KE wydała wytyczne dotyczące udziału oferentów z państw trzecich w rynku zamówień publicznych UE

UE ma największy na świecie otwarty rynek zamówień, którego wartość szacuje się na 2 biliony euro rocznie. Zdaniem Komisji na coraz bardziej globalnych rynkach nabywcy publiczni w UE muszą dysponować odpowiednimi narzędziami i wiedzą, aby współpracować z oferentami z krajów spoza UE.

Opublikowane wytyczne zawierają praktyczne porady dla nabywców publicznych w państwach członkowskich. Pomagają im określić, którzy oferenci z państw trzecich uzyskali dostęp do rynku zamówień publicznych UE.

Wytyczne Komisji mają też dostarczyć instytucjom zamawiającym wiedzy na temat różnych rozwiązań dotyczących zamówień publicznych. Obejmują one środki, które można wprowadzić w przypadku ofert, których ceny są nietypowo niskie, oraz środki mające na celu zapewnienie, by oferenci z państw trzecich przestrzegali tej samej jakości, co oferenci z UE w obszarach takich, jak normy w zakresie bezpieczeństwa, pracy i środowiska.

„Wszyscy oferenci – zarówno europejscy, jak i z państw trzecich – muszą przestrzegać tych samych zasad. Nabywcy publiczni mogą korzystać z elastyczności ram prawnych, aby określać i egzekwować wysokie standardy społeczne, środowiskowe i inne normy jakości wobec wszystkich oferentów – niezależnie od ich pochodzenia. Zapewnia to równowagę między oferentami” – poinformowała komisarz do spraw rynku wewnętrznego, przemysłu, przedsiębiorczości oraz małych i średnich przedsiębiorstw Elżbieta Bieńkowska.

Komisja podkreśla, że przepisy UE zasadniczo nie wprowadzają rozróżnienia między przedsiębiorstwami z UE i spoza UE. W wytycznych wyjaśniono jednak, że tylko przedsiębiorstwa z państw trzecich, z którymi UE podpisała wiążące międzynarodowe lub dwustronne umowy o wolnym handlu obejmujące zamówienia publiczne, mają zagwarantowany dostęp do rynku zamówień publicznych UE. Inne przedsiębiorstwa mogą zostać wykluczone. Ponadto w wytycznych potwierdzono, że państwa członkowskie mogą wedle swojego uznania ograniczać dostęp do swoich rynków w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa.

Komisja przypomina instytucjom zamawiającym o wynikających z przepisów UE możliwościach odrzucania ofert, których ceny wydają się nietypowo niskie. Wytyczne zawierają listę kontrolną pytań, które organy mogą zadać oferentowi, aby otrzymać wyjaśnienia na temat ceny.

Unijne przepisy zachęcają organy publiczne do strategicznego udzielania zamówień i traktowania innowacji, odpowiedzialności społecznej i zrównoważonego charakteru jako zasadniczej części postępowań o udzielenie zamówienia.

Pozwala to zapobiec udzielaniu zamówień wyłącznie na podstawie najniższej ceny. W wytycznych zawarto konkretne przykłady takich strategicznych zamówień i wyjaśniono, w jaki sposób można określić i egzekwować normy społeczne, środowiskowe i dotyczące pracy w ramach procedury udzielania zamówień publicznych. Zasady te mają zastosowanie do wszystkich ofert niezależnie od tego, czy przedsiębiorstwa je składające mają siedzibę w UE.

W wytycznych przypomniano również organom publicznym, że mogą zwrócić się do Komisji o ocenę zgodności projektu z unijnymi przepisami dotyczącymi zamówień publicznych, zanim podejmą istotne kroki, takie jak ogłoszenie zaproszenia do składania ofert na wykonanie głównych prac w ramach projektu lub podpisanie umowy międzynarodowej (tzw. mechanizm oceny ex ante). Może to obejmować na przykład opinię na temat nietypowo niskiej ceny lub doradztwo na temat opracowywania zamówień zgodnie z zasadami jakości.

Obecnie jednolity rynek zamówień publicznych stanowi znaczną część gospodarki UE o wartości szacowanej na 2 bln euro rocznie czyli około 14 proc. unijnego PKB.