Czy deklaracja wekslowa chroni osobę, która dokonuje jego uzupełnienia?
Weksel in blanco to weksel niezupełny w chwili wystawienia, a więc taki, który nie został wypełniony całkowicie, bądź też nie posiada niektórych cech wymaganych przez prawo dla ważności weksla. Brakującym elementem weksla niezupełnego bywa niekiedy jedynie suma wekslowa. W obrocie funkcjonuje jednak również wiele blankietów wekslowych opatrzonych wyłącznie podpisem. Wekslom in blanco towarzyszy z reguły dodatkowa umowa zwana porozumieniem bądź deklaracją wekslową. Jest zawierana pomiędzy wystawcą weksla a osobą, której weksel jest wręczany, i określa warunki oraz sposób uzupełnienia weksla. Porozumienie takie przybierać może postać osobnego dokumentu lub dodatkowej klauzuli zamieszczonej w umowie, której wykonanie zabezpieczać ma weksel wystawiony in blanco. Spotyka się również porozumienia ustne.
Deklaracja wekslowa sporządzana jest w interesie wystawcy weksla. W procesie wekslowym może on bronić się zarzutem, że weksel wypełniony został niezgodnie z porozumieniem, o ile posiadacz weksla nabył go w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa. Deklaracja wekslowa chroni nie tylko wystawcę weksla, ale i osobę, która dokonuje jego uzupełnienia. Często zapomina się bowiem, iż weksel in blanco stanowi blankiet opatrzony cudzym podpisem w rozumieniu art. 270 par. 2 k.k. Zgodnie z przepisem, kto wypełnia blankiet niezgodnie z wolą podpisanego i na jego szkodę, albo takiego dokumentu używa, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Na gruncie prawa wekslowego, wypełnienie weksla niezupełnego w sposób niezgodny z porozumieniem wekslowym nie anuluje odpowiedzialności wystawcy weksla, a jedynie może powodować jej ograniczenie do granic wyznaczonych porozumieniem (w razie skutecznego podniesienia zarzutu z art. 10 prawa wekslowego). Wypełniając weksel in blanco, należy jednak bezwzględnie stosować się do postanowień deklaracji, aby nie narazić się na postawienie zarzutów karnych.
Nabywając weksel in blanco, warto pamiętać, iż orzecznictwo dopuszcza obrót takim wekslem jedynie na zasadach przelewu, tj. bez ograniczeń dłużnika w podnoszeniu zarzutów wobec nabywcy weksla in blanco i bez możliwości nabycia tego weksla w dobrej wierze od nieuprawnionego (por. orzeczenie SN z 21 września 2006 r., I CSK 130/06, OSNC 2007, z. 6, poz. 93). Przy nabyciu wierzytelności zabezpieczonej wekslem warto zadbać o to, aby weksel został uzupełniony przez zbywcę i przeniesiony w drodze indosu. Pozwoli to ograniczyć ryzyko związane z ewentualnym stawianiem zarzutów dotyczących uzupełnienia weksla niezgodnie z treścią deklaracji.