Możliwość robienia zakupów kontrolowanych, blokowania stron internetowych oraz co najbardziej kontrowersyjne – prowadzenia przeszukania w firmach w sprawach dotyczących naruszenia zbiorowych interesów konsumentów – takie nowe narzędzia chce mieć Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Poszerzenie kompetencji jest odpowiedzią na nowe zagrożenia związane z rozwojem rynku cyfrowego.
Propozycje jednak budzą też kontrowersje. Jak zwykle w takich przypadkach pojawiają się głosy, że organ kontrolny zyskuje zbyt duże uprawnienia (na co szczególnie są wyczuleni przedsiębiorcy). Zapytani przez nas eksperci zwracają zaś uwagę, że kompetencje, które ma zyskać niedługo prezes UOKiK, mają już policja albo Krajowa Administracja Skarbowa. Nie ma więc potrzeby, aby zyskiwał je kolejny organ.
Twórcy ustawy podkreślają jednak potrzebę zmian. Ich zdaniem nadanie prezesowi UOKiK nowych albo rozszerzenie już istniejących kompetencji wpłynie na zwiększenie wykrywalności naruszeń dzięki nowym możliwościom zbierania materiału dowodowego. To zaś zapewni większą skuteczność ochrony zbiorowych interesów konsumentów. Nie znamy jeszcze szczegółów ustawy nowelizacyjnej, a jedynie założenia, ale już dzisiaj wstępnie możemy ocenić kierunek zmian.
Jakie rozszerzone uprawnienia ma więc zyskać prezes? Kluczowe są cztery:
- uzyskanie dostępu do większej ilości informacji od publicznych organów, podmiotów lub agencji krajowych;
- wprowadzenie możliwości przeprowadzenia zakupu kontrolowanego – a więc nabycia towaru lub usługi, przedstawiając się jako inna osoba;
- uzyskanie możliwości wpływu na interfejs internetowy, np. blokowania stron naruszających zbiorowe interesy konsumentów;
- możliwość stosowania przeszukania także w sprawach dotyczących naruszenia zbiorowych interesów konsumentów.
- Nowy prezes UOKiK ma zyskać nowe kompetencjeUOKiK sprawdza kancelarie odszkodowawcze. Chodzi o zasady ustalania wynagrodzenia
Unijne rozporządzenie
Skąd − kolejny w ostatnich latach − pomysł wzmocnienia uprawnień prezesa UOKiK? Przypomnijmy – te uprawnienia systematycznie rosną. Przykładowo, od kilku lat kontrolerzy mogą wcielać się w rolę tajemniczego klienta, prezes ma możliwość wydawania istotnych poglądów w sprawach kluczowych dla ochrony interesów konsumentów, może wydawać ostrzeżenia.
– Zmiany w dużej mierze podyktowane są dyrektywą unijną – podkreśla Małgorzata Cieloch. Rzeczywiście, wpływ zmieniającego się rynku na konsumentów nie umknął Komisji Europejskiej. Efektem analiz było przyjęcie rozporządzenia nr 2017/2394 Parlamentu Europejskiego i Rady z 12 grudnia 2017 r. w sprawie współpracy między organami krajowymi odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakresie ochrony konsumentów i uchylające rozporządzenie nr 2006/2004/WE (rozporządzenie CPC; Dz.Urz. UE z 2017 r. L 345, s. 1). Projektowana nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów jest jednak nie tylko wdrożeniem do polskiego porządku prawnego rozporządzenia nr 2017/2394, lecz także − jak twierdzą sami twórcy założeń do nowych przepisów – chęcią podniesienia poziomu ochrony konsumentów oraz zwiększenia skuteczności działania prezesa UOKiK.