Firma audytorska może wykonywać usługi atestacyjne i usługi pokrewne zgodnie ze standardami innymi niż krajowe standardy wykonywania zawodu. Potwierdziło to Ministerstwo Finansów.
Resort zastrzegł jednak, że powinno to mieć miejsce jedynie w takich przypadkach, gdy ze względu na szczególne potrzeby klienta nie jest możliwe zastosowanie krajowych standardów wykonywania zawodu (KSWZ). Wyjaśnienia zawarte zostały w piśmie nr DR2.5201.40.2019 z 11 maja 2020 r. Agnieszki Stachniak, zastępcy dyrektora departamentu efektywności wydatków publicznych i rachunkowości w Ministerstwie Finansów.

Rada pyta

Krajowa Rada Biegłych Rewidentów wystąpiła z pytaniem do resortu ze względu na wątpliwości interpretacyjne. Chodzi m.in. o dodany w ubiegłym roku art. 47 ust. 2a ustawy z 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1421; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568). Zgodnie z nim świadczenie usług atestacyjnych innych niż czynności rewizji finansowej oraz usług pokrewnych, zgodnie z krajowymi standardami wykonywania zawodu, jest możliwe tylko w ramach firmy audytorskiej.
KRBR chciała się upewnić, że przepis ten nie wprowadza zakazu świadczenia usług zgodnych z innymi niż krajowe standardami. Jak argumentował samorząd, celem zmian wprowadzonych w 2019 r. nie było wprowadzenie zakazu świadczenia tych usług, ale ustanowienie nowego zakresu nadzoru publicznego nad zawodem. Usługi wykonywane zgodnie z KSWZ od 1 stycznia 2020 r. podlegają nadzorowi Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego. Agencja jest finansowana m.in. z opłat naliczanych od wartości tych usług, wnoszonych przez firmy audytorskie.
Agnieszka Müller-Grządka, członek KRBR, podkreśla, że dzięki odpowiedzi resortu nie ma już wątpliwości, iż:
  • usługi atestacyjne i usługi pokrewne przeprowadzane zgodnie z krajowymi standardami wykonywania zawodu mogą być wykonywane wyłącznie przez firmy audytorskie,
  • firmy audytorskie mogą świadczyć usługi atestacyjne ‒ w tym badania sprawozdań finansowych ‒ i usługi pokrewne zgodnie z krajowymi standardami wykonywania zawodu lub innymi odpowiednimi standardami,
  • firmy inne niż firmy audytorskie mogą przeprowadzać niektóre usługi atestacyjne i usługi pokrewne wyłącznie zgodnie z odpowiednimi międzynarodowymi standardami wydanymi przez IAASB lub innymi podobnymi standardami,
  • wszystkie usługi atestacyjne lub usługi pokrewne, które są wymagane w związku z realizacją obowiązków określonych w polskich lub unijnych przepisach prawa, powinny być wykonywane przez firmy audytorskie zgodnie z KSWZ.

Kryteria wyboru

Firma audytorska, jak wskazuje Agnieszka Müller-Grządka, w momencie podjęcia się wykonania usługi powinna rozważyć, czy wykona ją zgodnie z KSWZ (które co do zasady są zgodne z międzynarodowymi), czy w zgodzie z innymi standardami.
‒ Biorąc pod uwagę, że biegły rewident lub firma audytorska zatrudniani są ze względu na swoje kompetencje, doświadczenie oraz atrybut niezależności i nie wszystkie usługi wykonywane są w związku z realizacją obowiązków określonych w przepisach prawa, czynnikiem decydującym o wyborze standardu (krajowy lub inny) powinien być cel usługi, grono zamierzonych użytkowników/beneficjentów usługi oraz ich oczekiwania i potrzeby – tłumaczy członek KRBR.
Dodaje, że przykładem usługi atestacyjnej wykonanej zgodnie z innymi niż krajowe standardami wykonywania zawodu jest usługa badania sprawozdania finansowego sporządzonego zgodnie z ramowymi założeniami specjalnego przeznaczenia przeprowadzana, by spełnić wymogi umowy zawartej pomiędzy jednostką a zagranicznym bankiem finansującym. Innym przykładem jest weryfikacja pakietu konsolidacyjnego komponentu dla potrzeb badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego przez audytora grupowego.
W takich sytuacjach powoływanie się na międzynarodowe lub inne standardy jest jak najbardziej odpowiednie i uzasadnione. ‒ Ustawa wyraźnie wskazuje, że usługa badania dobrowolnego może być przeprowadzona zgodnie z innymi niż krajowe standardami badania, a definicja usług atestacyjnych i pokrewnych w ogóle nie zawiera określenia standardów – tłumaczy Agnieszka Müller-Grządka.