Odpowiedzi na zadane pytanie należy szukać w przepisach ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa). Zasady opłacania preferencyjnych składek reguluje art. 18a tego aktu. W ust. 1 wskazano, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych osób prowadzących w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia. Chodzi tu o konkretną grupę ubezpieczonych, tj. tylko wybraną ich grupę, czyli osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych. Jednak i tak nie wszyscy z niższych składek skorzystają.
W ust. 2 postanowiono bowiem, że przepisy te nie mają zastosowania do osób, które:
  • prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność;
  • wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Przekształcenie spółki nie wyklucza prawa do preferencyjnego rozliczania leasingu
Przekształcenie spółki nie wyklucza prawa do preferencyjnego rozliczania leasingu

Zobacz również
Dla oceny prawnej opisywanej sytuacji konieczne jest więc stwierdzenie, co oznacza wyrażenie prowadzenie pozarolniczej działalności. Wbrew pozorom nie jest to synonim wyrażenia prowadzenia działalności gospodarczej, a pojęcie szersze. Zgodnie z art. 8 ust. 6 ustawy systemowej za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in.:
  • osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych;
  • twórcę i artystę;
  • osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:
  • wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.
Przyjąć należy, że wyłączenie prawa do preferencyjnych składek dotyczy wszystkich powyższych przypadków, w tym posiadanie statusu wspólnika spółki jawnej.
Wspólnik wypowiada umowę? Spółka jawna kończy byt, firma działa
Wspólnik wypowiada umowę? Spółka jawna kończy byt, firma działa

Zobacz również
W wyroku Sądu Okręgowego w Legnicy z 26 stycznia 2016 r., sygn. akt V U 992/15, podkreślono z kolei, że jak wynika wprost z art. 18a ust. 2 pkt 1 ustawy systemowej, wyłączenie tam zawarte dotyczy wszystkich przypadków prowadzenia działalności pozarolniczej – w tym także osób prowadzących pozarolniczą działalność zdefiniowanych na potrzeby ubezpieczeń społecznych w art. 8 ust. 6 ustawy systemowej.
Prowadzi to do wniosku, że w opisywanej sytuacji możliwość skorzystania przez przyszłego przedsiębiorcę z preferencyjnego ZUS jest wyłączona z tego powodu, że był on wspólnikiem spółki jawnej na mniej niż 60 miesięcy kalendarzowych przed potencjalnym podjęciem prowadzenia firmy. Nie ma bowiem znaczenia intensywność lub też sposób wykonywania funkcji w charakterze wspólnika spółka jawnej – ważne jest jedynie posiadanie statusu takiego wspólnika. Przedsiębiorca będzie mógł skorzystać z preferencyjnych składek, jeśli między zakończeniem funkcjonowania w spółce jawnej jako wspólnik a rozpoczęciem działalności upłynie minimum 60 miesięcy.
Podstawa prawna
•art. 18a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266; ost.zm. Dz.U. z 2020 poz. 321)
•art. 6 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1292; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1495)