Zgromadzenie wspólników jest podstawowym forum realizacji praw wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Czy jednak sami wspólnicy mogą zwołać takie zgromadzenie?
KATARZYNA BILEWSKA
doktor, adwokat w Kancelarii Salans
Prawo wspólników – uczestników zgromadzenia do inicjowania jego obrad, zostało ograniczone. Kodeks spółek handlowych (k.s.h.) przyznaje prawo do zwołania zgromadzenia przede wszystkim zarządowi spółki, a także w określonych przypadkach, jej radzie nadzorczej lub komisji rewizyjnej (art. 235 par. 1 i 2 k.s.h.). Ponadto umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może przyznać to uprawnienie innemu podmiotowi niż wymienione organy spółki (art. 235 par. 3 k.s.h.). Może nim być np. członek zarządu lub rady nadzorczej innej spółki (dominującej).
Jako uprawnionego do zwołania zgromadzenia wspólników umowa spółki z o.o. może wskazać także wspólnika lub niektórych wspólników, określając ich indywidualnie (na przykład przez podanie nazwiska i imienia bądź firmy) lub generalnie, wskazując pewne cechy rodzajowe (np. każdy wspólnik posiadający określoną liczbę udziałów). W rezultacie wspólnik dysponuje prawem do zwołania zgromadzenia wspólników, o ile przyznaje mu je wprost – na podstawie art. 235 par. 3 k.s.h. – umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Ponadto wspólnicy mają prawo do żądania zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia przez zarząd. Formalne warunki tego żądania określa art. 236 k.s.h. Jeżeli są one spełnione, to zarząd zobligowany jest do uwzględnienia żądania i zwołania zgromadzenia. Nie jest dopuszczalne, aby zarząd oceniał złożony wniosek wspólników pod kątem jego celowości albo odmówił zwołania zgromadzenia, odmawiając mu zasadności. Spełniający warunki formalne wniosek wspólników wiąże zatem zarząd. Jeżeli mimo to zarząd nie zwoła zgromadzenia, to wnioskodawcy mogą zwrócić się o upoważnienie do samodzielnego zwołania do sądu rejestrowego (art. 237 k.s.h.).
Zażądać zwołania zgromadzenia mogą wspólnik lub wspólnicy posiadający co najmniej 1/10 kapitału zakładowego. Umowa spółki może ten próg obniżyć, ale nie może ustanowić surowszych wymogów. Nie ma znaczenia, czy udziały osób żądających zwołania są uprzywilejowane i czy zostały w pełni opłacone. Wspólnicy składający żądanie powinni natomiast wykazać, że dysponują wymaganym udziałem w kapitale zakładowym, w szczególności przez odwołanie do treści wpisów w księdze udziałów.
Żądanie wspólników powinno być sformułowane na piśmie, co najmniej na miesiąc przed proponowanym terminem zgromadzenia. Ponadto powinno określać sugerowaną datę i porządek obrad. Adresatem żądania jest zarząd, przy czym przyjąć należy, że skutecznie może być ono złożone także na ręce jednego członka zarządu (art. 205 par. 2 k.s.h.).