 2015 roku – przyznaje Ewa Fedor, ekspert Konfederacji Pracodawców Polskich.

Taki sam problem pojawił się w latach 2006 – 2008. Wówczas KPP odnotowała, że niektóre firmy wstrzymywały się z inwestycjami do czasu, aż ruszą konkursy na pieniądze z nowego unijnego budżetu. Teraz może być podobnie.

Firmy chcą dodatkowego, rządowego, wsparcia

Dlatego według przedsiębiorców rząd powinien pomyśleć o mechanizmach wsparcia na lata 2012 – 2013. Na przykład dogodnych, niskooprocentowanych kredytach. – To mogłoby dotyczyć małych i średnich firm, tych najbardziej innowacyjnych i bardzo pożądanych na rynku. To właśnie one często nie mają dużego majątku pozwalającego na zdobywanie kredytów – mówi ekspert KPP.

Brak unijnego strumienia to również zła wiadomość dla samorządów

W podobnej sytuacji mogą się też znaleźć samorządy. Okazały się one równie sprawne w wydawaniu unijnych środków jak przedsiębiorstwa. – To może zahamować rozwój, szczególnie w tych samorządach, które liczyły na dodatkowe środki. Ale myślę, że rząd przesunie pieniądze z innej puli – mówi Ludwik Węgrzyn ze Związku Powiatów Polskich. Taki ruch faktycznie jest możliwy. Na pewno jednak nie będą to już tak znaczące pieniądze. Na początku 2011 r. do podzielenia będzie tzw. rezerwa wykonania. To pula około 1,3 mld euro. Ale jak informuje resort rozwoju regionalnego, już teraz o te pieniądze walczą zarówno ministerstwa, jak i władze regionalne. Do tego Komisja Europejska przyznała nam dodatkowe 633 mln euro. To premia za wyższy od prognoz wzrost gospodarczy w ostatnich pięciu latach.

Trzeba będzie zmienić system wydawania unijnych środków

Niewykluczone, że w kolejnej perspektywie trzeba będzie zmienić system wydawania pieniędzy z UE. Bo do tej pory priorytetem było, by unijne fundusze wydać w całości. Gdy Polska wstępowała do Unii Europejskiej, jako przestrogę stawiano jej przykład Grecji czy Portugalii, które miały duże kłopoty z wydaniem przyznanych środków. Okazaliśmy się jednak nie tylko największym beneficjentem, ale też liderem w wydawaniu pieniędzy. – One wyczerpały się w sposób niekontrolowany, bo zabrakło wieloletniego planu. Z konkursu na konkurs decydowano, czy są środki, czy nie, i to trzeba na przyszłość zmienić – uważa Ewa Chmielewska, ekspert Lewiatana.