Czy wykonawcy mają możliwość samodzielnego we własnym zakresie przedłużenia terminu związania ofertą?
Od wielu lat problemem zajmującym wykonawców, zamawiających oraz arbitrów są zasady przedłużenia terminu związania ofertą, a w szczególności możliwość samodzielnego przedłużenia tego terminu przez wykonawców. Wydaje się, że od dawna znane i ugruntowane już poglądy w tym zakresie zostały właśnie zakwestionowane przez jeden ze składów orzekających Krajowej Izby Odwoławczej w wyroku z 21 kwietnia 2008 r. w sprawie o sygnaturach akt KIO/UZP 315/08 oraz KIO/UZP 330/08.
Orzekając w sprawie odwołania wniesionego w przetargu na dostawę i instalację sprzętu komputerowego na potrzeby Zintegrowanego Systemu Informatycznego PESEL 2 arbitrzy uwzględnili racje odwołujących, opierając się na skuteczności samodzielnego oświadczenia zainteresowanych wygraniem wykonawców o przedłużeniu terminu związania ofertami.
Zamawiający (MSWiA) unieważnił zamówienie z powodu nieusuwalnej wady zamówienia, tj. ze względu na upłynięcie terminu związania ofertą. Według niego stało się tak dlatego, że raz przedłużył termin i kierując się art. 85 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych stwierdził, że zamawiający może tylko raz zwrócić się o zgodę do wykonawców o przedłużeniu tego terminu. Tu jednak rękę na pulsie trzymali wykonawcy, przed którymi otworzyła się szansa na dokonanie wyboru ich ofert, samodzielnie, bez wezwania zamawiającego, składając oświadczenie o przedłużenia terminu związania ofertami. Takie działanie choć zaakceptowane w wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z 28 maja 2007 r., (sygn. akt XIX Ga 194/07), w dotychczasowej praktyce orzeczniczej i piśmiennictwie raczej uchodziło za nieskuteczne. Wspomnieć można chociażby kategoryczne orzeczenie Zespołu Arbitrów z 19 wrzesnia 2006 r. o sygn. UZP/ZO/0-2495/06:
Na gruncie przepisów p.z.p., wykonawcy nie mogą ani wyznaczyć terminu związania ofertą, ani też domagać się, by zamawiający skorzystał z uprawnienia, o którym mowa w art. 85 ust. 2 ustawy. Wykonawcom przysługuje natomiast prawo do podjęcia swobodnej decyzji w kwestii przedłużenia lub nie terminu związania ofertą przedłużenia ważności wadium lub wniesienia nowego wadium na wydłużony okres. Określone ustawą kompetencje zamawiającego do podejmowania decyzji w omawianym zakresie nie mogą być zmienione w drodze jednostronnej czynności prawnej wykonawcy.
Wcześniej samodzielne oświadczenie woli wykonawcy w sprawie przedłużenia terminu związania ofertą uznano za bezskuteczne w orzeczeniu zespołu arbitrów z 15 lutego 2005 r. (sygn. akt UZP/ZO/0-229/05). Temat będziemy kontynuować w kolejnym odcinku Akademii.