To dobre rozwiązanie dla tych przedsiębiorców, którzy spełnili świadczenie niepieniężne oraz mają dowód spełnienia owego świadczenia i potwierdzenie doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku.

W okresie pandemii zatory płatnicze rosną: coraz częściej powstają łańcuszki niepłacących sobie przedsiębiorców, tłumaczących się tym, że nie regulują rachunków, gdyż i oni nie otrzymują na czas należności. Ale są tacy, którzy nie dotrzymują zobowiązań pomimo dobrej kondycji finansowej, bo po prostu uważają, że lepiej mieć rezerwę na gorsze czasy. Sprawdzonym sposobem na szybsze, lecz i tańsze (opłata sądowa wynosi 1/4 standardowej) dochodzenie roszczeń od takich kontrahentów okazuje się obecnie postępowanie nakazowe. Bywa, że już sama zapowiedź zastosowania postępowania nakazowego może działać mobilizująco na dłużnika.

Złożenie wniosku

Postępowanie nakazowe ma charakter fakultatywny – następuje na wniosek powoda, co wynika z art. 4841 k.p.c. Przepis ten nie precyzuje jednak, w jaki sposób powód powinien zgłosić w pozwie wniosek o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Nie budzi jednak wątpliwości, że wniosek taki powinien być wyraźnie wyartykułowany w treści tego pozwu. Na przykładu może być to sformułowanie: „wnoszę o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym”, które należy zamieścić już we wstępnej części pisma.

WZÓR

Fragment pozwu o zapłatę w postępowaniu nakazowym (z wnioskiem o wydanie nakazu zapłaty)
Warszawa, 30 listopada 2020 r.
Sąd Okręgowy w Warszawie
Wydział XVI Gospodarczy
ul. Czerniakowska 100;
00-454 Warszawa
Powód:
„Wierzyciel” Spółka Akcyjna
w Warszawie
(KRS _____________)
ul. ____, _________ Warszawa
e-mail: ______________
Pozwany:
„Dłużnik” spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością
(KRS _______________)
ul.__, __________ Warszawa
Wartość przedmiotu sporu:
200 455 złotych
Opłata sądowa – 2506 złotych (w załączeniu)
Pozew o zapłatę
(w postępowaniu nakazowym)
Niniejszym działając w imieniu „Wierzyciela” spółka akcyjna w Warszawie (odpis z KRS-u ) w załączeniu wnoszę o:
1. Zasądzenie od pozwanej „Dłużnika” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie na rzecz powoda „Wierzyciela” spółki akcyjnej z siedzibą w Warszawie kwoty 200 455 złotych (słownie: dwieście tysięcy czterysta pięćdziesiąt pięć złotych), w tym:
– 200 000 (słownie: dwieście tysięcy) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 21 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty,
– 455 zł (słownie: czterysta pięćdziesiąt pięć) złotych – jako równowartość rekompensaty 100 euro).
2. Na podstawie art. 187 par. 1 pkt 11 k.p.c. dokonuję oznaczenia wymagalności poszczególnych roszczeń:
a) 200 00 zł (słownie: dwieście tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 21 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty, przy czym wymagalność roszczenia co do należności głównej, to jest kwoty 200 000 zł, powstała w dniu 21 kwietnia 2020 r., a wymagalność co do odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych również w dacie 21 kwietnia 2020 r. za pierwszy dzień naliczania odsetek, z tym zastrzeżeniem, że wymagalność ustawowych odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych powstaje za każdy dzień odrębnie począwszy od dnia 21 kwietnia 2020 r. aż do dnia zapłaty włącznie;
b) 455 zł (jako rekompensata równowartości 100 euro) – wymagalność powstała 21 kwietnia 2020 r. zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 935 – dalej w skrócie ustawa o transakcjach handlowych).
3. Wnoszę o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym na podstawie art. 4841 kpc w związku z art. 485 par. 21 k.p.c.
4. Wnoszę o dopuszczenie następujących dowodów z dokumentów na okoliczności zawarcia umowy, spełnienia świadczenia niepieniężnego przez powódkę i doręczenia pozwanej faktury:
a) umowy łączącej strony z dnia 18 października 2019 r.;
b) protokołu odbioru końcowego robót z 6 kwietnia 2020 r.;
c) faktury FV nr 1/4/2020;
d) dowodu doręczenia pozwanej faktury FV nr 1/4/2020 – potwierdzenie zwrotne doręczenia listu poleconego nr 1234567, zawierającego fakturę FV nr 1/4/2020;
e) wydruku średniego kursu NBP złotego do euro na dzień 31 marca 2020 r.;
Uzasadnienie
[fragment]
(…)
Zgodnie z art. 485 par. 21 k.p.c. „Sąd wydaje nakaz zapłaty na podstawie dołączonej do pozwu umowy, dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego, dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a ustawy z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 935 i 1086), odsetek w transakcjach handlowych określonych w tej ustawie lub rekompensaty, o której mowa w art. 10 ust. 1 tej ustawy, oraz na podstawie dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów odzyskiwania należności, jeżeli powód dochodzi również zwrotu kosztów, o których mowa w art. 10 ust. 2 tej ustawy”. W niniejszej sprawie zostały spełnione powyższe przesłanki wydania przez Sąd nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym.
Strony pozostają w stałych relacjach handlowych. Zawarły 18 października 2019 r. umowę na wykonania prac remontowych w siedzibie pozwanej. Roboty miały być wykonane najpóźniej do dnia 6 kwietnia 2020 r. Za wykonane prace powódka miała otrzymać wynagrodzenie w wysokości 200 000 zł brutto. Termin płatności to 14 dni od dnia podpisania protokołu odbioru końcowego robót, co nastąpiło w dniu 6 kwietnia 2020 r. Termin płatności upływał 20 kwietnia 2020 r., a więc data wymagalności roszczenia to 21 kwietnia 2020 r. Od tej daty powódka dochodzi zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych.
Powódka dochodzi również równowartości kwoty 100 euro na podstawie art. 10 ust. 1 pkt ustawy o transakcjach handlowych. Wymagalność tej należności powstaje również z dniem powstania prawa do odsetek ustawowych w obrocie handlowym, a więc z dniem wymagalności należności głównej. Równowartość wynosi 455 zł. Przyjmując, że wymagalność należności głównej powstała 21 kwietnia 2020 r., tak jak i początek wymagalności odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, miarodajny jest kurs z ostatniego dnia roboczego z marca 2020 r. Ostatnim dniem roboczym był 31 marca 2020 r. Średni kurs to 4,5523, co daje w zaokrągleniu 455 zł.
(…)
podpis
Załączniki (lista)

Opłata

Pozew w postępowaniu nakazowym podlega opłacie obniżonej, a mianowicie należy uiścić zaledwie 1/4 opłaty, która standardowo wynosi 5 proc. wartości przedmiotu sporu (art. 19 ust. 2 punkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Przykładowo w sprawie rozpoznawanej w postępowaniu zwykłym, w którym wartość przedmiotu sporu wynosi 200 000 zł powiększonej o 100 euro z tytułu rekompensaty związanej z dochodzeniem należności (czyli 455 zł), należałoby uiścić opłatę wynoszącą 5 proc. tej kwoty, a więc 10 023 zł (czyli 5 proc. x 200 455 zł, zaokrąglone do 1 zł, gdyż zgodnie z art. 21 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych opłatę sądową zaokrągla się w górę). Dla porównania – w postępowaniu nakazowym natomiast wystarczające jest 1/4 tej kwoty, a więc tylko 2506 gr (1/4 x 5 proc. x 200 455 zł).
Wyjaśnijmy, że w praktyce do kwoty wartości sporu warto doliczyć wysokość rekompensaty z tytułu odzyskiwania należności (w podanym przykładzie równowartości 100 euro). Należy to uczynić z ostrożności z powodu rozbieżności w różnych sądach, a dotyczących tego, czy podlega ona wliczeniu do wartości przedmiotu sporu czy też nie.
Powyższa ulga w wysokości opłaty przestaje obowiązywać z chwilą stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu zapłaty, wówczas należy opłatę uzupełnić (na wezwanie sądu lub jeżeli pozew został wniesiony przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego poprzez ponowne jego wniesienie z opłatą uzupełnioną do 5 proc. wartości przedmiotu sporu w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania wezwania).

Potwierdzenia niezbędne

Konstrukcja postępowania nakazowego opiera się na założeniu, iż dokumenty przewidziane w art. 485 k.p.c. jako podstawy wydania nakazu zapłaty stwarzają swoiste domniemanie zasadności żądania pozwu. Z punktu widzenia powoda wystarczające jest przedłożenie określonych dokumentów na potwierdzenie zasadności roszczenia bez potrzeby prowadzenia dalszego postępowania dowodowego (np. umowy, dowodu spełnienia świadczenia niepieniężnego – np. protokołu odbioru robót oraz dowodu doręczenia faktury lub rachunku – może to być faktura/rachunek z podpisem odbiorcy, lecz również potwierdzenie odbioru listu poleconego, który obejmował fakturę).

Co może pozwany

Obalenie domniemania potwierdzonego wydaniem przez sąd nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym następuje w wyniku inicjatywy pozwanego wnoszącego zarzuty przeciwko nakazowi zapłaty zawierającemu orzeczenie o świadczeniu wynikającym z określonego rodzaju dokumentów. Wniesienie takich zarzutów powoduje, że ciężar prowadzenia procesu przenosi się na pozwanego i to on zobowiązany jest wykazać okoliczności, które powodują, iż przedłożone wraz z pozwem dokumenty tracą swój walor jako podstawy roszczenia. Pozwany musi też wnieść opłatę od zarzutów od nakazu zapłaty w wysokości 3/4 opłaty należnej od pozwu – w przytoczonym powyżej przykładzie – będzie to kwota równa 3/4 x (5 proc. x 200 455).

Nakaz zapłaty jako zabezpieczenie

Zgodnie z art. 492 par. 1 k.p.c. nakaz zapłaty z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności. Kwota zasądzona nakazem wraz z wymagalnymi odsetkami stanowi sumę, której złożenie przez dłużnika na rachunek depozytowy Ministra Finansów w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, zwany dalej „rachunkiem depozytowym ministra finansów”, wystarczy do zabezpieczenia.
Jak się wskazuje w orzecznictwie (np. wyrok SN z 25 stycznia 2019 r., sygn. akt IV CSK 551/17), „przyznanie wydanemu w postępowaniu nakazowym nakazowi zapłaty waloru tytułu zabezpieczenia oznacza, że nakaz ten jest nie tylko rozstrzygnięciem o istocie sprawy, ale substytuuje zarazem postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia. Moc zabezpieczająca nakazu zapłaty nadana jest mu wprost w ustawie, co oznacza, że jej powstanie nie jest wynikiem postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia i nie jest uwarunkowane badaniem przesłanek udzielenia zabezpieczenia”. Powód dysponujący nakazem (uprawniony) wnosi o dokonanie zabezpieczenia – bez potrzeby uzyskania klauzuli wykonalności (art. 492 par. 1 zdanie pierwsze k.p.c.) – do właściwego organu i wskazuje sposób zabezpieczenia (art. 492 par. 2 zdanie pierwsze k.p.c.). Mając nakaz w ręku, może zatem udać się do komornika i np. zająć wierzytelności z rachunków bankowych pozwanego. Daje mu to bardzo silną pozycję, uzasadnioną tym, że podstawę wydania nakazu zapłaty stanowią określone dokumenty wskazujące na zasadność jego żądania (art. 485 par. 1–21 k.p.c.).
Pieniądze wierzyciel otrzyma dopiero po prawomocnym zakończeniu postępowania. Tym niemniej często jest tak, że samo wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym powoduje, że dłużnik spłaci należność bez wdawania się w spór. Zdaje sobie on bowiem sprawę z tego, że wdanie się w spór będzie kosztowne, bowiem będzie oznaczać konieczność poniesienia 3/4 opłaty sądowej oraz kosztów postępowania zabezpieczającego (komorniczego), gdyż wniesienie zarzutów nie wstrzymuje wykonalności zabezpieczenia. Co więcej, zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego powoduje, że traci sens wnoszenie zarzutów, o ile nie prowadzą one do zniweczenia powództwa, a jedynie do odroczenia w czasie płatności.
Czym trzeba udokumentować roszczenia
1) Dokumentem urzędowym – chodzi tu o dokument sporządzony w przepisanej formie przez powołany do tego organ władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania. Przykładem może być dochodzenie należności od członków zarządu na podstawie art. 299 ksh. Należność może być wówczas wykazana wyrokiem sądu przeciwko spółce, fakt pełnienia funkcji – odpisem z KRS-u, a bezskuteczność egzekucji – postanowieniem komornika o umorzeniu postępowania.
2) Zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem – rachunkiem jest faktura VAT. Jeżeli będzie na niej podpis odbiorcy i pieczątka firmowa lub adnotacja „akceptuję w imieniu…”, to jest to zaakceptowany rachunek.
3) Wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu – np. można przedstawić dokument potwierdzający, że wierzyciel wezwał do zapłaty należności z faktury VAT , na której brak było podpisu odbiorcy, załączając do tego pismo, w którym – w odpowiedzi na wezwanie – dłużnik odpisał, że za fakturę zapłaci, lecz z trzymiesięcznym opóźnieniem, co stanowi samo w sobie uznanie długu.
4) Wekslem lub czekiem.
5) Omawianą we wzorze umową, dowodem wykonania zobowiązania niepieniężnego oraz dowodem doręczenia faktury.