Czy obecnie funkcjonujące spółki kapitałowe będą mogły dokonać obniżenia kapitału zakładowego po wejściu w życie nowelizacji kodeksu spółek handlowych?
Ułatwienie przedsiębiorcom prowadzenia działalności gospodarczej, w szczególności w formie spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych, to jeden z celów rządowego projektu nowelizacji kodeksu spółek handlowych
Ma temu służyć obniżenie wysokości minimalnego kapitału zakładowego w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i w spółkach akcyjnych. Dziś do założenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością konieczny jest kapitał zakładowy - 50 tys. zł, natomiast dla akcyjnej - 500 tys. zł. Zdaniem autorów nowelizacji obowiązujące progi są zaporą do rozpoczynania działalności gospodarczej.
Przepisy prawa wspólnotowego pozostawiają swobodę państwom członkowskim co do określenia minimalnego kapitału zakładowego spółek z ograniczoną odpowiedzialnością.
Nowelizacja przewiduje zmianę art. 154 par. 1 kodeksu spółek handlowych oraz art. 308 par. 1 k.s.h. Kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością miałby wynosić co najmniej 5 tys. zł, akcyjnej co najmniej 100 tys. zł.
Nowelizacja nie udziela jednak odpowiedzi na pytanie, czy obecnie funkcjonujące w obrocie gospodarczym spółki kapitałowe będą mogły dokonać obniżenia kapitału zakładowego. Należy pamiętać, iż nie jest dopuszczalna zmiana kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością poprzez ponowne oszacowanie wkładów niepieniężnych wniesionych na pokrycie kapitału. Z wykładni celowościowej projektowanego przepisu należy stwierdzić, iż nie powinno być przeciwwskazań w obniżeniu kapitału zakładowego spółek już istniejących do poziomu ustalonego w projektowanych przepisach. Przepisy projektu nie rozstrzygają też kwestii spółek w organizacji tworzonych w chwili wejścia w życie nowelizacji.
Nowelizacja spowoduje osłabienie pozycji wierzycieli spółek kapitałowych. Utrzymanie minimalnego poziomu kapitału zakładowego stanowi minimum gwarancji zabezpieczenia interesów wierzycieli spółki kapitałowej. Według autorów nowelizacji w ostatnich latach nastąpiło przewartościowanie oceny kapitału zakładowego. Zakwestionowano tezę, jakoby kapitał zakładowy przyczyniał się do polepszania sytuacji wierzycieli. Nie do końca podzielić należy tę tezę.
Ustalenie na dotychczasowym poziomie kapitału zakładowego stwarzało sytuację, w której spółka kapitałowa z dziś obowiązującym kapitałem jest adekwatną formą prowadzenia większego, bardziej odpowiedzialnego przedsięwzięcia gospodarczego. W chwili wejścia w życie nowelizacji praktycznie każdy bez większego kapitału będzie mógł działać w formie spółki kapitałowej.